Gazze'de ateşkesin uzatılmasına ilişkin görüşmeler sürerken, İsrail Savunma Kuvvetleri (IDF) birkaç gün içinde çatışmaların yeniden başlaması için hazırlıklarını sürdürdü ki bu da zaten çaresiz olan halk arasında eşi benzeri görülmemiş bir insani krize yol açma riski taşıyor.
"Benzeri bir operasyonu yapamayacağını biliyor"
İsrail, Hamas'ın askeri ve siyasi kapasitesini yok etme hedefi doğrultusunda şeridin güney kesimini ve özellikle de Hamas lideri Yahve Sinvar'ın bulunduğuna inandığı Han Yunus'u kontrol altına almakta kararlı. Ancak Gazze'nin kuzeyinin tahliyesini talep ettikten sonra içeridekiler ve uzmanlar stratejinin değişmesi gerektiğini kabul ediyor. Eski işverenine 7 Ekim'den bu yana danışmanlık yapan İsrail askeri istihbaratının eski başkanlarından Tamir Hayman, "IDF, Gazze'nin kuzeyindeki operasyonun bir benzerini güneyde yapamayacağını biliyor" dedi.
Binaların yüzde 60'ı yıkıldı
Hayman'a göre Gazze'nin güneyinde 2 milyon insan yaşıyor ve bunların 1 milyonu İsrail'in saldırılarının başlamasından bu yana, savaş bölgesinin kalbinden tahliye edilmeleri yönündeki taleplere yanıt olarak buraya taşındı. Bu durum İsrail hava kuvvetlerinin güneydeki bombardımanını durdurmadı ama buna karşın kuzeyde büyük bir yıkım yaşandı. Çarşamba günü Al Jazeera'ye konuşan Gazze Şehri Belediye Başkanı Yahya al-Sarraj, uydu görüntülerinden elde edilen analizlere paralel olarak konut ve apartmanların yüzde 60'ının yıkıldığını söyledi. Buna karşılık Han Yunus'ta binaların yüzde 10 ila yüzde 15'inin hasar gördüğü tahmin ediliyor.
Tahliye organizasyonu
Kamuoyunda olmasa da bazı çevrelerde dillendirilen bir fikre göre İsrail ordusu, hem yerin hem de aşağıdaki tünellerin kontrolünü ele geçirmek için saldırmadan önce sivillerin köy köy ya da ilçe ilçe yerel tahliyelerini organize etmek zorunda kalacak. Hava gücü ancak tahliye tamamlandıktan sonra kullanılabilecek. Bu aynı zamanda uzun süreli bir çatışma anlamına da geliyor. Hayman acımasızca "genel strateji çok uzun bir savaş" dedi. Gazze'nin en kuzeydeki kenti Beyt Hanun, ilk hava bombardımanından sonra saldırıya uğradı ve kuşatıldı. 252. tümenden bir komutan, Albay Arye Baat, ağır çatışmalarda askeri kontrolü ele geçirmenin "yaklaşık 24 gün" sürdüğünü söyledi.
Çatışmalar Ocak ayına kadar sürebilir
Eğer yeni model uygulanabilirse, IDF çatışmaların aylarca, en azından Ocak ayına kadar sürebileceğini düşünüyor. Ancak savaşın daha uzun sürmesi ve özellikle de şeridin giderek daha küçük bir bölümünün boşaltılması ihtimali yardım kuruluşlarını endişelendiriyor ve İsrail'in nihai amacının şeridi insansızlaştırmak olduğu yönündeki endişeleri arttırıyor. Adının açıklanmasını istemeyen bir yardım yetkilisi, 1948 savaşında Filistinlilerin kitlesel olarak yerlerinden edilmesine atıfta bulunarak "Ben buna Nakba derdim" dedi.
Her halükarda güneydeki insani durum yeterince zorlu. Oxfam, kendisinin ve ortaklarının, su, elektrik ve telekomünikasyonun tam olarak sağlanamadığı, insani yardım çalışanlarının ve enkazı kaldıracak makinelerin girişine sık sık izin verilmediği mevcut ateşkes sırasında gereken düzeyde yardım ulaştırmakta zorlandıklarını söyledi.
"Ateşkes yardım dağıtımında başarısız oldu"
Oxfam'ın Gazze'deki politika sorumlusu Bushra Khalidi, altı günlük duraklamanın yardım dağıtımını arttırmak için etkili bir mekanizma olarak "başarısız olduğunu" söyledi. Khalidi, "Temel kaygılarımızdan biri, son derece sorunlu olduğu kanıtlanmış olan güvenli bölgelerin veya insani yardım alanlarının kurulması ve yönetilmesi olmaya devam ediyor" diye ekledi.
Bu kaygılar İsrail'in başlıca destekçisi ABD'nin de dikkatinden kaçmış değil. Beyaz Saray Ulusal Güvenlik Sözcüsü John Kirby salı günü yaptığı açıklamada "İsrailliler Gazze'de yerlerinden edilmiş tüm insanları hesaba kattıklarını göstermedikçe ya da gösterene kadar güney operasyonlarını desteklemiyoruz" dedi ve İsraillilerin bu mesajı "anlayışla karşıladıklarını" da sözlerine ekledi.
Yedi hafta süren savaşın başlarında İsrail, Akdeniz kıyısında1 km genişliğinde ve 4 km uzunluğunda bir arazi parçası olan el-Mawasi'de bir insani bölge kurulacağını duyurdu, ancak bu ayın başlarında bu fikir Dünya Sağlık Örgütü başkanı Tedros Adhanom Ghebreyesus tarafından kınandı. Ghebreyesus BM'ye verdiği demeçte "Bu kadar az altyapı ya da hizmetle bu kadar çok insanı bu kadar küçük bir alana sıkıştırmaya çalışmak, zaten uçurumun kenarında olan insanlar için sağlık risklerini önemli ölçüde artıracaktır" diyen Ghebreyesus, güvenlik ve emniyet koşulları yerine getirilmediği sürece kurumunun böyle bir bölgenin kurulmasına katılmayacağını söyledi.
Ancak İsrail liderleri ve generalleri Hamas'ı askeri olarak yenmeye kararlı olduklarını tekrarlayıp duruyorlar. IDF'nin yeni tahminlerine göre yaklaşık bir aydır devam eden kara operasyonlarının ardından Gazze'nin kuzeyinde Hamas'a ait 14 taburdan yedisi, güneyde ise 10 tabur daha bulunuyor. Sınırında Hamas'ın varlığının varoluşsal bir tehdit olduğunu savunan İsrail için riskler o kadar yüksek. Geriye kalan toprak miktarı azaldıkça, İsrail'in 2 milyon ya da daha fazla insan için en korkunç sonuçlar olmadan güneyde nasıl saldırabileceği açık olmaktan uzak.
