Habertürk TV ve Bloomberg HT ortak yayınına katılan Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek uygulanan ekonomi programının özünün enflasyonu tek haneye indirmek olduğunu belirtti. İşte Şimşek'in açıklamalarından öne çıkanlar:
- Bizim programın 3 temel hedefi var. Bizin en öncelikli hedefimiz enflasyonu tek haneye indirmekti. Enflasyonu ideal olarak düşük tek haneye indirmek. Fiyat istikrarından çok uzağız ama hedefimiz bu. Programın özü dezenflasyondur.
- İkinci hedefimiz bunu destekleyecek nitelikte mali disiplinin yeniden tesis edilmesidir. Mali disipline baktığımızda bütçe performansı iyi. Deprem felaketi yaşadık. Bütçe açığı çok arttı. Bütçe açığının yüzde 3'ün altına çekilmesi ana hedeflerimizden bir tanesidir. Borcun da milli gelire oranını kalıcı şekilde yüzde 40'ın altında tutmaktır.
- Cari açığı uygulayacağımız politikalarla milli gelire oranla yüzde 2,5'in altına çekmek. Sürdürülebilir cari açık. Dış borcu aşağı çekmek, ihtiyaç duyulan rezervi kalıcı şekilde sağlamak. Bu da üçüncü hedefimiz.
- Bu yolculukta iki unsur daha öne çıkıyor. Bu hedeflere ulaşmada ayak bağı olan KKM'den çıkış stratejimiz var. Rezerv birikimi de gereklidir. KKM'den kademeli olarak tam çıkış öngörüyoruz. Bütün bunları kalıcı hale getirecek, mali disiplini kalıcı hale getirecek yapısal reform hedefimiz var.
- Program çalışıyor. Bizim bazı alanlarda öngördüğümüzden çok daha güçlü çalışıyor. İçeride ve dışarıda tüm kesimlerin, piyasa aktörlerinin programa inanmasıdır. Risk priminde özetlendiği kanısındayım.
- Türkiye'nin dış kaynağa çok daha makul maliyetlerle erişmesinin önünü açtı. Baktığınız zama Türkiye'nin Ağustos'a kadar risk primi farkı gelişmekte olan ülkelerin çok üstündeydi. Ağustostan itibaren gelişmekte olan ülkelerden çok daha düşük spreadlerle uluslararası finansmana erişim sağladık. 700 CDS'ten 300'e gerileme piyasanın bu programa inandığını gösterir.
- Türkiye'ye finansman girişi var mı? Geçen senenin ilk 5 ayında net çıkış yaşamış. Haziran 2023'te 11.4 milyar dolar net portföy girişi var. Türkiye geçen sene uluslararası piyasalardan 10 milyar dolar borçlandı ama yüksek faizlerden borçlandı, faizler şimdi aşağı indi.
- Türkiye'de rezervler Mayıs itibarıyla 98,5 milyar dolara inmişti, şu anda 130 milyar doların üzerinde. Döviz dönüşümlü mevduatı dikkate alırsanız rezervlerdeki artış 60 milyar dolar civarındadır. DDM'deki azalmayı izlerseniz ve rezerv artışıyla birlikte düşünürseniz 60 milyar dolar düzeyinde artış var.
- Programın neresi iyi çalıştı derseniz bu boyutu iyi çalıştı. Bankalar Ocak-Mayıs döneminde 100 dolar borç öderken 96 dolar bulabiliyorlardı. Şu anda yüzde 138'e çıktı. Bankalar 100 dolar borç öderken 138 dolar bulabiliyor.
- Reel sektöre geldiğimizde geçen sene Ocak-Mayıs döneminde 100 dolar borç ödediklerinde 73 dolar borç buluyorlardı. Bizim için uzun vadeli perspektif daha önemli. Biz dedik ki ekonomide yeniden dengelenme, iç talebin ılımlı hale geldiği, dış talebin büyümeyi destekleyici noktaya geldiği bir yapı istiyoruz dedik.
