İngiltere Başbakanı Keir Starmer, pazartesi günü BM Genel Kurulu’nda düzenlenecek üst düzey bir uluslararası konferansta Filistin’i resmen tanıyacağını açıklamaya hazırlanıyor. Londra’nın bu adımı, 1917’de İsrail’in kuruluşuna zemin hazırlayan Balfour Deklarasyonu’ndan bir yüzyıl sonra “tarihi bir yüzleşme” olarak görülüyor.
BM’deki delegeler, özellikle de Küresel Güney ülkeleri, Britanya’nın açıklamasını sevinçle karşılamaya hazırlanıyor. Telegraph gazetesinin haberine göre alkışların ardından sert gerçekler değişmeyecek: Bağımsız bir Filistin devleti büyük ihtimalle artık kurulamayacak.
İki devletli çözümün çıkmazı
Uzmanlar, yıllardır iki devletli çözümün “kağıt üzerinde kaldığını” söylüyor. 2012’de dönemin İngiltere Dışişleri Bakanı William Hague, ilerleme sağlanmazsa çözümün “imkansız hale geleceği” uyarısında bulunmuştu.
Gazeteye göre bugüne dek hiçbir ilerleme sağlanmadığı için bu ihtimal gerçeğe dönüşmüş görünüyor.
Bugün Ürdün Nehri ile Akdeniz arasında 7 milyondan fazla Yahudi ve yaklaşık aynı sayıda Filistinli yaşıyor. Ne bir taraf diğerini yok edebilir ne de bir taraf diğerinin yönetimini kabul edebilir. Teorik olarak hala tek çözüm iki devlet, ancak sahadaki koşullar bu ihtimali ortadan kaldırmış durumda.
İsrail’in politikaları
İsrail, 1967’de işgal ettiği Batı Şeria’yı onlarca yerleşimle adeta parçalayarak fiili kontrolünü artırdı. Bugün bölgede 500 binden fazla Yahudi yaşıyor. Bu tablo, “yaşanabilir bir Filistin devleti” ihtimalini neredeyse sıfırlıyor.
İsrail’in aşırı sağcı Maliye Bakanı Bezalel Smotrich, Tel Aviv'in politikalarını şu sözle açıkça ortaya koyuyor:
“Her yeni konut, iki devletli çözümün tabutuna çakılan bir çivi.”
Kudüs ve Gazze’nin durumu
1967’de İsrail’in ilhak ettiği Doğu Kudüs’te 200 binden fazla Yahudi yerleşimci yaşıyor. Hiçbir İsrail hükümeti Kudüs’ü bölmeye yanaşmıyor.
ABD’li eski diplomat Aaron David Miller, iki devletli çözüm için gerekli koşulların güçlü liderlik, ortak hedef, etkili arabulucu ve Arap ülkelerinin desteği olduğunu belirtiyor ancak bugün hiçbir şekilde mevcut olmadığını vurguluyor.
Miller konuyla ilgili yaptığı açıklamada “Bugün itibarıyla iki devletli çözüm imkansız. Ama sonsuza kadar imkansız demek de yanlış olur” ifadelerini kullandı.
Sonsuz çatışma ihtimali
Siyasi uzmanlar uzun süredir, Ortadoğu’da artık “çözüm” yerine “kalıcı çatışma” ihtimaline hazırlanılması gerektiğni düşünüyor.
İsrail’in saldırıları, Filistinlilerin yerinden edilmesi ve Tel Aviv gözünden Hamas'ın pozisyonu iki devletli çözümü fiilen rafa kaldırmış durumda.
Oksijen'in notu:
Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, 22 Eylül Pazartesi günü Filistin'i devlet olarak tanıyacağını duyurdu. Bu açıklamadan kısa bir süre sonra da Portekiz, Filistin devletini pazar günü resmen tanıyacağını açıkladı. Dışişleri Bakanı İngiltere ziyareti sırasında ülkenin Filistin’i tanımayı değerlendirdiğini söylemişti.
Kaynak: Gazete Oksijen
