ABD'li ve Avrupalı bilim insanlarının yeni verilerine göre 1979'da kayıtların tutulmaya başlanmasından bu yana dünyanın en sıcak günü geride kalırken geçtiğimiz ay en sıcak Haziran ayı oldu. ABD Ulusal Okyanus ve Atmosfer İdaresi tarafından günlük olarak toplanan ve Maine Üniversitesi tarafından derlenen verilere göre, 4 Temmuz Salı günü küresel ortalama atmosfer sıcaklığı 17,18 Santigrat'a ulaşarak 3 Temmuz'daki 17,01 derecelik bir önceki rekoru kırdı.
Rekorlar El Niño'nun sonucu
Bugün yayınlanan ayrı bir değerlendirmede Avrupa Orta Menzilli Hava Tahminleri Merkezi'nin bir bölümü olan Copernicus İklim Değişikliği Servisi, Haziran 2023'ün kaydedilen en sıcak Haziran ayı olduğunu tespit etti. Avrupa Birliği tarafından finanse edilen bir bilim kuruluşu olan Copernicus meteoroloji servisindeki iklim bilimciler, rekor sıcaklıkların, on yıllar boyunca atmosferde biriken karbondioksit ve diğer sera gazlarının endüstriyel emisyonlarının ve Pasifik Okyanusu'nda gelişen güçlü bir El Niño hava modelinin sonucu olduğunu söylüyorlar.
Geçtiğimiz yıl, 278 üst düzey iklim uzmanından oluşan bir BM panelinin raporu, gezegenin küresel ısınmayı 1,5 santigrat derecede tutmaya yönelik küresel olarak kabul edilmiş hedefi aşma yolunda olduğu uyarısında bulundu. Washington Post'a konuşan Oxford Üniversitesi'nde jeosistem bilimi profesörü olan Myles Allen "Eğer ısınmayı 1,5 derece ile sınırlamak istiyorsak ki dünya hükümetlerinin hedefi bu, ısınmayı durdurmak için çok az zamanımız var" dedi.
"Beklediğimiz bir şeydi"
Her iki raporda da yer almayan bağımsız bir iklim veri kuruluşu olan Berkeley Earth'ten baş bilim insanı Robert Rohde, "Küresel ısınmanın ilerlemesi ve bunun üzerine bir de El Niño'nun gelmesi ile olmasını beklediğimiz şey buydu. Şu anda şimdiye kadar gördüğümüz en yüksek sıcaklıklara ulaşıyoruz" dedi.
Copernicus İklim Değişikliği Servisi'nden bilim insanları, bulgularını uydulardan, hava istasyonlarından ve okyanus araçlarından toplanan sıcaklık verilerine dayandırarak, Kuzey Avrupa'daki rekor sıcaklıklardan Antarktika çevresindeki sularda rekor düzeyde düşük deniz buzu örtüsüne kadar sıcaklığın gezegenin her köşesine ulaştığını söylüyor.
En sıcak Haziran ayı
Geçtiğimiz ay küresel atmosferik sıcaklık 1991-2020 ortalamasının 17.25 Santigrat üzerinde gerçekleşerek Haziran 2019'daki bir önceki rekoru geride bıraktı. Servise göre Avrupa daha da yüksek bir sıcaklık anomalisi yaşadı ve ortalamanın 1,3 derece Fahrenheit üzerine çıktı. Raporda, Haziran 2023'ün kayıtlara geçen en sıcak Haziran ayı olduğu belirtildi.
Copernicus raporu, rekor sıcaklıkların kuzeybatı Avrupa, Kanada'nın bazı bölgeleri, ABD, Meksika, Asya ve doğu Avustralya'da hissedildiğini belirtti. Haziran ayında Avustralya'nın batısı, ABD'nin batısı ve Rusya'nın batısında normalden daha soğuk sıcaklıklar görüldü.
