ABD Merkez Bankası yetkililerinin bu hafta faiz oranlarını artırmayı kabul etmelerinin ardından, yatırımcıların kafasını kurcalayan ve yanıtlamakta zorlanacakları bir soru gündeme gelecek: Bundan sonra ne olacak? Yetkililer toplantılarında faiz görünümlerini nasıl ileteceklerine odaklanacaklar. Fed, gösterge federal fon oranını çeyrek puan artırarak yüzde 5 ile yüzde 5,25 aralığına yükseltmeyi onaylayacak ve bu da art arda 10. artış olacak. Bu tartışmanın nasıl sonuçlanabileceğine dair ipuçları için 2006 yılında Fed yetkililerinin bir dizi faiz artışını ne şekilde sonlandıracaklarına bakmak faydalı olabilir. Wall Street Journal'ın haberine göre bugünkü durum doğrudan karşılaştırılabilir değil çünkü enflasyon bugün o zamankinden çok daha yüksek ve işsizlik daha düşük.
Artış döngüsü geçmişte kademeliydi
Dahası, o zamandaki artış döngüsü daha kademeliydi ve yetkililere hamlelerinin etkilerini incelemek için daha fazla zaman veriyordu. Yetkililer benzer bir ikilemle karşı karşıya kaldılar. Ne zaman daha fazla artış yapılabileceğinin sinyalini vermeli ve ne zaman işlerinin bittiğinin sinyalini vermeliydiler.
Fed yetkilileri 2004 yılı ortasından bu yana her politika toplantısında faiz oranlarını çeyrek puan artırdı. Yetkililer, açıklamalarında faiz oranlarını ölçülü bir hızda artırma sözü vererek, önlerinde istikrarlı, çeyrek puanlık artışlar olduğu sinyalini verdiler. Kasım 2005'teki toplantıya gelindiğinde bu ifadenin modası geçti. Fed fonları faizini yüzde 4'ün üzerine çıkarma yolunda ilerliyorlardı ve yakında durma zamanının gelebileceğini fark ettiler.
Yetkililer, ileriye dönük bir yol belirlemek için geçmişe dönük ekonomik verileri kullanmanın doğal zorluğuyla uğraşırken niyetlerini nasıl işaret edecekleri konusunda tartışmalara başladılar. Aralık 2005'teki toplantı tutanaklarına göre, dönemin Fed Başkanı Alan Greenspan meslektaşlarına bir sonraki ay, Ocak 2006'da faiz artırımına gitmelerinin olası olduğunu söyledi.
Fon faizlerini yüzde 4’ün üzerine çıkarmak hedeflendi
Kasım 2005'teki toplantılarına gelindiğinde bu ifadenin modası geçmişti. Fed fonlarının faizini yüzde 4'ün üzerine çıkarma yolunda ilerliyorlardı ve yakında durma zamanının gelebileceğini fark ettiler.Ocak toplantısında, Fed bildirisi ölçülü hız dilini terk ederek ufukta faiz artışlarının olası bir sonunun sinyalini verdi. Bunun yerine, açıklamada bir miktar daha politika sıkılaştırması gerekebilir denildi. Bu ifadeler, Fed yetkililerinin 2023 yılının Mart ayında gerçekleştirdikleri en son toplantıda kullandıkları formülasyonla neredeyse aynı.
O dönemde San Francisco Fed Başkanı olan ve şu anda Hazine Bakanı olarak görev yapan Janet Yellen, tutanaklara göre o dönemde bu değişikliğin neden önemli olduğunu açıkladı. Mayıs 2006'daki toplantıda "Açıklama, içinde bulunduğumuz koşu bandından çıkmamıza yardımcı oluyor ve esnekliği artırıyor, ancak şimdi ve o zaman arasındaki veriler o zaman daha fazla hareket etmeyi gerektirecek kadar güçlü olursa, Haziran ayında duraklama konusunda elimizi kolumuzu bağlamıyor" dedi.
O sırada Fed Başkanı olan ve bu görevdeki ikinci toplantısına katılan Ben Bernanke de aynı fikirdeydi. Enflasyon bir çivi ise, para politikası da çekiçtir. Bernanke "Çiviyi çakmak zorunda değiliz ama çekici bırakmadığımızı göstermeliyiz. Çekici elimizde tutmalıyız" dedi. Yetkililer, Haziran ayındaki politika açıklamasında yer alan bir miktar daha politika sıkılaştırmasına ihtiyaç duyulabilir ifadesini çıkararak ve ihtiyaç duyulabilecek ek artışların kapsamı ve zamanlaması ile ilgili dili değiştirerek olası bir duraklamanın sinyalini vermeye karar verdi.
Şimdiki kadar fazla bilgi verilmiyordu
Fed o zamanlar niyetleri hakkında kamuoyuna şimdiki kadar fazla bilgi vermiyordu. Üç aylık faiz projeksiyonları ve başkanın basın toplantısı yoktu. Fed'in kamuoyuna açıkladığı yüzde 2'lik bir enflasyon hedefi de yoktu. Sonuç olarak, Bernanke, yatırımcılara Fed'in yalnızca enflasyona odaklanmadığını hatırlatmak için açıklamada olası bir duraklamanın daha açık bir şekilde işaret edilmesini savundu.
Yetkililer bu tartışmaya nasıl yaklaşacak?
Bu haftaki soru, yetkililerin bu tartışmaya nasıl yaklaşacağı. Seçeneklerden biri, Fed'in politika açıklamasını, Haziran ayında yeni bir faiz artışına kapıyı açık tuttuğu Mayıs 2006 yinelemesi çizgisinde daha fazla uyarlaması olacaktır. Diğer bir seçenek ise Haziran 2006'da olduğu gibi bir faiz artışını daha onaylayan ancak bunun serinin son faiz artışı olabileceği sinyalini daha güçlü bir şekilde veren bir açıklama olabilir.
Deutsche Bank'ın baş ABD ekonomisti Matthew Luzzetti, Fed'in bu yıl faiz indirimlerine yöneleceği yönündeki piyasa beklentilerini geri püskürtmek için ilk seçeneğin tercih edilmesi gerektiğini söyledi. Luzzetti, "Eğer duraklama potansiyelini açıkça kabul ederlerse, bu Fed ile piyasa arasındaki uçurumu daha da derinleştirecektir" dedi.
