Rekor kıran aşırı sıcaklıkların çığ gibi büyüyerek gezegeni şoka uğratmasına nasıl tepki verilmeli? Pek çok bilim insanı için bu gerçek bir umutsuzluk anı ancak aynı zamanda iklim kıyametçiliğine direnme zamanı. Yunanistan yanarken hala oraya uçan İngiliz turistler ve birkaç direnişçi haber kuruluşu için cevap, başka yöne bakmak ya da olayları saptırmak gibi görünüyor. Onlara katılmamalıyız. Aynı şekilde, meteoroloji Profesörü Michael Mann ve Climate Communication Direktörü Susan Joy Hassol'un da belirttiği gibi yaşananların büyüklüğünü abartmaya gerek yok. Gerçek yeterince yüzleştirici.
İşte bildiklerimizden bazıları: Akdeniz Avrupası ve Kuzey Afrika yanıyor. Başta Yunanistan, Cezayir ve İtalya olmak üzere en az dokuz ülkede çıkan orman yangınları insanları öldürüyor, yaşamları, geçim kaynaklarını ve doğayı tahrip ediyor. Bu yangınlar birkaç hafta önce Kanada'da meydana gelen tarihi yangınları takip ediyor.
Kayıtlara geçen en sıcak yıl olacak
Elbette daha önce de kötü yangınlar oldu ancak bu defa olanlar kayıtlara geçen en sıcak ayla daha da kötüleşti. Dünya genelinde, Temmuz ayındaki çoğu günün ortalama sıcaklığı, bildiğimiz önceki tüm günlerden daha sıcak oldu. Kırılan rekorların listesi daha önce benzeri görülmemiş nitelikte. ABD'nin güneybatısındaki bir ısı kubbesi Arizona Phoenix'teki sıcaklığı 27 gün boyunca 43C derecenin üzerine çıkardı. Pekin'de genellikle yılda 11 gün 35C derecenin üzerinde sıcaklık yaşanırken, bu yıl 27 gün aralıksız sıcak geçti. Bu eğilimler devam ederse bu yıl kayıtlara geçen en sıcak yıl olabilir.
Bu durum, rekorların kırıldığı deniz sıcaklıkları için özellikle olası görünüyor. ABD'li iklim bilimci ve yazar Zeke Hausfather, kuzey Atlantik Okyanusu'ndaki sıcaklığın iklim modellerinin öngördüğünün ötesine geçtiğini hesapladı. Bu da dünyanın o bölgesinde olağanüstü bir şeyler olduğunu gösteriyor. Benzer şekilde, Antarktika çevresindeki deniz buzu miktarı da önceki rekor düşük seviyelerin çok altında kalmaya devam ediyor.
"Beklediğimizden daha kötü değil"
Ancak Hausfather, gezegenin geneli için hem kara hem de deniz yüzeyinde sıcaklıkların çoğu iklim modelinin öngördüğü değerlerin içinde, sadece daha sıcak ucunda olduğunu tespit etti. Başka bir deyişle: Bu aslında beklediğimizden daha kötü değil. Bu, bilim insanlarının bize olacağını söylediği şeyin acımasız gerçekliği.
World Weather Attribution grubu tarafından bu hafta yayınlanan hızlı bir çalışma Avrupa, ABD ve Çin üzerindeki sıcak hava dalgalarının insan müdahalesi olmadan neredeyse imkansız olacağını öne sürüyor. Araştırmacılar, Çin'deki aşırı sıcakların, topluca pompaladığımız karbon kirliliği nedeniyle 50 kat daha olası hale geldiğini tespit etti.
Her iki yılda bir sıcak hava dalgası
Bu durum, dünyanın sanayi öncesi döneme göre ortalama 1.2C derece daha sıcak olduğu bir dönemde gerçekleşiyor. Sıcaklık artışı 2C dereceye ulaşırsa, her iki ila beş yılda bir bu acımasız sıcak hava dalgalarını bekleyebiliriz. Hayır, bu yüksek enlemlerde yaşayan bizler için daha iyi plaj günleri anlamına gelmiyor. Daha az dikkat çekmelerine rağmen, sıcak hava dalgaları yangın, sel ve hortumlardan daha fazla insanın ölümüne neden oluyor. Bir araştırmaya göre aşırı sıcaklar geçen yıl sadece Avrupa'da 61 binden fazla kişinin ölümüne neden oldu. Bunu o zaman bilseydik atılacak manşetleri bir düşünün.