- Böyle bir ekonomide büyümenin kompozisyonda enflasyonu aşağı çekmemizi ve cari açığı aşağı çekmeyi sağlayacak temel koşuldur. 2023'ün ikinci çeyreğinde yurt içi talebin büyümeye katkısı 10.2 puan. Net ihracatın etkisi -6,3 puan. 3. çeyrekte düzelmeye başlıyor.
- Net ihracatın etkisi -6,3'ten -2,6'ya düşüyor. 4. çeyrekte 2023 yılı yurt içi toplam talebin büyümeye katkısı 4,6 puana iniyor. Net ihracatın etkisi -0,6, yani sıfıra yaklaşıyor. Net ihracatın etkisi pozitife dönmüştür. Bizim istediğimiz bu. Enflasyonu aşağı çekmenin bütün koşulları şu anda hazırlanıyor. Kalıcı şekilde.
- 12 aylık cari açık 60 milyar doların üzerine çıkmıştı. Aralık'ta 45 milyar dolara geriledi. 2 aylık dış ticaret rakamlarına bakarsak 13,2 milyar dolarlık iyileşme var. Cari açık Şubat-Mart aylarında 30-35 milyar dolar aralığına inecek.
- Cari açık dramatik şekilde daralıyor, program çalışıyor. Bunlar değerli şeyler. Finansal piyasaların gördüğü resim var, bir taraftan bizim sürekli şekilde ana hedefimiz enflasyon düşmesi. Bugünkü enflasyon rakamı son 12 ayın enflasyon rakamıdır.
- Önümüzdeki 12 ay enflasyon düşecektir. Çok net şekilde piyasalar diyor ki inanıyoruz, enflasyon düşecek diyor. Çok net şekilde piyasalar diyor ki inanıyoruz, enflasyon düşecek diyor. Bence enflasyonda aylık bazda trendleri incelediğimiz zaman Ocak, kısmen Şubat trend programla uyumlu bir şekilde.
- Geçen sene Eylül sonrasında çok net bir trend var. Trend bizim ortaya koyduğumuz hedef patikasıyla yüzde 36 orta nokta. 30-42 arasında belirsizlik noktası var. Ocak ayında sizin bahsettiğiniz faktörler nedeniyle bir miktar yüksek çıktı. Şubat'ta da etkileri olabilir.
- Mart'ta da yeni baştan çok net trende oturacak. Dezenflasyon hedeflerimizle uyumlu hale gelecek. Yıllık enflasyon yüksek kalacak. Önümüzdeki senenin ilk yarısı dahil enflasyon yüksek kalacak dedik ve yükselecek dedik. Baz etkisi var, para politikası gecikmeli olarak çalışır.
- Aktarım mekanizmasının etkili olduğu ülkelerde dahil 18 aya yayılan aktarım mekanizması var. Para politikası gecikmeli olarak çalışacak. Dolayısıyla önümüzdeki aylarda iç talepte ılımlı seyri net olarak göreceğiz. 2021'de dolar/TL kuru 18'e çıkıyor, 2023'ün ilk çeyreğinin sonuna kadar aynı seviyede kalıyor.
- Kuru serbest bıraktık, geçici olarak enflasyonist. Geçen sene gelir politikalarının etkisi var, deprem olmuş, inşaat malzemeleri özellikle orada inşaat malzemelerinde çok ciddi artış var.
- Bu sene böyle birşey olmayacak. Vatandaşlar deprem bölgesinden göçmek zorunda kaldı, kiralar arttı. 2023'ü besleyen bir sürü enflasyon faktörü ortadan kalkacak. Kurda reel olarak değersizleşme öngörmüyoruz. Deprem etkisi sistemden çıkacak. Vergilerin etkisi çıkacak.
"KDV artışı olmayacak"
- Para politikası MB'nin uhdesinde, orada çok değerli benden çok daha birikimli arkadaşlarımız var. Onlar işlerini biliyorlar. Onlara saygım var. Biz enflasyonu çıpalayacak noktaya geldik diyorlarsa onlara saygım var.
