Küresel emtia piyasası bu yıl dalgalı bir seyir izledi ve fiyatlar büyük ölçüde yüksek kaldı. Portakal suyu ve kakao vadeli işlemleri yılın ilk yarısında rekor seviyelere yükselirken, ham petrol fiyatları Orta Doğu'dan gelen haberlerle dalgalandı. Altın fiyatları yükselmeye devam ederken, demir cevheri gibi baz metallerin fiyatları önemli ölçüde geriledi.
BMI emtia analizleri direktörü ve başkanı Sabrin Chowdhury, “Şimdiye kadar emtia piyasaları, yeni zirvelere yükselmek için sürekli olarak en küçük umut kırıntısını arayan, ancak olası hayal kırıklığına dair en ufak bir ipucu ile çökmek zorunda kalan, duygu odaklı ve kararsız oldu” dedi.
Genel emtia piyasasının performansı için bir ölçüt olan S&P GSCI, Nisan ayında yılbaşına göre yüzde 12'ye kadar yükseldikten sonra yılbaşından bugüne kadar yüzde 2,18'lik bir artış gösterdi.
FactSet'ten alınan verilere göre, yılbaşından bugüne kadar en fazla artış gösteren emtialar kakao, yumurta, portakal suyu, kauçuk ve kahveden oluşan yumuşak emtia sepeti oldu.
Analistler CNBC'ye bu emtiaların ana üretim bölgelerindeki olumsuz hava koşullarının bir sonucu olarak güçlü kazançlar elde ettiğini söyledi.
En çok kazananlar
Kakao
Kakao, ana üreticiler Fildişi Sahili ve Gana'daki şiddetli yağışlar ve hastalıklardan kaynaklanan arz kesintileri nedeniyle kıtlık gördü ve bu nedenle Nisan ayında metrik ton başına 11.722 $ ile tüm zamanların en yüksek seviyesine çıkarken, fiyatların bu yıl şimdiye kadar yüzde 66 artmasıyla başı çekiyor.
Aracı kurum StoneX'in Asya'daki emtia kıdemli başkan yardımcısı Darren Stetzel, kâr elde etme fırsatlarının cazibesine kapılan hedge fonların piyasaya yığıldığını ve bunun da fiyat hareketlerini daha da oynak hale getirdiğini söyledi.
Fiyatlar rekor seviyelerden gerilemiş olsa da, kakao vadeli işlemleri hala normal seviyelerin üzerinde seyrediyor ve Eylül kontratı en son ABD Kıtalararası Borsası'nda metrik ton başına 9.150 $'dan işlem gördü.
Stetzel, Batı Afrika'daki hava koşullarının 2025'e doğru iyileşmesiyle kakao piyasasının istikrar kazanacağını, ancak fiyatların bu yılki artıştan önceki seviyelere dönmesinin yavaş olacağını belirtti.
Yumurta
FactSet verilerine göre, ABD, Japonya ve diğer ülkelerdeki kümes hayvanı tesislerinde kuş gribinin yeniden ortaya çıkması, yumurta fiyatlarının yıl başından bu yana yüzde 62'nin üzerinde artmasına neden oldu. FactSet'in ABD Tarım Bakanlığı ve Emtia Araştırma Bürosu'na dayandırdığı habere göre, bir düzine büyük beyaz yumurtanın spot fiyatı şu anda 3,57 dolar.
ABD'de bu yıl şimdiye kadar yaklaşık 18,5 milyon tavuk, kuş gribinden etkilendi. Expana'nın yönetici editörü Karyn Rispoli, talep cephesinde de tüketicilerin daha uygun fiyatlı bir protein kaynağı olarak yumurtaya daha fazla yöneldiğini söyledi.
Portakal suyu
Portakal suyu vadeli işlemleri Mayıs ayında rekor seviyeye yükseldi ve şu anda ICE'de pound başına 4,49 dolar gibi tarihi yüksek seviyelerde seyrediyor. ABD'nin başlıca portakal suyu üreticisi Florida'daki üretim düşüşleri ve Brezilya'nın önemli portakal üretim bölgelerindeki iklim kaynaklı olumsuz hava koşulları sektörü kriz moduna itti.
Ve bu durumun yakın zamanda değişmesi de pek olası görünmüyor. Küresel portakal suyu üretimi, küresel üretimin yüzde 70 'ini gerçekleştiren Brezilya'da devam eden üretim düşüşleri nedeniyle beşinci sezonda da azalacak.
Wells Fargo'nun Tarım-Gıda Enstitüsü sektör müdürü David Branch, “Önümüzdeki sezon için öngörülen portakal mahsulü rekoltesi göz önüne alındığında, beklentiler portakal suyu fiyatlarının en azından önümüzdeki 12 ay boyunca yüksek kalacağı yönünde” dedi.
