Turistler bunaltıcı sıcağın altında Osmanlı ve Bizans setlerinin arasında dolaşıyor, geleneksel Osmanlı kıyafetleri giyen oyuncularla selfie çekiyor ve atlı dublörlerin gösterilerini izliyorlar. Buranın yaklaşık 12,800 kilometre ötesindeki Arjantin'de 66 yaşındaki emekli öğretmen Raquel Greco Türk romantik komedisinin bir bölümünü izliyor. Nisan ayında İstanbul'a gelen Greco "Bana rüya görüyormuşum gibi geldi, dizilerde her gün gördüklerimi yaşadığıma inanamadım" dedi.
Türk dizilerinin dünya çapındaki popülaritesi Türkiye'yi önde gelen bir prodüksiyon ihracatçısı konumuna getirdi, ülkenin uluslararası imajını büyük ölçüde güçlendirdi ve dünya çapında milyonlarca izleyici ve turisti dizilerin çoğunun arka planını oluşturan tarihi ve kültürel mekanlarına çekti.
Türkiye'nin küresel gücünü artırıyor
Uzmanlar, televizyon dizilerinin başarısının, yeni pazarlara açılmaya devam eden milyar dolarlık bir endüstriyi beslediğini söylüyor. Bu dizilerin popülerliği aynı zamanda Türkiye'nin küresel ölçekteki yumuşak gücünü de büyük ölçüde artırıyor. Araştırma şirketi Parrot Analytics'e göre 2020-2023 yılları arasında Türk dizilerine yönelik küresel talep %184 oranında artarak Türkiye'yi dünyanın en büyük dizi ihracatçılarından biri haline getirdi.
Aile odaklı yapı
Türk dizilerini dünya pazarlarına ihraç eden Global Agency'nin CEO'su İzzet Pinto, "Dünya çapında her gece 400 milyondan fazla izleyiciye ulaşıyoruz. Türk dizileriyle yarattığımız yumuşak güç, siyasette yapılabileceklerle kıyaslanamaz bile" dedi. Pinto, Türk dizilerinin aile odaklı yapısına dikkat çekerek "Çıplaklık yok, küfür ya da kötü söz yok, fazla nefret yok. Dolayısıyla aileler tarafından izlenebilir hale geliyor" diye açıklıyor. Her ne kadar Deli Yürek 2001 yılında Kazakistan'a ihraç edilen ilk Türk dizisi olsa da, Türk dizilerini küresel üne kavuşturan 2005 yapımı romantik dizi Gümüş oldu. Geleneksel bir kökenden gelen bir kadının kent yaşamına uyum sağlamasını konu alan dizi, Orta Doğu'da son derece popüler oldu.
Venezuela lideri de ziyaret etti
Bir zamanlar Latin Amerika dizilerinin ithalatçısı olan Türkiye, artık kendi dizilerini bölgeye ihraç ediyor. Venezuela Devlet Başkanı Nicolás Maduro, dönem dizisi Diriliş Ertuğrul setini ziyaret etti. Türk dizileri hayran platformu Dizilah'ın kurucusu Haley Uganadi, dizilerin popülerliğinin, genellikle İstanbul'daki lüks yaşam tarzları ya da Türkiye'nin zengin tarihi fonunda geçen aile, dostluk ve aşka odaklanan temalardan kaynaklandığını söyleyerek "Nereli olursanız olun, herkes için bir şeyler sunuyorlar. Türk dizilerini izlerken annemin, kendimin ve kardeşlerimin yansımalarını görüyorum" dedi. Uganadi'nin platformu, Amerika Birleşik Devletleri, Kanada, Yunanistan, Hindistan ve Pakistan'dan hayranlarıyla birlikte ayda yaklaşık 1,5 milyon izleyici alıyor.
Özcan Deniz: Türkiye ivmeyi yakaladı ancak çeşitlenmeli
Sektör büyüdükçe, dizilerinin temalarını da genişletiyor; örneğin Kızıl Goncalar, laik ve Batı yönelimli bir aile ile kurgusal bir İslami kardeşlik arasındaki dinamikleri inceliyor. Daha önce Asmalı Konak ve İstanbullu Gelin gibi dizilerde rol alan oyuncu Özcan Deniz, çekimlerin durduğu bir sırada, sektörün gelişmesi için bu çeşitlendirmenin şart olduğunu söyledi. Deniz, "Farklı bir türe dönüşemeyen ülkeler şimdi dizi ihracatında geride kalıyor. Türkiye şimdi bu ivmeyi yakaladı ama çeşitlenemezse, farklı şeyler de anlatamazsa bir yerde biter" dedi.
1 milyar dolarlık gelir
İstanbul'daki Bahçeşehir Üniversitesi'nde sinema ve TV alanında yardımcı doçent olan Dr. Deniz Gürgen Atalay, sektörün 2023 yılında yurt dışı ihracatından 1 milyar dolar gelir elde ettiğini ve özellikle İstanbul'da turizm üzerinde önemli bir etkisi olduğunu söylüyor. Atalay "Dizi sektörünün bunda çok büyük bir payı var. Dizilerin sunduğu İstanbul imajı, burada yenilen yemekler, içilen içkiler, dinlenen müzikler, yaşam standartları, buradaki kültür çerçevesinde çok hoş bir beğeni ortamı sunuyor" dedi.
