Rusya'nın geçen yıl esir takasında serbest bırakmasından bu yana Türkiye'de tutulan beş Ukraynalı komutan cumartesi günü Ukrayna'ya dönerken, Kremlin bu durumun Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın arabuluculuğunda varılan anlaşmanın şartlarını ihlal ettiğini söyleyerek öfkesini dile getirdi.
Rusya'nın geçen yılki işgalinin ilk aşamasında Ukrayna'nın liman kenti Mariupol'u savunmasına liderlik eden beş kişi, geçen yıl Mayıs ayında, çoğu Rusya'nın terörist grup olarak tanımladığı Azov alayından olan binden fazla askerden oluşan bir grup arasında teslim oldu. Rusya bu kişileri yargılayacağına söz vermişti, ancak Eylül ayında Türkiye'nin arabuluculuk yaptığı daha geniş kapsamlı bir esir değişimi kapsamında 215 kişiyi serbest bıraktı. Anlaşma uyarınca, Azov Alayı Komutanı Yarbay Denys Prokopenko ve yardımcısı Svyatoslav Palamar ile 36. Deniz Tugayı Komutanı Serhiy Volynsky'nin de aralarında bulunduğu beş kişinin savaşın sonuna kadar Türkiye'de kalması gerekiyordu.
Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy Cumartesi günü Twitter üzerinden yaptığı açıklamada, "Türkiye'den eve dönüyoruz ve kahramanlarımızı eve getiriyoruz. Sonunda akrabalarıyla birlikte olacaklar" dedi. Bir videoda Zelenskiy ve özel kalem müdürünün beş adamla birlikte özel jete binmeden önce onları kucakladıkları görülüyor. Ukrayna'nın batısındaki Lviv kentinde toplanan kalabalık onları karşıladı.
"Dayanışma göstermek için baskı altında"
Kremlin sözcüsü Dmitriy Peskov Rus devlet haber ajansı RIA Novosti'ye yaptığı açıklamada Rusya'nın bu transfer konusunda bilgilendirilmediğini ve Azov liderlerinin Türkiye'den Ukrayna'ya geri gönderilmesinin mevcut anlaşmaların şartlarının doğrudan ihlali olduğunu söyledi. Peskov, "Üstelik bu durumda şartlar hem Ukrayna hem de Türkiye tarafınca ihlal edildi" dedi. Peskov, komutanları geri gönderme kararının, Türkiye'nin üyesi olduğu Kuzey Atlantik Antlaşması Örgütü'nün (NATO) yaklaşan zirvesi öncesinde dayanışmasını göstermesi için baskı altında olduğunu gösterdiğini belirtti.
Zelensky NATO ülkelerini kapsayan bir tur kapsamında cuma günü Türkiye'ye geldi ve önümüzdeki hafta Litvanya'da yapılacak ve üyelerin Ukrayna'nın eninde sonunda NATO'ya katılacağını teyit etmelerinin beklendiği zirve öncesinde destek aradı. Zelenskiy ile ortak bir basın toplantısı düzenleyen Erdoğan, "Şüphesiz ki Ukrayna NATO'da olmayı hak ediyor" dedi. Erdoğan, Türkiye'yi Rusya, Ukrayna ve Batı arasında bir aracı olarak konumlandırdı ve Ukrayna'nın Karadeniz limanlarının tahıl ihracatına yeniden açılması ve esir takası anlaşması da dahil olmak üzere tüm savaşın tek diplomatik atılımlarından bazılarına aracılık etti.
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile sık sık görüşen Erdoğan, Rusya'yı barış görüşmelerini kabul etmeye çağırırken, Kremlin'in izolasyonunu hafifletmeye ve Batı yaptırımlarının darbesini yumuşatmaya da yardımcı oldu. Zelenskiy ile de sık sık görüşen Erdoğan, işgalden haftalar önce ve Ağustos ayında Ukrayna'ya destek ziyaretinde bulundu.
Moskova'nın geçen yıl beş komutanı Türkiye'ye teslim etme kararı Rusya'da kötü bir anlaşma olarak eleştirilmişti. Ukrayna 215 kişi karşılığında 55 Rus'u ve Putin'in sırdaşı Viktor Medvedchuk'u serbest bıraktı. Medvedchuk Ukrayna'da yasaklı olan Moskova yanlısı bir partinin lideriydi ve vatana ihanet suçlamasıyla karşı karşıyaydı. Rusya'nın en üst mahkemesi Ağustos ayında Azov alayını terörist grup olarak ilan etti.