Uyarılar bilimin her yerinde var ve burada da bazılarına ihtiyacımız var. İklim sistemleri karmaşık ve bir dizi faktör mevcut sıcaklıkların artmasına yardımcı oluyor. Bunlardan biri, Dünya Meteoroloji Örgütü'ne göre, dünyanın genellikle daha sıcak olmasına neden olan bir El Niño'ya girmiş olmadı. 2016'daki son El Niño şimdilik kayıtlara geçen en sıcak yıl oldu.
2050'ye kadar iklim sistemi değişebilir
Hausfather, nakliye yakıtlarındaki kükürt oranının azaltılması ve geçen yıl Güney Pasifik'teki Hunga Tonga-Hunga Ha'apai yanardağının patlaması sırasında açığa çıkan su buharı gibi birkaç başka faktörün de rol oynamış olabileceğini söylüyor. Kükürt altta yatan ısınmayı maskeler, su buharı ise arttırır. Tüm bunların altında, bizim tarafımızdan yönlendirilen uzun vadeli net bir ısınma eğilimi yatıyor. İnsan emisyonları her beş ila 10 yılda bir küresel sisteme kalıcı olarak bir El Nino ekliyor.
Bu hafta yayınlanan bir başka çalışma, bunun ne anlama gelebileceği konusunda daha fazla fikir veriyor. Atlantik Meridyenel Devridaim Sirkülasyonu olarak bilinen iklim sisteminin, emisyonlar kısa sürede azaltılmazsa, daha önce düşünülenden daha hızlı bir şekilde yaklaşık 2050'ye kadar değişebileceğini öne sürüyor.
Hızlı hareket etmek hala fark yaratabilir
Bazı bilim insanları kullanılan yöntemlere ihtiyatla yaklaştı ve bunun sadece bir çalışma olduğuna dikkat çekti. Bununla birlikte, pek çok bilim insanı, sıcaklıklar, yağışlar ve deniz seviyesinin yükselmesi için potansiyel olarak feci ve hızlı sonuçlara yol açabilecek daha erken bir okyanus sirkülasyonunun bozulma riskinin arttığı konusunda hemfikir. Atlantik Meridyenel Devridaim Sirkülasyonu en son 12 bin yıl önce çökmüştü. Tüm bunlara verilecek mantıklı bir yanıt, bunun gelişmekte olan bir acil durum olduğunu kabul etmek ve buna göre hareket etmek olacak. Bilim insanlarından gelen iyi haber, hızlı hareket etmenin hala önemli bir fark yaratabileceği ve gelecekteki hasarı sınırlayabileceği yönünde.
Bu, alternatiflerin olduğu yerlerde yeni fosil yakıt gelişmelerinin altına bir çizgi çekmek ve her büyük bilimsel kuruluşun ve hükümetin gerekli olduğunu kabul ettiği geçişi hızlandırmaya gerçekten öncelik veren bir savaş yaklaşımı benimsemek anlamına geliyor. Bu gaz endüstrisinin bir iklim çözümü olduğunu ya da maliyetler, zaman çizelgeleri ve sosyal lisans zorlukları göz önüne alındığında nükleer enerjinin Avustralya'da ciddi bir iklim çözümü olduğunu iddia etmek anlamına gelmez. Karbon yakalama ve depolama da niş bir teknolojiden daha fazlası olma yolunda değil ve karbon dengelemeleri için ödeme yapmak fosil yakıt kullanımını haklı gösteremez.
Bu, liderlerin halkın nasıl tepki vereceği korkusuyla yaşamak yerine, halkı neyin gerekli olduğu konusunda ikna edebilecekmiş gibi davranmaları anlamına gelecek. Anketler birçok ülkede çoğunluğun harekete geçmeye açık olduğunu gösteriyor. Alternatif olarak, politikacılar sekiz yıl önce Paris'te verilen taahhütleri yerine getirmemeye devam edebilir ve daha fazlasını yapmadan önce Temmuz 2023 gibi yıkıcı bir ayı bekleyebilirler.