- Biz vatandaşımıza da piyasalara da iş alemine de sürpriz yapmayacağız. İlk geldiğimiz gün dedik ki, öngörülebilirlik, şeffaflık. OVP'de bizim maliye politikası konusunda ortaya koyduğumuz vizyon neyse onu uygulayacağız. Biz vergi istisnalarını gözden geçireceğiz diyor.
- O istisnalardan verimli olmayanla ilgili çalışma yapacağız diyor. KDV genel artışı olmayacak. Kurumlar vergisinde artış olmayacak. Gelir vergisi oranlarında artış olmayacak. MTV'de yeni düzenlemeyi aklımızın ucundan geçirmedik.
- Polemiklere sosyal medyayı dikkate almıyorum. Piyasalarda belirsizliği artımak, seçime yönelik olarak spekülatif amaçlı bir sürü iddia ortaya konuyor.
- Koyanlar da saygın olması gereken kişilikler. Kaynağını sormadan. Arasınız bana ulaşamazsan basın danışmanına ulaşırsın, iddiaları sorarsın. Bunların niyeti kötü. Gündemimizde kayıt dışılıkla mücadele dışında ve bazı istisnaların verimli olup olmadığı dışında özel çalışmamız yok.
"Harcamaları gözden geçiriyoruz"
- Harcamaları kalem kalem gözden geçiriyoruz. Her bakanlık gelecek, bir sonraki sene için parayı ne için istediğini ortaya koyması lazım. Şu anda biz harcamaları gözden geçirme çalışmasını başlattık. Vatandaş bizden de tasarruf istiyor. Vatandaş bizden bunu bekliyor.
- Konya'da depremden sonra Ankara'da Hazine binası var. Kolonları çatladı ve 20 kişilik bir uzman ekip inceledi ve çok riskli dediler. 1 metrekare biz yer kiralamadık. 1950 kişiyi kendi bünyemizde maliyenin diğer binalarına yerleştik, 1 metrekare yer kiralamadık. Taşıtlar konusunda ne gerekiyorsa taşıt talebi varsa yerli üretim ve elektrikli alabilirsin diyoruz.
- Yeni araç istiyorsanız mevcudu satacaksınız. Geçen sene kurumlara hatırlattım, kurumlara hesap soracağız. Maliye ayağında dezenflasyonu destek olacağız çok net. Bütçe hedefimiz var, bunu tutturduk.
- Yapısal dönüşüm için dijital dönüşüm için yeşil dönüşüm için sanayide dönüşüm için. Bunlar için kaynağa ihtiyacımız var. Bu kaynakları üretken alanlara aktaracağız. Onun için biz kararlıyız. Para politikasını biz mali politika olarak verdik.
"TL itibar kazanacak, değer kaybetmeyecek"
- Kur rejimini hükümet ve MB belirler, MB uygular. Bizim kur hedefimiz yok. Birlikte bakalım, profesyonel hayatımda çok uzun yıllar masanın öbür tarafında bulundum. Seçim sonrasına ilişkin tabiri caizse devalüasyona ilişkin beklentiler bana çok anlamlı gelmiyor.
- Bu ülkenin cari açığı azalıyor. Döviz ihtiyacımız azalıyor. Muazzam şekilde rezerv birikim imkanımız olacak. Türkiye'den net olarak portföy girişi var. Türkiye gibi hikayesi olan beklenti oluşturabilecek fon akışı olacak. Dünya Bankası'yla ve diğer uluslararası bankalarla çok iyi diyaloglar kurduk.
- G20'den geldim. Bütün bu çok taraflı bankalarla oturduk konuştuk. Ciddi kaynak sağlayacaklar. 12.7 milyar dolar proje kredisi bekliyoruz. Türkiye'ye döviz girişi artacak. TL geçen mayıs ayında seçim öncesinde bahsediyorum. Faiz çok düşük değil miydi.
- MB'nin politika faizi 45. Bu haftalık, yıllığı yüzde 56'lara geliyor. TL'yi destekleyen politika seti var. TL'yi cazip hale getiren politika seti var. TL neden değer kaybetsin? 56 ülkede 100 tane enflasyon şoku incelendi dedim.
