2025, Apple CEO'su Tim Cook'un en zor yıllarından biri oluyor.
Cook'u köşeye sıkıştıran gelişmelerden biri cuma günü ABD Başkanı Donald Trump'ın yaptığı açıklamaydı. Trump, bir kez daha şirketin iPhone'ları ABD'de üretmesini talep etti ve aksi halde %25 gümrük vergisi uygulamakla tehdit etti.
Trump'a yakınlığıyla bilinen Laura Loomer, X platformunda yaptığı paylaşımda "Uyan ve parılda Tim Cook" diye yazdı ve Apple CEO'suna, başkanın ticaret hedefinin tam merkezinde olduğunu hatırlattı.
Bu, Tim Cook'un karşı karşıya kaldığı tehditlerden yalnızca biri. Trump'ın yanı sıra, Cook şu anda iki ABD'li yargıçla, Avrupa ve dünya genelindeki düzenleyici kurumlarla, eyalet ve federal düzeydeki yasa yapıcılarla ve hatta iPhone'un yaratıcılarından biriyle mücadele ediyor. Yapay zeka alanında Apple'ı geride bırakan rakipler de bir diğer sorun.
Bu tehditlerin her biri, Apple'ın yıllardır alametifarikası olan yüksek kâr marjlarını riske atıyor. Bu marjlar, şirketin değerlemesini diğer tüm firmalardan önce 3 trilyon doların üzerine taşıyan temel etkenlerden biriydi.
Hissedarlar hâlâ Tim Cook'un en önemli destekçisi konumunda. Ancak Apple hisselerinin tepe noktasından %25 değer kaybetmesi, yatırımcıların 2025'in çalkantılı sularında Cook'un bu gemiyi güvenle yüzdürebileceğine dair endişelerini yansıtıyor.
Yapay zeka alanında OpenAI tehdidi
Geçtiğimiz hafta, iPhone'un başlıca tasarımcılarından Jony Ive, ekran bağımlılığını azaltacak yeni nesil bir cihaz geliştirmek üzere OpenAI ile işbirliğine gitti. Ive, kendi girişimi olan "LoveFrom"un bir parçası olarak kurduğu io adlı startup'ı 6,5 milyar dolara OpenAI'a satma anlaşmasını duyurdu.
The Wall Street Journal'ın haberine göre bu işbirliğinin temel hedefi, insanların gün boyu ekranlara bakmak zorunda kaldığı mevcut bilişim paradigmalarını dönüştürecek yapay zeka destekli bir cihaz üretmek.
OpenAI daha sonra çalışanlarına, bu yeni dönemde piyasaya sürülmesi planlanan 100 milyon adet yapay zeka cihazı üretmeyi hedeflediğini açıkladı.
Hiçbir zaman donanım üretmemiş bir şirketin sıfırdan geliştireceği yeni bir bilgi işlem cihazının potansiyelini öngörmek zor. Ancak bu cihazın, iPhone ve diğer başarılı Apple ürünlerinin tasarımına öncülük eden isim Jony Ive tarafından geliştiriliyor olması, projeyi hafife almayı imkânsız kılıyor.
Apple da bu tehdidin farkında. Şirketin yöneticilerinden Eddy Cue, bu ay görülen bir mahkeme davasında yaptığı açıklamada şunları söyledi:
"Kulağa çılgınca gelebilir ama 10 yıl sonra bir iPhone'a ihtiyacınız kalmayabilir"
Apple'ın önümüzdeki birkaç hafta içinde düzenleyeceği yıllık geliştirici konferansında yapay zeka alanında çığır açacak bir yenilik duyurması beklenmiyor. Şirketin son bilanço toplantısında konuşan CEO Tim Cook ise, daha kişiselleştirilmiş bir Siri deneyiminin hâlâ sunulamamasının sebebini, üzerinde çalışılan teknolojinin henüz Apple'ın 'yüksek kalite standartlarını' karşılamıyor oluşu şeklinde açıkladı.
Apple, yapay zeka alanında ilk olmak zorunda olmayabilir. Şirket ne ilk müzik çaları, ne ilk akıllı telefonu, ne de ilk tableti üretti. Bekledi, zamanını iyi kullandı ve her bir pazarı en iyi ürünüyle domine etti.
