Nobel ödüllü ekonomist Daron Acemoğlu, Financial Times'a yazdı. Acemoğlu, dijital mecralarda haberlere erişimde Google'ın tekelleşmesinin zararlarına değindi.
Google tekelinin gerek kamuoyu oluşumu gerekse de medya sektörü için büyük zararlara yol açtığını söyleyen Acemoğlu, "Rekabet azalırken, eşitsizlik artıyor” dedi. Acemoğlu demokratik kurumların piyasa düzenini belirlemesi gerektiğini söyledi.
Wilson'dan tekel alıntısı
Amerika Birleşik Devletleri'nin 28'inci Başkanı Woodrow Wilson'ın 1913'te yaptığı "Eğer tekel (monopoly) varlığını sürdürürse, her zaman hükümetin başında oturacaktır. Tekelin kendini dizginlemesini beklemiyorum" uyarısıyla başladığı yazısında "Bir asır sonra, onun sözleri her zamankinden daha ivedi bir anlam taşıyor. Silikon Vadisi’nin teknoloji devleri, yalnızca agresif satın almalar, lobicilik faaliyetleri ve rekabetin sistematik olarak zayıflatılması yoluyla piyasaları ele geçirmekle kalmadılar; aynı zamanda kendilerini hükümetin işleyişine de entegre ettiler" diye yazdı.
Acemoğlu, Google’ın 876 milyar dolarlık dijital reklam ekosistemini kontrol ederek bağımsız haber kuruluşlarını finansal olarak çökerttiğini de ifade etti. Reklam gelirine bağımlı hale gelmiş haber kurumlarının, Google’ın belirlediği şartlarda rekabet etmeye mecbur kaldığını ifade etti. Nobel ödüllü ekonomiste göre bu durum, yalnızca medya sektöründe değil, toplumun genelinde de bilgiye erişim, ifade özgürlüğü ve sağlıklı bir kamuoyu açısından ciddi tahribat yaratıyor.
Acemoğlu yazsında, “Sosyal medya daha zehirli hale geldikçe ve aşırılık yanlıları tarafından silah haline geldikçe, güvenilir haberler yok olmaya devam ediyor” ifadelerini de kullandı.
'Dijital ekonomide adil rekabetin çökmesi'
Acemoğlu yazısında öte yandan, “Google’ın reklamcılıktaki hakimiyeti, Citibank ya da Goldman Sachs’ın New York Borsası’na sahip olmasına benziyor. Bu, başka herhangi bir sektörde kabul edilemezdi.”
Bu durumunda dijital ekonomide adil rekabetin çökmesine ve kamu yararı ilkesinin göz ardı edilmesine neden olduğunu ifade eden Acemoğlu, MIT’ten meslektaşı Simon Johnson ile birlikte hazırladıkları öneriyi de paylaştı.
Söz konusu öneriler şöyle:
- 500 milyon doların üzerinde dijital reklam geliri elde eden şirketlerden yüzde 50 vergi alınması gündeme getirilmeli
- Bu gelirler bağımsız medya ve kamusal dijital alanları destekleyecek şekilde yönlendirilmeli
Avrupa Birliği’nin Dijital Piyasalar Yasası ve Dijital Hizmetler Yasası ile bazı adımlar attığını hatırlatan Acemoğlu, ABD’de de antitröst uygulamalarına iki partiden de destek geldiğini söyledi. Acemoğlu, “Silikon Vadisi çok uzun zamandır internetin kurallarını dikte ediyor. Rekabet azalırken, eşitsizlik artıyor” diyerek, demokratik kurumların piyasa düzenini belirlemesi gerektiğini vurguladı.
Acemoğlu, yazısını şöyle bitirdi: "Şimdi Avrupa bu işi bitirmeli. Silikon Vadisi çok uzun zamandır internetin kurallarını dikte ediyor, rekabet azalırken ve eşitsizlik artarken piyasaları kendi çıkarlarına hizmet edecek şekilde şekillendiriyor. Avrupa, Google'ın reklam tekelini kırmak üzere harekete geçerek dijital geleceğimizi tekellerin değil demokratik kurumların şekillendirmesi gerektiğini gösterebilir."
