Fed Çarşamba günü faiz oranlarını 22 yılın en yüksek seviyesine çıkaracak çeyrek puanlık bir artışla yeniden yükseltmeye başladı. Federal fonların gösterge faizinin yüzde 5,25 ile 5,5 aralığına yükseltilmesine ilişkin oybirliğiyle alınan karar, geçen ay faiz artışlarında yaşanan kısa süreli duraklamayı sona erdirdi. Bu, faiz oranlarının sıfıra yakın seviyeden yükseltildiği Mart 2022'den bu yana yapılan 11. artış oldu.
Fed'den sürpriz yok
Wall Street Journal'ın haberine göre Fed, toplantı sonrası açıklamasında çok az değişiklik yaptı ve gelecekteki politika planları hakkında yeni bir yönlendirme sunmadı.
Toplantı sonrasında düzenlenen basın toplantısında Fed Başkanı Jerome Powell, merkez bankasının bir sonraki toplantısında yeni bir faiz artışını göz ardı etmedi, ancak merkez bankasının halihazırda ne kadar çok şey yaptığını ve para politikasının enflasyonu düşürmesinin ne kadar zaman alabileceğini vurguladı.
Gerekirse faiz artırırız
Powell "Bu gelişmeleri izlerken hem biraz sabırlı hem de kararlı olabiliriz" dedi ve sözlerine şöyle devam etti: "Politikayı bir süre daha kısıtlayıcı seviyelerde tutmamız gerekeceğini düşünüyoruz ve bunun uygun olduğunu düşünürsek daha da yükseltmeye hazırız"
Fed bir sonraki toplantısını 19-20 Eylül ve ardından 31 Ekim-1 Kasım tarihlerinde gerçekleştirecek. Powell ayrıca Kansas City Fed'in Ağustos sonunda Wyoming'de düzenleyeceği yıllık sempozyumda merkez bankasının faiz oranlarının gelecekteki seyrine ilişkin görüşlerini netleştirme fırsatı bulacak.
Ekonomik büyüme son aylarda Powell'ın Çarşamba günkü artışın birçok yatırımcının beklediği gibi mevcut sıkılaştırma döngüsünün sonuncusu olacağının sinyalini veremeyecek kadar güçlü. Aynı zamanda, enflasyonda son dönemde görülen yavaşlama, merkez bankası yetkililerinin faizleri artırmaya devam etme ihtiyacı üzerindeki baskıyı azaltabilir.
Fed bu yıl iki kez daha faiz kararı alacak
Haziran ayındaki bir önceki toplantıda yetkililer faiz oranlarını sabit tutmuş, ancak bu yıl iki artış daha öngörmüştü. Fed yetkilileri Eylül ve Kasım başında yeniden toplanacaklar.
Federal Başkanı Powell, ABD Merkez Bankası'nın ekonomistlerinin verilerdeki son esneklik göz önüne alındığında artık bir resesyon öngörmediğini söyledi.
Tüketici fiyatları endeksi Haziran ayında bir önceki yıla göre yüzde 3 artarken, enflasyon geçen yaz ulaştığı 40 yılın en yüksek seviyesinden geriledi. Bu oran, benzin fiyatlarının ABD'de galon başına ortalama 5 dolar gibi rekor bir seviyeye ulaştığı Haziran 2022'deki yüzde 9,1'lik zirvenin oldukça altında.
Güçlü işgücü piyasası endişe yaratıyor
Fed yetkilileri, sıkı bir işgücü piyasasının işçilerin daha yüksek ücretler için pazarlık yapmasına olanak tanıması ve enflasyonu daha da aşağı çekmeyi zorlaştırması nedeniyle altta yatan fiyat baskılarının daha kalıcı olabileceğinden endişe duyuyor.
Volatil gıda ve enerji kategorilerini dışarıda bırakan çekirdek fiyatlar, Haziran TÜFE'sinde iki yıldan uzun bir sürenin en küçük aylık artışını kaydetti. Yine de çekirdek TÜFE Haziran ayında bir önceki yıla göre yüzde 4,8 arttı. Geçen yıla kadar çekirdek TÜFE'de 1990'ların başından bu yana böyle bir artış kaydedilmemişti.
Fed, tercih ettiği gösterge olan kişisel tüketim harcamaları fiyat endeksi ile ölçülen enflasyonu zaman içinde yüzde 2'de tutmayı amaçlıyor. Fed enflasyonla, daha yüksek borçlanma maliyetleri, daha düşük hisse senedi fiyatları ve daha güçlü bir dolar gibi sıkı finansal koşullara neden olan faiz oranlarını yükselterek mücadele ediyor.
Bankacılık stresinin kredileri kısıtlayabileceği korkusu
Fed, 2022 yılında faiz oranlarını agresif bir şekilde artırmış ve ardından yıl sonunda hızını yavaşlatmıştı. Powell geçen ay yaptığı açıklamada, Haziran ayında faiz oranlarını sabit tutmanın, özellikle bu bahar bankacılık stresinin kredileri daha da kısıtlayabileceği korkusundan sonra, artış hızını daha da azaltmak ve bu hızlı hareketlerin etkilerini incelemek için bir yol sunduğunu söyledi.
