Rusya’nın 2014’te Kırım’ı ilhak etmesi, Donbas bölgesindeki çatışmaları alevlendiren ilk olaydı. O dönem Batılı ülkeler Moskova’ya sembolik olarak yaptırımlar uyguladı. Ukrayna’ya işgal başlatmasının ardından Rusya’ya uygulanan yaptırımlar daha sertti. Ancak işgalin üzerinden geçen neredeyse 2 yılın ardından bu yaptırımlar, Rus ekonomisinin yıkılmaya yetmedi. Rusya’da 2024’ün en büyük tehdidi enflasyon ve rublenin devalüasyonu. ABD’li senatör John McCain, 2014 yılında Rusya için “Rusya, ülke görünümüne bürünmüş bir benzin istasyonudur. Ekonomisi yalnızca petrol ve doğalgaza bağımlı olan bir ülke ve dolayısıyla ekonomik yaptırımlar önemli” demişti. McCain'in sözleri Kremlin’i rahatsız etmeye devam ederken Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Maria Zakharova bu hafta aynı sözlere atıfta bulunarak ABD’yi Rus düşmanı olmakla suçladı.
“En büyük hataları ekonominin devlet tarafından yönetildiğine inanmaktı”
Ekonomist Vladislav Inozemtsev'e göre McCain'in Rus ekonomisini basitleştirmesi, yaptırımların başarısızlığının nedenini özetliyor. El Pais’e açıklama yapan Inozemtsev, “Batılı uzmanların ve politikacıların en büyük hatası, tüm Rus ekonomisinin devlet tarafından yönetildiğine inanmaktı. Devlet tarafından yönetilen bir ekonomi olduğu, esnek olmadığı ve bu nedenle hızla çökeceği varsayımıyla yaptırımlar uygulandı. Ancak bu bir hataydı çünkü Rus ekonomisi büyük ölçüde piyasa ekonomisine dayalı” dedi.
“Yaptırımlar karşısında hayatta kalmanın yolunu buldular”
Rusya'nın askeri harcamaları, gayri safi yurt içi hasılanın yaklaşık %6'sını oluşturuyor. Bu sayı ABD başkanı Ronald Reagan'ın 1981'den 1985'e kadar olan görev süresindeki oranla hemen hemen aynı. Inozemtsev “Kimse ABD ekonomisinin savaş ekonomisi olmadığını söyleyemez” diyerek Rus kamu sektörünün büyük bütçe gelirleri olan büyük işletmelerde yoğunlaştığını ancak istihdam açısından çok küçük olduğunu vurguladı. Inozemtsev “Rus özel şirketleri yaptırımlar karşısında hayatta kalmanın yollarını buldu. Yeni satış kanalları ve tedarik zincirleri yaratmaya giriştiler” dedi.
Rus yetkililer bu yıl GSYH büyümesinin %3,2 civarında olacağını tahmin ediyor. Kremlin sözcüsü Dmitry Peskov geçtiğimiz günlerde "Yüzde üç yetersiz bir büyüme oranı, daha yüksek olmalı, birçok açığı kapatmamız gerekiyor" dedi. Rus derecelendirme kuruluşu AKRA, Kremlin'in 2023 tahminine katılıyor ancak Rusya'nın büyümesinin gelecek yıl yüzde 0,5 ila yüzde 1,3 aralığında sabit kalacağını öngörüyor. Bunun bir nedeni, askeri seferberlik nedeniyle işçi bulunamaması (işsizlik %2,4 seviyesinde) ve savaş nedeniyle Rusların ve göçmenlerin ülkeden ayrılması. Diğer neden ise enflasyon ve yüksek merkez bankası faizleri.
1 dolar 115 ruble olabilir
Kremlin için bir sorun da devalüasyonun askeri bütçeye fayda sağlaması ama aynı zamanda halk üzerindeki baskıyı da artırması. Inozentsev, "Ürünlerin veya bunları üretmek için gereken kaynakların yüzde otuz beşi ithal ediliyor. Eğer ciddi bir enflasyon istemiyorlar yetkililer döviz kurunun mevcut seviyede kalması için ellerinden geleni yapacaktır” dedi ve Rusya’da 1 doların 115 ruble olacağını öne sürdü.
