Türkiye'nin birçok bölgesinde yaşanan don afeti, tarım üretimine büyük darbe vurdu. Üreticiler, ürünlerini korumak için çeşitli yöntemlere başvururken uzmanlar, don felaketinin bilançosunun önümüzdeki günlerde netlik kazanacağına dikkat çekti.
Bazı bölgelerde gece hava sıcaklığının eksi 14-15'leri görmesi tarım alanlarında ciddi hasar yarattı.
Düzce'de don fındığı vurdu
Düzce'de eski 7 derecelere kadar düşen hava sıcaklıkları zirai dona neden oldu. Gece saatlerinde çiftçilerin zirai donla mücadele için sisleme çalışmalarını inceleyen Düzce Valisi Selçuk Aslan, ‘Yüksek rakımlı kesimlerde fındık ürününün etkilendiğini tespit ettik. Bu da rekolte düşüklüğüne neden olacak. Tam hasar tespiti saha çalışmalarının tamamlanması ile belli olacak” dedi.
Kentte kar yağışının ardından oluşan soğuk havada sıcaklık eksi 7 derecelere kadar düştü. Üreticiler, zirai dondan ürünlerini korumak için sisleme yöntemi ile bahçelerini korumaya çalıştı. Düzce’nin en önemli geçim kaynağı olan ve tarımsal üretimin yüzde 95’ini oluşturan fındık ürününün zirai dondan zarar gördüğünü söyleyen Vali Aslan, açıklamalarına şöyle devam etti:
“Vilayetimizde 750 bin dekarlık alanda tarım faaliyeti bulunuyor. Bunun 665 bin dekarında fındık tarımı ile uğraşılmakta. Düzce’de tarım denildiğinde yüzde 95’i fındık diyebiliriz. Bu durumun belli bir rekolte düşüklüğüne neden olacağını gözlemlemiş durumdayız."
Ordu'da dona karşı gece nöbeti
Ordu'da nisan ayında etkili olan kar yağışı fındık üreticisini tedirgin etti. Zirai dona karşı seferber olan üreticiler, bahçelerinde gece boyunca lastik ve saman yakarak nöbet tuttu.
Fındık üreticilerinden Levent Kontaş zirai don riskinden dolayı tedirgin olduğunu belirterek, “Bahçede şu anda nöbet tutuyoruz. Gecenin ilerleyen saatlerine kadar lastik ve saman yakarak ürünümüzü kurtarmak için sabahlamaya çalışacağız” diye konuştu. Mustafa Kontaş ise “Zirai dondan korunmak için bahçede nöbet tutup, dumanlama yapmaya çalışıyoruz. Gece boyunca burada bekleyip, fındık bahçemizi korumaya çalışacağız” dedi.
Niyazi Namdar de “Nisan ayında yağan kar sebebiyle zirai don olur diye korkuyoruz. Burada lastik yakarak nöbet tutuyoruz. Fındığımızı kurtarmak için sabaha kadar beklemeye çalışacağız” diye konuştu.
Silifke’de don yüzünden rekoltesi düşen erik hasadı başladı; kilosu 450 liradan satılıyor
Mersin’in Silifke ilçesinde baharın habercisi olan bahçelerdeki erik hasadı başladı. Don nedeniyle rekoltesi düşük kalan erik, kilosu 450 liradan alıcı buluyor. Yaklaşık 35 yıldır erik üretimi yapan Zeynep Akay, bu yıl yaşanan verim düşüklüğüne dikkat çekti. Akay, “10 dönümlük arazimizde her yıl yaklaşık 12 ton erik hasat ediyorduk. Ancak bu yıl, kışın soğuk ve sert geçmesi nedeniyle sadece 2 ton ürün alabildik. İşçi maliyetlerini de göz önünde bulundurunca bu sezon bizler için oldukça zor geçti” dedi.
Malatya'da don kayısı bahçelerini vurdu
Malatya'da etkili olan kar yağışının ardından yaşanan zirai don milyonlarca kayısı ağacına zarar verdi. Dünya kuru kayısı üretiminin yüzde 85'inin karşılandığı Malatya'da akşam saatlerinde etkili olan kar yağışının ardından yaşanan zirai don kent ekonomisinin de belkemiği olan kayısıyı vurdu. Malatya genelinde tablonun çok kötü olduğuna vurgu yapan Malatya Ticaret Borsası (MTB) Başkanı Ramazan Özcan, "Dün akşam saatlerinde başlayan kar yağışının ardından yaşanan zirai dondan etkilenen kayısı bahçelerinde incelemelerde bulunduk. Gördüğümüz tablo çok vahim. Yıllık 500 milyon dolar üzerinde gelir elde ettiğimiz kayısının tamamını kaybettik" dedi. Malatya Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı Oğuzhan Ata Sadıkoğlu, "Kayısıda meydana gelen zirai don, 6 Şubat sonrası ikinci bir afettir. Malatyamız Genel Hayata Etkili Afet Bölgesi ilan edilmeli, zarar tespitleri titiz bir şekilde yapılarak kapsamlı destekler sunulmalıdır" dedi.
