14 Mayıs 2024, Salı Gazete Oksijen
Haber Giriş: 20.03.2024 12:20 | Son Güncelleme: 20.03.2024 12:34

The Times analizi: Çin Ortadoğu’da arabulucu olmak istiyor

Çin, İsrail-Hamas savaşının başladığı 7 Ekim'den bu yana ilk defa Hamas yetkilileri ile görüşerek Gazze krizine müdahil oldu. The Times'ın analizine göre bu görüşme Çin'in ABD'ye karşı bir denge unsuru olarak söz sahibi olmak istemesinin göstergesi
The Times analizi: Çin Ortadoğu’da arabulucu olmak istiyor

The Times'ın haberine göre Çin'in eski Lübnan büyükelçisi Wang Keijan'ın Hamas lideri İsmail Haniyeh ile Katar'da yaptığı görüşme, Çin'in Gazze krizinde hem İsrail'in hem de Batı'nın tutumundan ayrışmakta olduğunun bir göstergesi. Çin tarafı görüşmeyle ilgili "Gazze kriziyle ve bazı diğer meselelerle ilgili görüş alışverişinde bulunuldu" demek dışında kapsamlı bir açıklama yapmasa da Katar Dışişleri Bakanlığı'nın yetkili diplomatlarından Mohammed al-Khulaifi'nin Wang Keijan ile yaptığı görüşmenin ardından kapsamlı bir ateşkes, insani yardım ve Filistin meselesine adil ve uzun vadeli bir çözüm çağrısında bulunan bir açıklama yayınlandı.

Buna ek olarak Hamas yaptığı açıklamada Wang'ın hareket ile iletişimi sürdürmek için istekli olduğunu ve Hamas'ı Filistin'in ulusal dokusunun bir parçası olarak gördüğünü dile getirdi. Hamas ayrıca, Wang'ın Bağımsız bir Filistin devleti ve İsrail'in Gazze'den çekilmesi için çağrıda bulunduğunu belirtti.

Çin taraflarla iyi ilişkilere sahip

Geçen yıl Riyad ve Tahran arasındaki gerilimin azalması amacıyla Pekin'de imzalanmış olan anlaşma için de arabuluculuk yapmış olan Çin, son dönemlerde Orta Doğu krizlerinde alternatif bir arabulucu olarak görülüyor. Çin'in arabulucu pozisyonunun arkasında ise Orta Doğu'daki çatışmaların tüm taraflarıyla görece iyi ilişkilere sahip olması yatıyor. Hem Suudi Arabistan'ın hem de İran'ın petrol ihracının önemli bir parçası olan Çin, aynı zamanda tarihsel olarak Filistin'in bağımsızlık amacını desteklemekteyken İsrail ile de sıkı ticari ilişkiler geliştirebildi.

Çin, İsrail-Hamas çatışmasının alevlenmesinin ardından kayda değer bir biçimde arabulucu rolünü üstlenmekten geri adım atmıştı. Pekin, iki tarafla da olan ilişkilerini, Orta Doğu elçisi Zhai Jun'un İsrail ile müzakerelerde çok az rol oynayan Arap devletlerinin şemsiye grubu Arap Birliği ve bazı Arap devletleriyle yaptığı resmi toplantılarla sınırladı. Öte yandan, Çin Dışişleri Bakanı Wang Yi, Çin'in parlamentosu olan Ulusal Halk Kongresi'nin son oturumunda Filistin tarafına güçlü bir destek mesajı vererek Amerika'nın İsrail'i desteklemesini üstü kapalı bir şekilde eleştirdi.

The Times'ın analizine göre Wang'ın Orta Doğu turunda 7 Ekim'den bu yana bunu yapan ilk üst düzey Çin yetkilisi olarak hem İsrail'i hem de Filistin'i ziyaret etmesi, Pekin'in herhangi bir ateşkes anlaşmasında ya da uzun vadeli bir çözümde sesini duyurmak ve ABD'ye karşı bir denge unsuru olarak görülmek istediğini gösteriyor. Wang'ın Batı Şeria'da Filistin Dışişleri Bakanı el-Maliki ile görüşürken İsrail'de görüştüğü yetkililerin görece alt düzey olması ise dikkat çekici.