Yetkililer geçtiğimiz aylarda faiz artırımına ne kadar hızlı devam edileceği konusunda anlaşmazlık sinyali vermişti. Politika belirleyici Federal Açık Piyasa Komitesi'nin (FOMC) oy kullanan 11 üyesinin tamamı geçen ayki faizleri sabit tutma kararında hemfikir olsa da, bu ayın başlarında yayınlanan toplantıya ilişkin yazılı bir açıklamaya göre, oy kullanan ve oy kullanmayan 18 yetkiliden bazıları Haziran toplantısında faiz artışını destekleyecekti.
Faizler daha yavaş artırılabilir
Fed yetkilileri yılda sekiz kez ya da her çeyrekte yaklaşık iki kez toplanıyor. Powell geçen ay yaptığı açıklamada, art arda yapılacak politika toplantılarında faiz artırımını göz ardı etmeyeceğini belirtirken, ekonominin mevcut beklentiler doğrultusunda gelişmesi halinde faizlerin daha yavaş, üç aylık bir hızda artırılmaya devam etmesinin beklenebileceğini söyledi.
Fed eylülde artışa gidebilir
Ancak bazı Fed yetkilileri, merkez bankasının Eylül toplantısında faiz oranlarını yeniden yükseltmeyi tercih edebileceklerini belirttiler.
Fed yetkilileri Haziran ayında faiz oranlarına ilişkin tahminlerini kısmen enflasyonda daha az ilerleme bekledikleri için yükseltti. Enflasyonun düşmeye devam etmesi halinde bu gelişme, bu yıl içinde yeni bir faiz artışına ihtiyaç olup olmayacağı konusunda soru işaretleri yaratacak.
Powell Haziran sonunda bir konferansta "Hepimiz enflasyonun beklediğimizden daha kalıcı ve güçlü olduğunu defalarca gördük. Bir noktada bu değişebilir ve verileri takip etmeye hazır olmalıyız ve bunun ortaya çıkmasına izin verirken biraz sabırlı olmalıyız" sözlerini kaydetmişti.
Kasım-Aralık ayları beklenebilir
Fed'in faiz artışlarının etkisinin henüz tam olarak ortaya çıkmadığını düşünen yetkililer, ikinci bir faiz artışının uygun olup olmayacağına karar vermek için Kasım veya Aralık ayına kadar beklemeyi daha çok tercih ediyor.
O zamana kadar ekonomik faaliyetler daha da yavaşlarsa, yetkililer faiz oranlarını tekrar artırmamaya karar verebilir ve sıkılaştırma kampanyalarının yeni bir aşamasına geçebilirler. Yani enflasyon yavaşlarken faiz oranlarını sabit tuttukları bir aşamaya geçiş olabilir. Bu da enflasyona göre ayarlanmış ya da reel faizlerin yükselmesine yol açmış olacak.
Zamana yaymak mantıklı
Bir hedge-fon şirketi olan Citadel'de küresel sabit gelir için ekonomik araştırma başkanı Angel Ubide konuyla ilgili "Sıkılaştırma döngüsünün bu son kısmı için, bunu zamana yaymak mantıklı. İnce ayar yapıyorlar. Tam olarak nereye varacaklarını bilmiyorlar. Bunu yavaş yavaş yapmak mantıklı" diyor.
Enerji ve emtia fiyatlarının yarattığı baskı
Enerji ve emtia fiyatları geçtiğimiz yıl enflasyondaki düşüşün büyük kısmından sorumlu oldu. 2007-2021 yılları arasında Boston Fed Başkanı olarak görev yapan Eric Rosengren, bu fiyatların bazılarında son dönemde görülen yükselişin, yetkililerin enflasyonda daha fazla düşüş varsayımı konusunda neden temkinli olmak isteyeceklerinin altını çizebileceğini söyledi.
Ekonomistler geçtiğimiz yıl boyunca yavaşlayan işgücü talebinin işsizliğin artmasını gerektirip gerektirmeyeceğini ya da bunun şirketlerin çalışan sayısını değil de boş pozisyonları azaltmasıyla gerçekleşip gerçekleşmeyeceğini tartıştı.
Ücretlerde yavaşlama ve üretimde artış şart
2018'den Ocak 2022'ye kadar Powell'ın ikinci adamı olarak görev yapan Richard Clarida, "İşgücü piyasasına ilişkin tartışmaların çoğu konunun dışında. Eğer hala orada olsaydım, endişeleneceğim şey şu olurdu: Eğer ücretlerde bir yavaşlama ve üretimde bir artış olmazsa, o zaman enflasyon hedefimize ulaşamayız"
New York borsası karışık seyirle kapandı
New York borsası, ABD Merkez Bankasının (Fed) para politikası kararının ardından günü karışık seyirle tamamladı. Kapanışta Dow Jones endeksi, 80 puanın üzerinde değer kazandı ve yüzde 0,23 artışla 35.520,12 puana yükseldi. Üst üste 13 gün yükselen endeks, 1987'den bu yana en uzun kazanç serisini elde etti. S&P 500 endeksi yatay bir seyirle 4.566,75 puan olurken, Nasdaq endeksi de yüzde 0,12 azalarak 14.127,28 puana geriledi.
