Türkiye'nin bütçe açığı, cumhurbaşkanlığı seçimi ve iki yıkıcı depremin damgasını vurduğu bir yılda yaklaşık yüzde 900 oranında genişledi. Ancak bu sonuç daha büyük bir mali çok beklentileri olan yetkililer tarafından olumlu karşılandı. Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından yayınlanan rakamlara göre bir önceki yıl 142,7 milyar lira olan açık 2023 yılında 1,4 trilyon liraya (46,5 milyar dolar) ulaştı.
Yine de kamu maliyesi, hükümetin 2026 yılına kadar hedefleri ortaya koyan bir programda öngördüğünden daha iyi bir performans gösterdi. Geçen yılki bütçe açığı 1,6 trilyon lira yani gayrisafi yurtiçi hasılanın yaklaşık yüzde 6,4'ü olarak öngörülüyordu. Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, 2023 yılındaki oranın tahminlerin bir puan altında olduğunu söyledi.
Piyasalar yeni politikalara odaklandı
Piyasalar da Türkiye'nin mali durumundaki kötüleşmeyi görmezden gelerek hükümetin daha geleneksel ekonomi politikalarını benimsemesine odaklandı. Ülkenin dolar borcu geçen yıl yatırımcılara yüzde 18 kazanç sağladı ve yatırımcıların tahviller için talep ettiği ekstra getiri, Mayıs ayındaki seçimlerden bu yana düştü.
Vergi gelirlerinin, büyük ölçüde yeni özel tüketim vergileri sayesinde harcamalardaki artışın bir kısmını dengelediği görüldü. Hükümet, deprem hasarlarını finanse etmek için Temmuz ayında akaryakıt vergilerini yaklaşık yüzde 200 oranında artırdı ve katma değer oranlarını yükseltti. Dahası, Hazine, lira mevduatlarını sert para birimleri karşısında değer kaybından koruyan devlet destekli bir tasarruf programı için daha az yük üstlenmek zorunda kaldı.
Temmuz ayından bu yana, daha önce Merkez Bankası ile paylaşılan lira tasarruf sahiplerini tazmin etme maliyetleri tamamen para otoritesine devredildi. Şimşek dün yaptığı açıklamada, deprem harcamaları hariç tutulduğunda açığın GSYH'nin yüzde 1,7'sine denk geldiğini söyledi. Şubat 2023'teki felaket Türkiye ve Suriye'de 50 binden fazla kişinin ölümüne neden oldu. Türk hükümeti depremlerin ekonomik zararının yaklaşık 104 milyar dolar olduğunu tahmin ediyor.