- Vatandaşın portföy tercihlerine saygılıyım. Sosyal medya ya da diğer mecralarda, hepsini biz görüyoruz. Biz programımızı uygulayacağız, program başarılı şekilde uygulandığında lira itibar kazanacak, değer kaybetmeyecektir.
"Piyasayı bozacak vergi düzenlemesi gündemimizde değil"
- Biz başından beri ne yapılması gerektiğini biliyoruz. Ne zaman hangi sıralama ve dozla yapılacağı hususu aslında kitabi olmuyor. Bu biraz sanat boyutu ön plana çıkıyor. Biz piyasaları tedirgin edecek adım atmayız. Oturup vergide adalet üzerine çalışacağız.
- Herkes kazandığı ölçüde bir miktar vergi vermesi demek. Yüzde 40 yetki almamız yüzde 40'ı kullanacağımız anlamına gelmiyor. Elimizin altında bütün enstrümanlar olsun. Ne borsa ne de başka bir alana piyasayı bozacak vergi düzenlemesi gündemimizde değil. KKM'den çıkışı bile kademeli olarak yapıyoruz.
KKM'den çıkışı başaracağız
- TL mevduatı yaklaşık 12 puan civarında arttı. Ağırlıklı olarak KKM'den çıkan TL mevduata gitti. TL reel olarak değer kaybetmeyecekse, TL mevduat faizleri beklenen enflasyonun çok üzerindeyse KKM cazip olmaktan çıkıyor.
- Piyasa Şubat ayında bize dedi ki, sizin önümüzdeki 12 aylık enflasyon beklentiniz ne? Onlar 37,8 ortalama olacak dedi. Yüzde 50'nin üzerinde mevduat faizi çok ciddi reel getiri sağlıyor.
- KKM'nin cazip olmaktan çıkacağına inanıyorum. 27 hafta kesintisiz KKM düşüyor, KKM cazip olmaktan çıkmaya başlamış, o konuda rahatım. KKM'den çıkışı başaracağız.
"Kur sübvansiyonu talebini gerçekçi bulmuyorum"
- İlk hafta TİM Başkanı beni ziyaret etti. Finansmana erişemiyoruz dedi. İhracat reeskont kredi limitini 10 kat artırdık. Eximbank sermayesini üç defa artırdık. Eximbank'ın ihracatçıya desteği bu sene en az 50 milyar dolar olacak. İhracatçıya düşük faizli kredi sunuyoruz.
- Sanayide dönüşüm en çok çalıştığımız alan. Cari açığı kalıcı şekilde düşürmek için ne gerekirse yapacağız. İhracatçının bize kur sübvansiyonu verin talebini doğru bulmuyorum. Bu pragram 86 milyonu kapsıyor. Türkiye'nin net UYP'si eksideyken, özel sektörün ve kamunun net döviz pozisyonu açığı varken, benden TL'yi değersizleştirecek adım bekliyorlarsa bunun milletin menfaatine olmadığını söyleyeyim.
- Belli alanlarda sıkıntı var ama talep zayıf. Avrupa Birliği'nde talep geriliyor. Enflasyonu azdıracak kur sübvansiyonu talebi gerçekçi değil.
- Nisan-Mayıs ayında FATF yerinde denetim için heyet gönderecek. Büyük ihtimalle Haziran 2024'te siyasi mülahazalar devreye girmezse gri listeden çıkacak Türkiye.
- Kripto düzenlemesi de seçimden sonra çok büyük ihtimalle Meclis'ten geçecek. Burada engellemek yerine düzenlemeyi tercih ettik. Birçok gelişen ülke bu taslağı bizden istedi.
- Bütçede tüm imkanlarımızı emekliler ve çalışanlar için seferber ettik. Bunu etmeye de devam edeceğiz. Ülkenin imkanları arttıkça bunları adil olarak değerlendireceğiz.
- Kredi kartlarında bankaların limit belirlerken kurallara uyması önemli. Önümüzdeki dönemde sürpriz yapmadan, piyasaları bozmadan bu konuları çalışacağız.
