Zelenskiy ile bir araya gelen Trump: Ya bizle anlaşırsınız ya da biz yokuz

Amerika Birleşik Devletleri Başkanı Donald Trump ve Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski değerli maden anlaşmasını imzalamak için Beyaz Saray'da biraraya geldi. Oldukça gergin geçen basın toplantısında iki lider arasında karşılıklı atışmalar yaşandı. Zelenski'nin sözlerine sinirlenen Trump, "Ya Zelenski bizimle anlaşır ya da biz bu işte yokuz" dedi. Zelenski'nin sözlerinin saygısızca olduğunu belirten Trump, "3. Dünya Savaşıyla kumar oynuyorsun" ifadelerini kullandı.

Başkan Yardımcısı JD Vance, Trump'ın da desteklediği bir noktada, Zelenskiy'in Oval Ofis'e kendi pozisyonunu tartışmak için gelmesinin saygısızlık olduğunu söyledi. Trump, Zelenskiy'e "İnsanlar ölüyor, askerleriniz azalıyor" dedi ve yapılan görüşmede sesler yükseldi.

Trump Zelenskiy'e ya bir anlaşma yapması gerektiğini ya da ABD'nin çekip gideceğini söyledi. Zelenskiy, Trump'ı Rusya liderini kastederek "bir katille uzlaşma yapmamaya" çağırdı.

Trump Zelenskiy ile olan konuşmasının bir bölümünde "Tüm o tankları yok etmeniz için size Javelin'leri ben verdim. Bizimle kartlarınız var ama biz olmadan hiçbir kartınız yok" şeklinde konuştu.

Trump Zelenskiy'e ayrıca "Bize ne hissedeceğimizi söyleme. Biz sorunu çözmeye çalışıyoruz. Siz bunu bize dikte edecek konumda değilsiniz" şeklinde konuştu.

Zelenskiy ile görüşmede tansiyon düşmezken Trump "Bu savaşı kazanamayacaksınız. Minnettar olmalısınız. Size 350 milyar dolar verdik" dedi ve Trump'ın ardından söz alan Vance "Ülkenizi kurtarmaya çalışan Başkan'a minnettarlığınızı gösterin" ifadelerini kullandı.

Beyaz Saray bağlantılı bir X hesabı Trump, Zelenskiy ve Başkan Yardımcısı JD Vance arasında geçen öfkeli tartışmanın bir kısmının video klibini yayınladı.

Vance: "Amerika Birleşik Devletleri'nin Oval Ofisine gelip ülkenizin yok olmasını önlemeye çalışan yönetime saldırmanın saygılı bir davranış olduğunu düşünüyor musunuz?"
Trump: "Şu anda elinizde kartlar yok. Bizimle birlikte kartlara sahip olmaya başlarsınız... Milyonlarca insanın hayatıyla kumar oynuyorsunuz! Üçüncü Dünya Savaşı ile kumar oynuyorsunuz!"

Basın toplantısı iptal edildi

Görüşme sonrası Trump, ABD Başkanı Zelenskiy'nin henüz barışa hazır olmadığını ve 'barışa hazır olduğunda geri gelebileceğini' söyledi. Tansiyonu yüksek geçen görüşme sonrası Zelenskiy-Trump basın toplantısı da iptal edildi. Bir Beyaz Saray yetkilisinin verdiği bilgiye göre Zelenskiy planlanandan daha erken ABD'den ayrılacak.

Zelenskiy-Trump görüşmesinin ardından Beyaz Saray'ın resmi X hesabından 'Önce Amerika' mesajını içeren bir paylaşım yapıldı.

"Bu tam bir çöküş"

Reuters'a konuşan Princeton Üniversitesi'nde başkanlık tarihçisi Julian Zelizer şunları söyledi:

"Bu dikkat çekici ve tedirgin edici. Müttefikler ve düşmanlar arasında gergin konuşmalar hep olmuştur ama kapalı kapılar ardında. Amerikan başkanları kameralar önünde gergin de olsa diplomatik davranmayı yeterince biliyorlar. Elbette müttefikler de bunun ne kadar hayati olduğunu bilirler. Bu, ABD'nin nerede durduğuna dair Rusya'ya net bir mesaj gönderen tam bir çöküştü"

Putin ile yakınlaşan Trump Zelenskiy ile gerilim yaşıyor

Rusya'ya karşı mücadelesinde Biden yönetiminden milyarlarca dolarlık ABD silahı ve manevi destek alan Zelenskiy, Trump'tan keskin bir şekilde farklı bir tutumla karşı karşıya. Trump üç yıldır devam eden savaşın hızla sona erdirilmesini, Rusya ile ilişkilerin iyileştirilmesini ve Ukrayna'yı desteklemek için harcanan paranın telafi edilmesini istiyor.