Wall Street Journal'a göre sorulması gereken asıl soru şu:
Apple'ın donanımda işe yarayan bu bekle-gör stratejisi, yapay zeka alanında da aynı başarıyı getirecek mi?
App Store kazançları tehdit altında
Apple, sağladığı hizmetlerle milyarlarca dolarlık gelir elde ediyor ve bu segmentteki brüt kâr marjı yüzde %70'in üzerinde. Donanım tarafındaysa bu oran yüzde 40'ın altında kalıyor.
Ancak bu yüksek kazanç modeli de, yargı ve düzenleyici baskılarla karşı karşıya.
Bir yargıç, Apple'ın uygulama geliştiricilerin App Store'daki yüksek komisyonları aşmasına izin vermesi yönündeki mahkeme kararını görmezden geldiğini belirtti. Kararında, "Cook kötü bir karar verdi" ifadesine yer veren yargıç, CEO'nun bu tavsiyeyi göz ardı etmesinin yanlış olduğunu vurguladı.
Avrupa Birliği düzenleyicileri de benzer değişikliklerin kıta genelinde uygulanmasını talep ediyor. Küresel çapta diğer düzenleyici kurumların da bu adımları izlemesi bekleniyor.
ABD'de eyalet ve federal düzeydeki yasa yapıcılar da Apple'a yönelik baskıyı artırıyor.
Yeni yasa tasarılarıyla, şirketin App Store üzerinden kullanıcıların yaşını doğrulamasını zorunlu hale getirmeyi hedefliyorlar. Bu tür bir adımın Apple'ın kâr hanesine etkisi henüz net değil, ancak genç kullanıcı harcamalarını azaltabilir ya da ebeveynlere, çocuklarının akıllı telefon kullanımını daha sıkı denetleme imkânı verebilir.
Öte yandan, Alphabet'e bağlı Google'a karşı açılan antitröst davasına bakan yargıç, Apple'a yıllık yaklaşık 20 milyar dolar ödenmesini sağlayan anlaşmayı iptal ettirebilir. Safari'de varsayılan arama motoru olabilmek için yapılan bu ödeme, Apple için neredeyse tamamen kâr hanesine yazılan bir gelir kalemi.
'Amerika'da üretilmiş' iPhone hedefi Cook'u zorluyor
Tüm bu sorunlar Tim Cook'un en büyük eseri olarak görülen Apple'ın Çin'deki tedarik zincirine yönelik tehditlerin yanında gölgede kalıyor.
Trump'ın taleplerine rağmen, Apple'ın iPhone üretimini Çin dışına kaydırması pek kolay değil. Şirket, nihai montajın bir kısmını Hindistan'a taşımaya başlamış olsa da, cihazın içindeki birçok kritik bileşen hâlâ Çin'den temin ediliyor.
Bu strateji, Apple'a Çin ve Hindistan'da monte edilen ABD'ye yönelik cihazlar için farklı gümrük tarifelerini dengeleme esnekliği sağlıyor.
Trump ise "Amerika'da üretilmiş" bir iPhone istiyor. Ancak böyle bir cihazın maliyetinin 3 bin doların üzerine çıkacağı düşünülürse Trump'ın bu talebinin gerçekleşmesi pek olası değil.
Tim Cook, Trump'ı memnun etmek için iPhone yerine başka bir ürünün üretimini ABD'ye kaydırmayı deneyebilir. Hazine Bakanı Scott Bessent, Cuma günü yaptığı açıklamada yönetimin Apple'dan daha fazla çip üretimini ABD'de gerçekleştirmesini istediğini belirterek Cook'a bu konuda bir manevra alanı yaratmış olabilir.
Apple halihazırda Texas'ta yapay zeka sunucularının üretimini destekleyeceğini açıklamış durumda. Ancak Trump'ın beklentisi bununla sınırlı değil. Beyaz Saray'la yapılan sık telefon görüşmeleri ve geçtiğimiz hafta gerçekleşen yüz yüze bir toplantı, Cook'un bir sonraki "barış teklifini" müzakere etmekte olduğunu gösteriyor.
Kaynak: Gazete Oksijen
