Show TV, Habertürk ve BloombergHT kanallarının sahibi Turgay Ciner’in Londra merkezli We Soda (West East Soda) adlı soda külü üreten şirketi, Londra Borsası’nda yılın en büyük halka arzlarından birini yapmaya hazırlanıyor.
Başta Financial Times ve Bloomberg olmak üzere bazı kaynaklarda halka arz büyüklüğünün 7.5-8.5 milyar dolar arasında olacağı belirtilirken; Goldman Sachs, Deutsche Bank, Morgan Stanley, BNP Paribas gibi büyük yatırım bankalarının danışmanlık ve hisse satışı için Ciner Grubu’yla temas halinde olduğu belirtiliyor.
Financial Times’a konuşan We Soda CEO’su Alasdair Warren “Londra’yı seçmemizin nedeni Avrupa merkezli bir şirket olmamız. Şirketimiz buraya kayıtlı, kurucumuz da İngiltere’de yerleşik. Borsaya kote olmak için Londra çok uygun” dedi. Piyasa değerinin 7.5 milyar doları aşması halinde We Soda Londra Borsası endeksi FTSE 100’ün bileşenleri arasına girecek.
Ciner Grubu’nun soda işindeki varlığına bakmadan önce, pek çoğumuza yabancı olan bu sektörü anlatmak gerek:
Soda külü bazı kritik endüstriyel ürünlerin en önemli girdilerinden biri. Örneğin cam, deterjan, güneş enerjisi için kullanılan fotovoltaik paneller, elektrikli araçlarda kullanılan lityum piller…
We Soda’nın prezantasyonlarına göre soda külü yılda 63 milyon tonluk bir pazar. Bu da yılda 25 milyar dolarlık satış hacmine denk geliyor. Küresel büyüklüğü yıllık 185 milyar dolar olan cam sektörü soda külünün en büyük müşterisi.
Soda külü iki ayrı yolla üretiliyor. Biri, doğal bir kaynak olan trona madeninden, diğeri ise sentetik yöntemlerle. Sentetik üretim daha maliyetli. Bu nedenle küresel piyasalarda soda külü fiyatı sentetik ürünlerin maliyetine göre şekilleniyor. Trona madeninden soda üretimi ise daha ucuz bir yöntem. Fiyatı sentetik üretim belirlediği için, nadir bulunan tronaya sahip üreticiler yüksek bir faaliyet kar marjıyla çalışabiliyor.
2021 rakamlarına göre, dünya soda külü ihtiyacının yüzde 28’i tronadan elde edilirken, kalanı sentetik yollarla üretiliyor.
Peki trona madeni nerelerde var? Şu anda işletilen rezervler sadece üç ülkede bulunuyor. Yüzde 90’ı ABD’de. Büyük bölümü Wyoming’de olmak üzere 23 milyar ton rezerv bu ülkede. Türkiye 900 milyon tonluk rezervle ikinci sırada. We Soda, Türkiye’deki trona madenlerinin tamamına sahip. Üçüncü ülke ise 200 milyon ton rezervle Çin.
Gelelim We Soda’ya. Londra merkezli şirketin üç önemli maden ve üretim tesisi bulunuyor. Ankara yakınlarındaki Eti Soda ve Kazan Soda ile dünyanın en büyük trona madenlerinin bulunduğu Wyoming’de yüzde 40’ına sahip olduğu şirketler. Wyoming merkezli şirketlerin yüzde 60’ı Şişecam Grubu’na ait. Wyoming merkezli şirket ortaklıklarının son derece karmaşık olduğunu söylemeliyiz.
En düşük maliyet
Ayrıntıya girmeden yine We Soda’ya ait prezantasyondan bir paragraf açalım: Şirket ton başına yaklaşık 50 dolarlık üretim maliyetiyle, dünyada soda külünü en ucuza üreten tesislere sahip. ABD’de We Soda iştirakleri dışında en ucuz üretim maliyeti 100 doların üzerine çıkarken, sentetik tarafta en düşük maliyet 175 dolar civarlarından başlıyor. En büyük sentetik soda külü üreticilerinden Solvay’in Çin’deki tesislerinde maliyet 250 dolara kadar yaklaşıyor. We Soda, trona bazlı üretimde en yakın rakibinin yarısı kadar maliyetle çalışmasını, sadece kendisinde bulunan patentli üretim şekliyle gerçekleştirdiğini savunuyor.
Sektör, düşük üretici sayısı ve az sayıda büyük müşteriyle yalın bir yapıya sahip. Üretici firmalar küçük alıcılarla uğraşmak zorunda kalmıyor. Camda Şişecam, Saint Gobain, Asahi Glass, Guardian Glass gibi şirketler; deterjanda P&G, Unilever gibi küresel devler belli başlı müşteriler. Bu yapı talebin, üretimin, tahsilatın ve yatırım gereksinimlerinin nispeten daha kolay planlanmasını sağlıyor.
Gelelim We Soda’nın finansallarına: Şirketin sitesinde PwC’nin denetlediği 2021 bilançosu bulunuyor. Buna göre We Soda’nın 2021 yılı satışları 892 milyon dolar. Brüt karı ise 341.7 milyon dolar düzeyinde. Teşvikler nedeniyle elde edilen vergi gelirlerisonrası net karı 345 milyon dolar.
