Teknoloji devi Nvidia'nın yapay zekâ çiplerinde dünya lideri olması, şirketi ticaret gerilimlerinin merkezine yerleştirdi.
Merkezi Kaliforniya’nın Santa Clara kentinde bulunan ve piyasa değeri 5 trilyon dolara yaklaşan Nvidia, OpenAI gibi şirketlerin devasa veri merkezlerini çalıştıran çipleriyle hızla büyüdü. Ancak şirketin bu teknolojik üstünlüğü, Başkan Donald Trump’ın Çin’le yaşadığı ticaret geriliminin bir pazarlık unsuru haline geldi. Nisan ayında Trump’ın uygulamaya koyduğu geniş kapsamlı gümrük tarifeleriyle başlayan süreç, nadir toprak elementleri üzerindeki anlaşmazlıklarla tırmandı.
CNN'e konuşan D.A. Davidson Araştırma Direktörü Gil Luria’ya göre, Nvidia gelirlerinin yaklaşık yüzde 25’ini Çin pazarından elde ediyordu. Fakat ticaret kısıtlamaları, şirketin Çin’le olan ilişkisini karmaşık hale getirdi. Nvidia’nın Çin’e yönelik satışlarının ihracat yasaklarını dolaylı biçimde aşmasına imkân tanıdığı iddiaları da şirketi tartışmaların odağına yerleştirdi. Luria'ya göe, Nvidia iki önemli şeyin ortasında kaldı:
ABD ile Çin arasındaki ticaret savaşı ve artık ulusal güvenlik meselesine dönüşen yapay zekâ yarışı.
CEO Jensen Huang kimdir?
Nvidia CEO’su Jensen Huang, ABD’nin AI çip satışlarını kısıtlamasının uzun vadede Çinli geliştiricileri kendi çiplerini üretmeye teşvik edeceğini savunuyor.
62 yaşındaki Huang, Tayvan’da doğdu ve 9 yaşındayken ailesi tarafından Washington eyaletine gönderildi. Oregon State ve Stanford mezunu olan Huang, 1993’te Nvidia’yı kurdu. Bloomberg Milyarderler Endeksi’ne göre 167 milyar dolarlık servetiyle dünyanın en zengin kişilerinden biri olan Huang, Tayvan’da bir “rock yıldızı” gibi görülüyor. Nvidia’yı küçük bir girişimden küresel bir teknoloji devine dönüştürmesi, UCLA ve Brookings Enstitüsü’nden John Villasenor’a göre “olağanüstü” bir başarı örneği.
Yapay zekâ yarışında Nvidia’nın rolü
Nvidia, yapay zekâ sistemlerini destekleyen veri merkezlerinin temelini oluşturan çipleri üretiyor. NYU Stern School of Business profesörü Arun Sundararajan’a göre, Nvidia’nın geliştirdiği mimari, AI geliştiren herkes için standart haline geldi. Şirket, Eylül ayında yaptığı açıklamada OpenAI’ye 2026 sonuna kadar veri merkezi çipleri sağlamak üzere 100 milyar dolara kadar yatırım yapacağını duyurdu.
Nvidia, OpenAI’nin veri merkezlerinde 6 gigawatt’lık AMD çipleri kullanacağını açıklamasının ardından AMD ile doğrudan rekabet içine girdi. Nvidia sözcüsü CNN’e yaptığı açıklamada, “Rekabet artık açık. Müşteriler en iyi teknoloji altyapısını tercih edecek. Biz de geliştiricilerin güvenini kazanmaya devam edeceğiz” dedi.
Nvidia, ABD-Çin ticaret geriliminin odağında
ABD yönetimi son yıllarda Çin’in Amerikan teknolojisine erişimini sınırlayarak Pekin’in yapay zekâ alanındaki ilerlemesini yavaşlatmaya çalışıyor. Trump, Nisan ayında Nvidia’nın H20 modeli de dahil olmak üzere Çin’in çip erişimini kısıtlayarak bu politikayı sürdürdü.
Luria’ya göre bu adım Pekin’i rahatsız etti ve Çin de ABD çiplerinin alımına sınırlama getirdi. Ancak Beyaz Saray kısa süre sonra politikasını yumuşattı. Ticaret Bakanı Howard Lutnick, “Çinli geliştiricilerin Amerikan teknoloji altyapısına bağımlı hale gelmesini istiyoruz” dedi.
Trump, Ağustos ayında Nvidia ve AMD gibi şirketlerin Çin’e çip satmasına izin veren bir anlaşmayı onayladı. Buna göre şirketler, Çin satışlarından elde ettikleri gelirin yüzde 15’ini ABD’ye ödeyerek ihracat lisansı alabilecek. 2024’te piyasaya sürülen Nvidia H20 çipleri, bu düzenleme sayesinde Çin pazarına yeniden erişim sağladı. Ancak Pekin’in tepkisi yumuşamadı; Nisan’dan bu yana karşılıklı gümrük vergileriyle tırmanan ticaret savaşı derinleşti.
Trump, Cuma günü Truth Social’daki paylaşımında, Çin’in nadir toprak mineralleri ihracatına yönelik kısıtlamalarına yanıt olarak 1 Kasım’dan itibaren mevcut tarifelerin üzerine ek yüzde 100 vergi uygulanacağını açıkladı. Luria’ya göre, “Çin, Nvidia çiplerinin satışını durdurmanın ABD’ye karşı müzakerelerde bir koz oluşturduğunu düşünüyor.”
Nvidia uluslararası kuralları mı ihlal ediyor?
ABD Ticaret Bakanlığı yetkilileri, Nvidia’nın Singapur merkezli müşterisi Megaspeed’in Çin’e dolaylı yoldan teknoloji erişimi sağladığı iddialarını araştırıyor. New York Times’ın haberine göre, Nvidia bu konuda hükümetle iş birliği yapıyor. Şirket CNN’e yaptığı açıklamada, “Kendi iç soruşturmamızı yürüttük ve ürünlerin izinsiz yönlendirildiğine dair bir kanıt bulmadık. Megaspeed’in faaliyetleri, ABD’nin ihracat kontrol kurallarıyla tamamen uyumlu küçük ölçekli ticari bir bulut hizmetidir,” dedi.
Nvidia’nın H20 çiplerinin, bu yıl başında yayımlanan ve Silikon Vadisi’nde yankı uyandıran Çinli yapay zekâ modeli DeepSeek’in geliştirilmesinde rol oynadığı iddia ediliyor. Uzmanlar, Çin’in bu çiplere kara borsa üzerinden de erişim sağlayabileceğini, başka ülkelerin Nvidia çiplerini satın alıp yeniden satabileceğini belirtiyor.
Sundararajan, “Eğer Nvidia ürünlerine küresel erişimi daha fazla kısıtlarsak bu geri tepebilir. Çünkü ülkeler kendi inovasyonlarını hızlandırmaya zorlanır” değerlendirmesinde bulundu.
Kaynak: Gazete Oksijen