Yüzlerce insanın hastalanması ve bir düzineden fazla insanın da sıcağa bağlı nedenlerden ölmesi nedeniyle Teksaslılar sıcağı herkesten daha fazla hissetti. Seller, dolu ve kasırgalar bu felaketi daha da artırdı ve yüz binlerce kişinin elektriklerinin kesilmesine neden oldu. Birleşik Krallık'ta geçtiğimiz ay resmi olarak 1884'ten bu yana görülen en sıcak Haziran ayıydı ve uzmanlar Britanya Adalarını çevreleyen denizden gelen sıcak hava dalgasının koşulları daha da kötüleştirdiğini söyledi. Birleşik Krallık'ın baş hava durumu ajansı olan Met Office'in bilimsel yöneticisi Ségolène Berthou, "Met Office'in geçici bulguları, bu deniz sıcak dalgasının kara sıcaklıklarını daha da arttırarak ay boyunca görülen rekor seviyelere yükselttiğini gösteriyor" dedi.
Okyanus sıcaklıklarında da rekor
Copernicus raporuna göre Haziran 2023 aynı zamanda 1970'lerde kayıt tutulmaya başlandığından bu yana küresel okyanus sıcaklıkları açısından en sıcak Haziran ayı oldu ve Mayıs 2023'te kırılan benzer bir aylık rekoru takip etti. Okyanus bilimciler, artan okyanus sıcaklığının balıkların ve deniz memelilerinin göç düzenlerini değiştirerek, okyanus asitliği seviyelerini artırarak ve kıyı topluluklarını fırtınalardan ve deniz seviyesinin yükselmesinden koruyan mercan resiflerine, mangrovlara ve sulak alanlara zarar vererek uzun vadede deniz yaşamını etkilemesinden endişe duyuyorlar.
Miami Üniversitesi Deniz ve Atmosfer Araştırmaları Kooperatif Enstitüsü Direktörü Benjamin Kirtman, "Bu, okyanustaki küresel sıcaklıklar açısından son derece nadir bir olay. Buna katkıda bulunabilecek bir dizi farklı faktör var ancak tam olarak neler olup bittiğinden emin değiliz" ifadelerini kullandı.
Nedeni belirlenemedi
Kirtman, Rohde ve okyanus ile atmosfer arasındaki etkileşimi inceleyen diğer bilim insanları, iklim değişikliği ve Pasifik El Niño'sunun ötesindeki faktörlerin de okyanus sıcaklıklarını etkilediğini ancak rekor sıcaklığın nedenini tam olarak belirleyemediklerini söylüyorlar. Normal yıllarda, alize rüzgarları Sahra'dan batıya doğru Kuzey Atlantik Okyanusu boyunca toz parçacıkları savurur, bu parçacıklar güneş ışığını engeller ve okyanusun bu kısmını serin tutmaya yardımcı olurdu. NOAA bilim adamlarına göre bu yıl bu durum o kadar sık yaşanmıyor.
"Rekor düzeyde bir Temmuz ayına hazırız"
Üç yıl önce, gemiler tarafından kullanılan yakıtlarda izin verilen sülfür miktarını azaltan yeni kurallar yürürlüğe girdi. Rohde tarafından yapılan bir analize göre, bu kurallar okyanus ötesi nakliye hatlarında atmosferik kükürt kirliliğinin yüzde 85 oranında azalmasına yardımcı oldu. Rohde, nakliye rotaları boyunca daha az kükürt partikülünün okyanus yüzeyine daha fazla güneş ışığı ulaşmasına yol açtığını, bunun da bu bölgelerde küçük bir ısınma etkisi yarattığını ancak okyanusun tamamında önemli olmadığını söyledi. Rohde, deniz ve atmosfer sıcaklıklarının yakın zamanda soğumasının beklenmediğini söylüyor. Rohde, "Bence rekor düzeyde sıcak bir Temmuz ayına hazırız" dedi.
