Türkiye, Vladimir Putin'in yakın zamanda bir ziyaret gerçekleştireceğini açıkladı. Bu ziyaret, Rus liderin iki yıl önce Ukrayna'nın işgali emrini vermesinden bu yana NATO üyesi bir ülkeye yapacağı ilk seyahat olacak. Dışişleri Bakanı Hakan Fidan dün bir televizyon kanalında verdiği demeçte, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın Putin ile öncelikle enerji işbirliği ve Suriye'de güvenlik konularını görüşmesinin beklendiğini söyledi. Interfax'a göre Putin'in yardımcısı Yuriy Uşakov geçen hafta yaptığı açıklamada Ukrayna'daki savaşın da ana konulardan biri olacağını söyledi. Reuters'ın geçen hafta bildirdiğine göre Putin 12 Şubat'ta Türkiye'yi ziyaret edecek.
Tutuklanma riski yok
Putin'in yurt dışı seyahatleri, savaş suçu işlediği iddiasıyla Uluslararası Ceza Mahkemesi tarafından çıkarılan yakalama emri tutuklanma riski olduğu için sınırlandırıldı. Geçen yıl, UCM 17 Mart'ta Putin hakkında Ukrayna'dan çocukların kaçırılmasıyla ilgili savaş suçları işlediği iddiasıyla yakalama emri çıkardı. Türkiye, mahkemeyi kuran Roma Statüsü'nü imzalamadı bu nedenle mahkemenin kararlarına bağlı değil.
Erdoğan savaşan taraflar arasında barışa aracılık etmeye ve 2022 yılında yapılmasına yardım ettiği, Ukrayna'nın Karadeniz üzerinden tahıl ihracatına izin veren BM destekli anlaşmayı yeniden canlandırmaya çalıştı. Rusya Temmuz 2023'te anlaşmadan vazgeçti ve Erdoğan dünya liderlerini, Putin'i anlaşmaya geri dönmeye ikna etmek için Rusya'nın gıda ve gübre ihracatının Lloyd's of London tarafından sigortalanmasını kolaylaştırmak ve Moskova'yı uluslararası ödemeler için SWIFT sistemine yeniden bağlamak da dahil olmak üzere Rusya'nın bazı taleplerini karşılamaya çağırdı.
Yeni tahıl anlaşması gündemde
Ukrayna'nın tahıl ihracatı için yeni bir mekanizmanın sinyalini veren Fidan, "Cumhurbaşkanımız bu konuyu kesinlikle Putin ile görüşecek. Şu anda Rusya ile görüştüğümüz bir konu. Özellikle BM, Rusya, Ukrayna ve Türkiye arasında devam eden görüşmeler var. Tahılın dünya pazarlarına ulaştırılması için yeni bir yöntem geliştirebiliriz" diye konuştu.
Rusya ve Ukrayna önemli tahıl üreticileri ve savaş sevkiyatların güvenli geçişini giderek daha fazla tehdit eder hale geldi. Ukrayna, Eylül ortasından bu yana tahılının bir kısmını Karadeniz koridoru üzerinden taşısa da geçen yılın beklenenden büyük olan hasadı için hala güçlü sevkiyatlara ihtiyaç var. Fidan, "Ukrayna'dan yapılan bu fiili sevkiyatı yeni bir mekanizma ile resmileştirmek istiyoruz. Bunun karşılığında Rusların da bazı talepleri var" dedi.
Rusya, Ukrayna'daki savaş nedeniyle Avrupa Birliği ile ilişkilerinin dramatik bir şekilde bozulmasının ardından Türkiye ile daha yakın enerji, siyasi ve ekonomik bağlar kurmaya çalıştı. Erdoğan ise Putin'le olan yakınlığına güvenerek Rusya'dan enerji ithalatı için yapılan ödemelerde indirim ve erteleme talebinde bulunarak derin bir hayat pahalılığı krizinin ortasında lira üzerindeki baskıyı hafifletmeye çalıştı.
Doğal gaz merkezi anlaşması
Ukrayna ordusuna savaş uçağı sağlayan Türkiye, kendisi için kritik bir enerji tedarikçisi olan Rusya'ya yönelik yaptırımlara katılmayı reddetti. Rusya, 2022 yılında Türkiye'nin ham petrol ithalatının dörtte birini ve doğal gaz alımlarının yaklaşık yüzde 40'ını karşılayarak Moskova'ya ikili ticarette büyük bir fazla verdi. İki ülke şimdi Türkiye'de kurulması planlanan bir doğal gaz merkezi konusunda anlaşma arayışında. Geçen yıl Putin, Karadeniz'de daha fazla denizaltı boru hattı döşenmesi olasılığı da dahil olmak üzere Türkiye'de bir gaz ticaret merkezi kurma planlarını ortaya koydu. Erdoğan, Türkiye'nin Hazar Denizi'ndeki doğalgaz sahalarına yakınlığını kullanarak Avrupa'ya yönelik tedarik için kilit bir güzergâh olmasını hedefliyor.
Türkiye ve Rusya halihazırda Türkiye'nin güneyinde yaklaşık 20 milyar dolar bütçeli Akkuyu nükleer santralinin inşası için işbirliği yapıyor. Fidan, 4.8 gigawatt kapasiteli olarak tasarlanan Akkuyu için "Neredeyse 5 gigawattlık dev bir kompleksten bahsediyoruz. Ucuz enerji temini, Türkiye gibi milli gelirini büyük ölçüde sanayiden elde eden bir ülke için çok stratejik bir konu" ifadelerini kullandı.
