Birleşmiş Milletler Eğitim Bilim ve Kültür Örgütü'nün (UNESCO) 1995'te aldığı kararla 23 Nisan, Dünya Kitap ve Telif Hakkı Günü ilan edildi. 23 Nisan'ın, Miguel de Cervantes ve William Shakespeare gibi iki önemli yazarın ölüm tarihi olması, bugünün Dünya Kitap Günü olarak belirlenmesinde etkili oldu. Dünya Kitap Günü, 100'den fazla ülkede kitap okuma alışkanlığının kazandırılması, çocukların kitaplarla tanıştırılması amacıyla 27 senedir kutlanıyor.
Dünya Kitap Başkenti Guadalajara
Bugün dünyanın birçok yerinde yazarlar, yayımcılar, kütüphaneciler ve sivil toplum kuruluşları kitap gündemiyle bir araya geliyor. Ayrıca UNESCO tarafından her yıl yeni bir Dünya Kitap Başkenti belirleniyor. Bu kapsamda 2022 yılının Dünya Kitap Başkenti, Meksika'nın Jalisco eyaletinin başkenti ve uluslararası kitap fuarıyla ünlü şehri Guadalajara seçildi.
Basılı kitaplar daha çok tercih ediliyor
Teknolojinin gelişmesiyle sesli kitaplara ve e-kitaplara ilgi artsa da basılı kitaplar dünya genelinde daha çok tercih ediliyor. ABD merkezli editörlük şirketi Global English Editing'in verilerine göre, dünyadaki okuyucuların yüzde 66'sı basılı kitap kullanıyor. ABD'de geçen yıl nüfusun yüzde 39'u basılı kitap tercih ederken, sesli kitap kullananların oranı ise yüzde 5'te kaldı.
Avrupa verileri
Avrupa kıtasında ise kitap okuma alışkanlıkları değerlendirildiğinde son yıllarda göze çarpan bir diğer husus da kıta genelinde dijital okur yazarlığın artması. Verilere göre, 16-74 yaş arası Avrupalıların yüzde 56'sı dijital okur yazar.
Sesli kitaplar Çin'de artışta
Ayrıca, sesli kitaplar Çin nüfusu tarafından artarak tercih ediliyor. Son yıllarda Çin'de yetişkin nüfusun yüzde 30'undan fazlasının sesli kitap kullandığı biliniyor. Aşk romanları, fantezi ve bilim kurgu dünya genelinde en çok tercih edilen türler arasında yer alıyor.
Türkiye'de en çok satanlar
E-ticaret sitesi Amazon verilerine göre, James Clear'in Atomik Alışkanlıklar adlı kitabı 2021'in en çok satan kitabı oldu. Türkiye'de ise geçen sene, Jules Verne'in Zacharius Usta: Kısa Hikayeler, Arthur Schopenhauer'in Mutlu Olma Sanatı ve George Orwell'in 1984 isimli eserleri çok satılanlar arasında yer aldı.
Avrupa'da ortalama 1 saatin üzerinde
Global English Editing'in verilerine göre, ABD'de kitap okuma oranları 2021'de bir önceki yıla kıyasla yüzde 25 arttı. Öte yandan Finlandiya, Estonya ve Polonya Avrupa'nın en çok okuyan ülkeleri arasında yer alıyor. Avrupalıların günlük kitap okuma ortalaması 1 saatin üzerinde.
Asya kıtasında Hindistan, Çin ve Tayland kitap okumaya en çok vakit ayıran ülkeler arasında yer alıyor. Afrika'da ise kitap okuma oranları Asya ve Avrupa'ya kıyasla daha düşük seyrederken kitaplara erişim de daha zor. Güney Afrika'da nüfusun yalnızca yüzde 14'ü kitap okuyor ve 16 milyondan fazla Güney Afrikalının tek bir kitabı bile bulunmuyor.
Küresel okur yazarlık oranı yüzde 86
Doğu Asya ve Pasifik bölgesi yaklaşık yüzde 95,7 ile en fazla okur yazarlık oranına sahipken en düşük okur yazarlık yüzdesine sahip Sahra Altı Afrika'da ise bu oran yüzde 65 civarında.
Küresel okur yazarlık oranı 2021'de yüzde 86 olurken yüzde 100'lük oranla Lüksemburg, Norveç ve Andorra gibi Avrupa ülkeleri okur yazarlığın en fazla olduğu, Gine, Nijer, Kiribati ve Niue gibi ülkeler ise bu oranın en düşük olduğu yerler arasında kaydedildi.
Afrika'da her 3 yetişkinden 1'i okuma yazma bilmiyor. Dünya çapında 780 milyondan fazla okuma yazma bilmeyen yetişkinin 3'te 2'sini kadınlar oluşturuyor.