Bursa'da üreticiler meyve ağaçlarını yaktıkları ateşlerle soğuktan koruyor
Bursa'nın İnegöl ilçesinde meyve üreticileri, gece yaşanan zirai don olayına karşı yeni çiçek açan meyve ağaçlarının zarar görmemesi için bahçelerinde ateş yakıyor.
İnegöl ilçesinde 140 bin dekar alanda meyve yetiştiren çiftçiler, hava sıcaklığının mevsim normallerinin altına düşmesi nedeniyle meyve ağaçlarını eski bir gelenek olarak bilinen, bahçelerinde ateş yakarak korumaya çalışıyor. Nisan ayında yaşanan soğuk ve kar yağışının en fazla meyve üreticisini etkilediğini söyleyen İnegöl Ziraat Odası Başkanı Sezai Çelik, “Geçtiğimiz akşam yaşanan zirai don olayı yeni çiçek açan elma, armut, kiraz, ceviz, şeftali gibi meyve ağaçlarının zarar görmesine neden oldu. Önümüzdeki 2 gün için de soğuk havanın etkili olacağı açıklanıyor. Bizler de bahçelerimizde bulunan çiçek açan meyve ağalarını, eski bir gelenek olan ateş yakma yöntemiyle korumaya çalışıyoruz. Başka çaremiz yok. Meyve üreticileri, 'Ne kurtarırsam kar mantığı' ile böyle bir şey yapıyor. Allah beterinden korusun. Tüm ağaçlar çiçek açtı. Eskiden bahçelerde saman yakılırdı, şimdi lastik yakılıyor. Bu şekilde korumaya çalışıyorlar. Bazı vatandaşlar, yükselen duman ve alevleri görünce yangın çıktığını sanıp itfaiyeye haber veriyorlar" diye konuştu.
Elma bahçesinde ateş yakan bahçe sahibi Ahmet Kocaçepel, "Geçtiğimiz akşam bahçelerimiz hasar gördü. Kalan çiçekleri de korumak için böyle bir yöntem yaptık. Eski bir gelenektir zaten ateş yakmak" dedi.
Karaman'da elma ağaçlarında ciddi zarar
Karaman'da çiçek açan milyonlarca elma ağacını don vurdu. 16 milyonun üzerindeki ağaç sayısı ile Türkiye'de birinci durumda olan Karaman, yılda ürettiği 500 bin ton elma ile de ikinci sırada yer alıyor. Elma Üreticileri Birliği Başkanı Celil Serin ile birlikte elma bahçelerinde incelemede bulunan Karaman Ziraat Odası Yönetim Kurulu Başkanı Mehmet Bayram, sıfırın altında 11 derecelere düşen hava sıcaklıklarının elma ağaçlarında ciddi zarara neden olduğunu söyledi.
Diğer yerlerde ise durum şöyle:
- Elazığ’ın Keban ilçesinde yoğun kar yağışının ardından oluşan don nedeni ile kayısı, ceviz ve badem ağaçları büyük zarar gördü. Zirai don nedeni ile kayısı, ceviz ve badem ağaçları büyük zarar gördü. Üreticiler, bu yıl mahsulün büyük bir kısmını şimdiden kaybettiklerini belirtti.
- Manisa'nın birçok ilçesinde meydana gelen zirai don, üzüm bağlarında büyük zarara yol açtı. Kırkağaç Ziraat Odası Başkanı Emin Özarı, Manisa il genelinde yaşanan don olayının Kırkağaç ilçesini de olumsuz etkilediğini söyledi.
- Sivas’ta etkili olan şiddetli soğuklar, kayısı ağaçlarındaki çiçeklerin dökülmesine neden oldu. Sivas’ın Gürün ilçesinde hava sıcaklığının sıfırın altında 15 dereceye kadar düşmesiyle kayısı ağaçlarının çiçekleri döküldü. Üreticiler kaybın büyük olduğunu belirtiyor.
