Nobel Barış Ödülü'nün kazananı 10 Ekim'de açıklanacak. ABD Başkanı Donald Trump, BM Genel Kurulu'nda yaptığı konuşmada yedi tane savaşı sona erdirdiğini iddia ederek bu savaşların her biri için kendisine Nobel Barış Ödülü verilmesi gerektiğini iddia etti. Trump'ın Nobel Barış Ödülü istediği uzun süredir dile getiriliyor ancak Reuters'ın konuştuğu uzmanlara göre, Trump, ödül komitesinin değer verdiği uluslararası düzeni parçaladığı için, bu ödüle kavuşması mümkün görünmüyor.
Üstelik kulis faaliyetleri de ters etki yaratabilir. Komite üyelerinden biri Reuters’a yaptığı açıklamada, dış baskılardan uzak, bağımsız çalışmayı tercih ettiklerini söyledi.
Bunun yerine, beş kişiden oluşan komitenin, Trump’ın ABD yardımlarındaki kesintileri nedeniyle daha da zorlaşan bir ortamda çalışan bir insani yardım kuruluşunu öne çıkarmayı tercih edebileceği belirtiliyor.
Bu, BM Mülteci Hakları Yüksek Komiserliği (UNHCR), UNICEF, Kızılhaç, Sınır Tanımayan Doktorlar ya da Sudan’daki Acil Müdahale Odaları gibi yerel taban örgütleri dâhil pek çok kuruluşa ödül verilmesi anlamına gelebilir.
Nobel Komitesi tarihçilerinden Asle Sveen Trump’ın Gazze’de İsrail’e verdiği desteği ve Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’le yakınlaşma girişimlerini gerekçe göstererek “Trump’ın Barış Ödülü alma şansı hiç yok” ifadelerini kullanıyor.
Ödülün temelini oluşturan Alfred Nobel’in vasiyeti, ödülün “uluslar arasında kardeşliği en çok ya da en iyi şekilde ilerleten kişiye” verilmesi gerektiğini söylüyor.
Oslo Barış Araştırmaları Enstitüsü Direktörü Nina Graeger’e göre Trump bundan çok uzak:
“ABD’yi Dünya Sağlık Örgütü’nden ve Paris İklim Anlaşması’ndan çekti, eski dostlara ve müttefiklere ticaret savaşı açtı” diyen Graeger, “Bu, barışçı bir başkan ya da gerçekten barışı ilerletmek isteyen bir liderden beklediğimiz şey değil” ifadelerini kullandı.
Beklenmedik Nobel Barış Ödülü sahipleri
Elbette, geçmişte Nobel Barış Ödülü’nü kazanmış birçok şaşırtıcı isim oldu. Örneğin, Barack Obama göreve gelmesinden sadece sekiz ay sonra bu ödülü aldı. ABD Ulusal Güvenlik Danışmanı Henry Kissinger ise Vietnam Savaşı’nın en sert döneminde ödüle layık görüldü.
Norveç Nobel Komitesi’nin eski üyelerinden Henrik Syse bu duruma dikkat çekiyor:
“Bazen insanlar, acımasız ya da otoriter bir geçmişe rağmen, hatta kötülüğe ya da en azından yanlışlara katkıda bulunmuş olmalarına rağmen Barış Ödülü alabildi.”
“Ancak bu kişiler, katkıda bulundukları şeylerin yanlış olduğunu açıkça görmüş ve bu yanlışları düzeltmek için gerekli adımları atmışlardı” diyen Henrik Syse örnek olarak, 1993’te Nelson Mandela ile birlikte Nobel Barış Ödülü’nü kazanan, Güney Afrika’nın son apartheid dönemi lideri F.W. de Klerk’i gösteriyor.
Graeger’e göre, Trump eğer Putin’e Ukrayna’daki savaşı sonlandırması için ya da İsrail lideri Binyamin Netanyahu’ya Gazze’deki savaşı durdurması için baskı yapabilirse, olası bir aday olarak tartışılabilir.
ABD'liler Trump'ın hak ettiğini düşünmüyor
Washington Post ve Ipsos tarafından 11-15 Eylül tarihlerinde ABD genelinde 2 bin 513 kişiyle gerçekleştirilen araştırmada da ABD vatandaşlarının yüzde 76’sı, Trump’ın Nobel Barış Ödülü almayı hak etmediğini, yüzde 22’si ise hak ettiği görüşünü paylaşmıştı.
Katılımcıların yüzde 60’ı Trump’ın Rusya ve Ukrayna arasındaki savaşa yaklaşımını, yüzde 58’i ise İsrail’in Gazze’deki saldırılarına yönelik yaklaşımını onaylamadı.
Ayrıca ankete katılanların yüzde 54’ü, eski ABD Başkanı Barack Obama’nın 2009’da aldığı Nobel Barış Ödülü’nü hak etmediğini düşünüyor.
İsrail ve Pakistan aday göstermişti
Trump’ın Nobel Barış Ödülü’ne aday gösterilmesi
Pakistan, Hindistan ile yaşanan son krizde üstlendiği “diplomatik rol ve liderlik” dolayısıyla ABD Başkanı Trump’ı 2026 Nobel Barış Ödülü’ne aday göstermişti.
İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu da Trump’ı Nobel Barış Ödülü’ne aday gösterdiğini söyleyerek adaylık mektubunu Trump’a teslim etmişti.
Kamboçya, Tayland ile yaşanan sınır çatışmalarının sona ermesi için sağlanan ateşkes anlaşmasına katkısı nedeniyle Trump’ı resmi olarak Nobel Barış Ödülü’ne aday göstermişti.
Gabon, Gine-Bissau, Liberya, Moritanya ve Senegal’den oluşan 5 Afrika ülke lideri de ABD Başkanı Trump’ın dünya barışına yaptığı katkılardan dolayı Nobel’e aday gösterilmesini desteklediklerini kaydetmişti.
Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev ve Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan, bölge barışına yaptığı katkılar dolayısıyla Trump’ı “Nobel Barış Ödülü’ne” aday göstermeyi düşündüklerini duyurmuştu.
Trump’ın Özel Temsilcisi Steve Witkoff, kabine toplantısında , ABD Başkanı’nın Nobel Barış Ödülü almayı hak ettiğini düşündüğünü söylemiş, Trump’ın bugüne kadar 7 savaşı durdurduğunu savunmuştu.
Kaynak: Gazete Oksijen
