Big Mac, Amerikan gücünün ve para birimi egemenliğinin sembolü. The Economist, 1986'da McDonald's imzalı hamburgerlerle, para birimlerinin değerlerini ölçmenin bir yolu olarak Big Mac Endeksi'ni icat etti. Bu endeks, satın alma gücü paritesini veya bir ülkenin parasının başka bir ülkenin parasıyla aynı şeyleri satın alma derecesini ölçmenin rahat bir yolu olarak tanımlanıyor. Bu nedenle Big Mac Endeksi, genellikle yaşam standartlarına bağlıdır ancak döviz kurlarının aşırı yüksek veya düşük değerli olup olmadığını da gösterebilir.
ABD dolarının son on yılların en yüksek seviyesine yükselmesi Big Mac Endeksi’ne de yansıyor. Bespoke Invest'teki analistler, 56 ülkenin 53’ünde artan dolar yerel para birimine çevrildikten sonra 2021 Big Mac fiyatının ABD’nin altında olduğunu hesapladı. Doların 2022'de yükselişini sürdürmesi ve sterlin, euro gibi para birimlerine karşı rekor seviyelere ulaşmasının ardından hamburger cinsinden ölçülen ABD para biriminin de değeri yükseldi.
The Economist'in internet sitesinde yer alan
Big Mac Endeksi Temmuz 2022 verilerine göre Türk Lirası,
olması gereken değerin yüzde 48 altında (Bu veriler Ocak ve Temmuz'da güncelleniyor)
"Çoğu para birimi istikrarlı şekilde zayıfladı"
Bespoke konuyla ilgili yaptığı değerlendirmede “Big Mac, iyi ve sıkı bir meta, emek, gayrimenkul ve üretken varlıkları temsil ediyor. Büyük ticarete ortak olan çoğu para birimi, Big Mac endeksi üzerinde ölçüldüğünde görüyoruz ki son yıllarda istikrarlı bir şekilde zayıfladılar” ifadelerini kullandı.
ABD'de alım gücü etkilenmedi
Burger ekonomisi tam anlamıyla ciddi bir çalışma olmasa da önemli bir noktayı gösteriyor. ABD'de enflasyon son kırk yılın en yüksek seviyesine ulaşsa bile doların dünyanın rezerv para birimi olması nedeniyle Amerikalıların toplu satın alma gücü nispeten bu durumdan izole edilmiş vaziyette. Bu ayrıcalığa sahip olmayan ülkeler satın alma güçlerinin eridiğini, aynı zamanda daha güçlü doların finansal koşulların sıkılaşmasına ve gerçek yatırımı vurmasına yol açma eğiliminde olduğunu görüyorlar.
Asıl soru doların neden daha güçlü olduğu ve yarattığı küresel acının ABD’ye ne zaman yansıyacağı? Hepimiz en iyi burgerlerin karışık olduğunu biliyoruz ancak doların amansız yükselişinin ekonomik sonuçları da öyle.