- Çorum’da dün etkili olan kar yağışının ardından, hava sıcaklığı sıfırın altında 9 dereceye kadar düştü. Kar ve soğuk hava sebebiyle, Türkiye’nin önemli ceviz üretim merkezlerinden olan Çorum’un Oğuzlar ilçesindeki meyve ağaçları ise zarar gördü. Tomurcuklanan ve çiçek açma dönemine giren ceviz ağaçlarının dalları donla birlikte karardı. Don sebebiyle büyük bir verim kaybının yaşanacağını söyleyen üreticiler, destek istedi. Oğuzlar Ceviz Üreticileri Tarımsal Birliği Başkanı Oğuz Hantal, "Meyve ve cevizde bir tane bile kurtulan ağacımız yoktur. Geçim kaynağı ceviz olan ilçemiz bu sene komple zarara uğramıştır" dedi.
- Sakarya'da nisan ayında etkili olan soğuk hava ve kar yağışı çiçek açma dönemindeki fındık bahçelerinde don riskini artırarak fındıkta rekolte kaybı endişesine yol açtı. Sakarya Ziraat Odaları İl Koordinasyon Kurulu Başkanı Ali Şener Bayraktar, fındıkta mutlaka bir tahribatın olacağını belirterek, tahribatın boyutunun ise havalar ısındığında netleşeceğini söyledi.
- Ünü ülke sınırlarını aşmış olan Tunceli’nin Çemişgezek ilçesinde üretilen Ulukale dutunu don vurdu.Daha önce zirai don uyarısının yapıldığı Tunceli'de, dutun anavatanı sayılan, coğrafi işaretli Ulukale dutu üreticileri, dün gece dondurucu soğuk ile büyük endişe yaşadı. Ululale Dutu Üreticileri Kooperatifi Başkanı Necmettin Duman ise ‘’Cuma günü akşam saatlerinde başlayıp cumartesi günü sabahına kadar devam eden olumsuz hava şartları maalesef bölgemizde bütün ürünlerimize zarar vermiştir. Özellikle don nedeniyle dut bahçelerinin oldukça etkilendiği görülmüştür, hepimize geçmiş olsun’’ diye konuştu.
Bakandan açıklama
Tarım Bakanı İbrahim Yumaklı konuya dair bir açıklamada bulundu. X hesabı üzerinden açıklama yapan Bakan Yumaklı şu ifadeleri kullandı:
"Mart ve Nisan aylarında, ama özellikle son 3 günlük dönemde (10-11-12 Nisan) hava sıcaklıklarındaki ani düşüşler sonucu don, kar yağışı, dolu olaylarıyla karşı karşıya kaldık.
Yer yer sıcaklığın -15 dereceye düştüğü son 3 günde, bazı bölgelerde son 30 yılın en düşük sıcaklık değerleri kaydedildi.
Bu olumsuz hava koşulları sonucu, maalesef 2014’te yaşanan büyük zirai don olayından sonra tarihimizin en büyük zirai don olaylarından birini yaşadık.
Tüm üreticilerimize, çiftçilerimize büyük geçmiş olsun.
Bakanlık olarak günlerdir olumsuz etkiyi en aza indirmek için 7/24 sahada ve üreticimizin yanındayız. Bütün ekiplerimiz tespit çalışmalarını sürdürüyor.
Don ve doludan etkilenen üreticilerimiz; Tarım ve Orman il/ilçe müdürlüklerimize, sigortalı üreticilerimiz de ALO TARSİM 172 ihbar hattına ve acentelerine hasar ihbarında bulunabilirler.
Bakanlık olarak her zaman olduğu gibi, son yılların en geniş alanı kapsayan bu don olayı sonrasında da üretimin devamlılığını sağlamak üzere üreticilerimizin yanında yer almayı sürdüreceğiz.
Tekraren üreticilerimize geçmiş olsun dileklerimi iletiyorum.
Rabbim memleketimizi her türlü afetten korusun."
Mart ve Nisan aylarında, ama özellikle son 3 günlük dönemde (10-11-12 Nisan) hava sıcaklıklarındaki ani düşüşler sonucu don, kar yağışı, dolu olaylarıyla karşı karşıya kaldık.
— İbrahim Yumaklı (@ibrahimyumakli) April 12, 2025
Yer yer sıcaklığın -15 dereceye düştüğü son 3 günde, bazı bölgelerde son 30 yılın en düşük sıcaklık… pic.twitter.com/zdp4pGDAW8