Kauçuk
Dünyanın en büyük doğal kauçuk üreticileri olan Tayland ve Endonezya'da sınırlı yağış gibi hava koşullarına bağlı sorunlar nedeniyle üretimin düşmesi sonrası kauçuk fiyatları yıl başından bu yana yaklaşık yüzde 30 arttı.
Gösterge niteliğindeki Ribbed Smoke Sheet (RSS3) kauçuk vadeli işlemlerinin Eylül kontratı şu anda Osaka Borsası'nda kilo başına 337 yen (2,29$) seviyesinden işlem görüyor.
StoneX'in başkan yardımcısı Kang Wei Cheang talep tarafında, Çin'in elektrikli araç sektöründen gelen talepteki kayda değer artış gibi çeşitli faktörlerin fiyatları yükselttiğini söyledi. Otomotiv sektörü, doğal kauçuk için küresel tüketimin yaklaşık üçte ikisini oluşturuyor.
Kahve
BMI'dan Chowdhury, ICE'de işlem gören kahve vadeli işlemlerinin, Brezilya'nın güneydoğusundaki kahve yetiştirme bölgelerindeki olumsuz hava koşulları nedeniyle yılbaşından bu yana yüzde 25 artış yaşadığını söyledi.
Güneydoğu Asya'da El Nino kaynaklı üretim zorlukları, Vietnam ve Endonezya gibi önemli üretim bölgelerinde mahsul düşüşlerine neden oldu. El Niño, daha yüksek sıcaklıklara ve daha aşırı hava koşullarına neden olurken genellikle 9 ila 12 ay arasında sürer.
En büyük kaybedenler
Demir cevheri
Demir cevheri fiyatları, Çin'in emlak sektörünün can çekişmeye devam etmesi ve zayıf talebe yol açması nedeniyle emtialar arasında en fazla gerileyen ürün oldu. Commonwealth Bank of Australia'nın madencilik ve enerji emtiaları araştırma direktörü Vivek Dhar, demir cevheri fiyatlarının önemli bir itici gücü olan ülkedeki çelik fabrikası marjlarının kötüleşmesinin de fiyatların düşük kalmasında rol oynadığını söyledi. Demir cevheri çeliğin önemli bir bileşeni.
Tahıllar
Buğday, mısır ve soya fasulyesi gibi yaygın olarak tüketilen tahılların fiyatlarında Kuzey Yarımküre'de bereketli bir mahsul yılı yaşanması nedeniyle önemli düşüşler görüldü.
Wells Fargo'nun tarım-gıda enstitüsü sektör yöneticisi Tim Luginsland, “Küresel tahıl endüstrisi, tüm önde gelen tahıl üretim bölgelerinde art arda büyük mahsuller üretilmesi nedeniyle şu anda büyük bir stok fazlasına sahip” dedi. Sonuç olarak, daha fazla mısır ve soya fasulyesi ihracat piyasasına akın ederek fiyatları düşürdü.
Chicago Board of Trade'de işlem gören buğday ve mısır bu yıl şimdiye kadar neredeyse yüzde 15 değer kaybederken soya fasulyesi yüzde 25'e yakın düşüş gösterdi.
Altın rekor üstüne rekor kırmaya devam ediyor
Altın fiyatları, ABD'nin faiz indirimi beklentilerinin yanı sıra külçenin güvenli liman olarak cazibesinin de etkisiyle bu yıl rekor seviyelere yükseldi. Altın vadeli işlemleri geçtiğimiz günlerde onsu 2.549,9 dolarla tüm zamanların en yüksek seviyesine ulaştı.
BMI'dan Chowdhury'nin tahminlerine göre, yıl içinde yaşanan dalgalanmalara rağmen küresel emtia piyasası yüksek seyretmeye devam ediyor ve böyle de kalması bekleniyor.
Fed faiz indirdiğinde emtialar değerlenecek
Chowdhury, “Özellikle Fed'in yılın ilerleyen dönemlerinde faiz indirimine başlamasıyla birlikte fiyatların ABD dolarındaki zayıflamadan destek bulmasını bekliyoruz” dedi. Analist, Çin'den gelen zayıf talebin devam etmesinin çoğu emtiada fiyat artışını sınırlayacağını ve endüstriyel metallerin daha fazla kaybetmesinin beklendiğini de sözlerine ekledi.
StoneX'ten Stetzel ayrıca, küresel hava koşullarının bu yılın sonuna kadar El Niño'dan La Niña'ya dönmesinin beklendiğini ve bunun küresel tarım piyasası için çok önemli bir olay olabileceğini söyledi. La Niña genellikle küresel sıcaklıklar üzerinde soğutucu bir etki yaratır ve her üç ila beş yılda bir meydana gelir.
Stetzel, “Bu, geçtiğimiz yıl gördüğümüz hava koşullarının 2025'e doğru görmeyi beklediğimizin tam tersi olacağı anlamına gelecektir” dedi.