Şirket, Türkiye’deki tesislerinde bir kısmı kapasite artırımına ilişkin yeni yatırımlar planlarken, prezantasyonlara göre en büyük potansiyel Şişecam’ın yüzde 60, We Soda’nın yüzde 40’ına sahip olduğu Wyoming’deki maden ve üretim tesislerinde olduğu anlaşılıyor. Dünyanın en büyük trona madenlerinin bulunduğu bölgede toplamda 95 kilometrekarelik alanda 103 milyon metreküplük kanıtlanmış rezerve sahip olan şirket, ortağıyla birlikte yaklaşık 4 milyar dolarlık yatırım planlıyor. Wyoming’de We Soda’nın sahip olduğu üretim teknolojisine geçilmesiyle yıllık 5 milyon tonu aşkın üretim planlanıyor. Prezantasyona göre, Türkiye’deki kapasitenin de artmasıyla önümüzdeki 7 yıl içinde şirketin 10 milyon tonluk satış hacmine ulaşması anlamına geliyor.
Türkiye’ye kapalı
We Soda’nın sitesinden elde edebildiğimiz rakamların 2021’e ait olduğunu yukarıda belirtmiştik. Çarşamba günü Financial Times, Guardian, Yahoo News gibi mecralarda yayınlanan haberlerde We Soda’nın 2022’ye ait satış hasılatı ve EBITDA rakamları yayınlandı. Sınırlı paylaşım yapıldığı belli olan rakamlara göre şirketin 2022 cirosu 1.8 milyar dolara ulaşırken, EBITDA’sının ise 838 milyon dolar seviyesine ulaştığı belirtildi.
We Soda ve çatı şirketi Kew Soda’nın sitesinde halka arza ait izahname ve 2022 bilançolarının bulunduğu anlaşılıyor. Ancak şirket; ABD, Avustralya, Kanada, Japonya, Türkiye ve Güney Afrika’da yerleşik kişilere bu bilgilere erişimi yasaklamış. Bu yasal uyarı nedeniyle haberimizde 2022 rakamlarına yer veremiyoruz.
(Oksijen'in notu: Turgay Ciner'e yönelik yakalama kararının ardından yeniden gözden geçirdiğimiz We Soda'nın bilançosu güçlü görünümünü sürdürüyor. Şirketin sitesindeki yatırımcı prezantasyonlarına göre We Soda 2024 yılında 5.1 milyon metrik ton soda külü satışı gerçekleştirerek 925 milyon dolar hasılat elde etti. 502 milyon dolarlık düzeltilmiş FAVÖK elde eden şirket 371 milyon dolar pozitif nakit akışı sağladı.
Bu yılın ilk yarısında ise 2.46 milyon metrik ton soda külü satışı karşılığı 454 milyon dolar ciro elde edildi. Şirketin düzeltilmiş FAVÖK'ü 258 milyon dolar, pozitif nakit akışı ise 201 milyon dolar oldu.
Bu yıl Şubat ayında ABD'li soda külü üreticisi Genesis Alkali'yi 1 milyar 425 milyon dolara satın alan We Soda'nın Haziran 2025 itibariyle 2.2 milyar dolar konsolide borcu bulunuyor)
Wyoming’deki ortaklık
Uzun yıllardır İş Bankası Grubu ile iyi bir ilişkisi olduğu bilinen Ciner Grubu, İş Bankası’nın en büyük iştiraki Şişecam ile soda alanında en büyük işbirliğini 2021 sonunda yaptı. Ciner’in soda yatırımlarının tamamına 2021 Aralık ayında ortak olan İş Bankası; Atlantic Soda, Pacific Soda ve Ciner Resource Corporation firmalarından hisse alımı yaptı. Şişecam; Atlantic Soda’nın yüzde 60 hissesini 52 milyon dolara alırken, daha önce yüzde 50 hissesine sahip olduğu Pacific Soda’nın ek yüzde 10 hissesini 23 milyon dolara portföyüne kattı. Şişecam, Ciner Resources’un yüzde 60 hissesine de 300 milyon dolar ödedi.
Bu rakamlara göre satış öncesinde tamamı Ciner Grubu’na ait olan bu üç şirketteki Ciner Grubu payının toplam değeri 700 milyon doları buluyordu. İşlem sonrasında ABD Wyoming’deki soda faaliyetlerinin yüzde 60 hissesi Şişecam Grubu’na ait olurken, yüzde 40 hisse Ciner Grubu şirketlerinde kaldı.
We Soda Yönetim Kurulu
Didem Ciner (Başkan)
Alasdair Warren (CEO) (Deutsche Bank eski yöneticisi)
Ahmet Tohma (CFO)
Mehmet Ali Erdoğan (Baş Hukuk Müşaviri)
Nicholas Hall (JP Morgan Cazenove eski yöneticisi)
Rosalind Kainyah (De Beers ABD eski Başkanı)
Harry Kenyon-Slaney (Rio Tinto ve Anglo American eski yöneticisi)
Sir Peter Westmacott (Birleşik Krallık’ın Eski Türkiye Büyükelçisi)
Ergun Özen
Samantha Hoe-Richardson
Gürsel Usta