Daha önce Trump, Zelenskiy'i Beyaz Saray'a gelişinde karşıladı, ardından görüşmelere, öğle yemeğine ve ardından anlaşmayı imzalayacakları ortak basın toplantısına geçtiler. Trump Zelenskiy'e askerlerinin inanılmaz derecede cesur olduğunu ve ABD'nin savaşın sona erdiğini ve paranın "yeniden inşa gibi farklı şekillerde kullanıldığını" görmek istediğini söyledi.

Trump'ın Avrupa'nın güvenliği konusunda çok daha az kararlı bir tutum benimsemesi, Avrupa'da şok etkisi yaratırken Kiev'de ve müttefiklerinde Rusya'nın lehine bir barış anlaşmasına zorlanabileceği korkularını arttırdı.

ABD'nin maden anlaşmasında Ukrayna'nın aradığı güvenlik garantisi yok

Son günlerde müzakere edilen anlaşma Ukrayna'nın geniş maden zenginliğini ABD'ye açacak ancak Kiev için bir hayal kırıklığı olan Ukrayna için açık Amerikan güvenlik garantileri içermiyor. Trump, Amerikalıların iş dünyasındaki varlığının bir tür garanti işlevi göreceğini söylüyor.

Anlaşmanın Amerika Birleşik Devletleri için ne kadar değerli olacağı ise açıklanmadı. Trump yüz milyarlarca dolar kazanmayı beklediğini söyledi. Zelenskiy ise ülkesini nesiller boyu borç altına sokacak bir anlaşmayı imzalamayacağını söyledi.

Anlaşma, fonların nasıl harcanacağını belirtmiyor ya da kapsadığı belirli varlıkları tanımlamıyor, ancak bunların mineral, petrol ve doğal gaz yataklarının yanı sıra gaz terminalleri ve limanlar gibi altyapıyı da içereceğini söylüyor.

Washington'daki görüşmeler, ABD Başkanı Putin'le görüşmeden önce Trump'la yüz yüze görüşmenin öneminden defalarca söz eden Zelenskiy için diplomatik bir destek niteliği taşıyor.

Hassas konuları tartışmak için adının açıklanmasını istemeyen Kiev merkezli üst düzey bir Avrupalı diplomat, “Ukraynalılar işi tersine çevirme ve bunu (maden anlaşmasını) ABD ile ilişki kurmak için bir fırsat olarak kullanma konusunda oldukça becerikliler” dedi.

Kiev bu anlaşmanın Trump'ı Ukrayna'nın savaş çabalarını desteklemeye teşvik edeceğini ve hatta yeni bir yardım turu için Kongre'deki Cumhuriyetçilerden destek alabileceğini umuyor.

Ukrayna savunma sanayii üretimini hızla arttırdı ancak yabancı askeri yardıma büyük ölçüde bağımlı kalmaya devam ediyor ve aynı zamanda çok daha büyük bir düşmanla savaşırken insan gücünü yenilemekte zorlanıyor.

Ukrayna, Rusya'nın işgalini Kiev'in dış mahallelerinden püskürtmüş ve 2022'de geniş toprak parçalarını geri almış olsa da, Rusya hala Ukrayna'nın yaklaşık beşte birini kontrol ediyor ve 2023'teki başarısız Ukrayna karşı saldırısından bu yana yavaş yavaş toprak kazanıyor. Kiev birlikleri 2024'teki bir saldırının ardından Rusya'nın batı Kursk bölgesinde bir toprak parçasını elinde tutuyor.

Trump son haftalarda Zelenskiy ile uzun mesafeli bir çekişme içine girmiş, savaşı ele alışını eleştirmiş, onu “diktatör” olarak nitelendirmiş ve mineral anlaşmasını kabul etmeye çağırmıştı.