Anton Troianovski, Nataliya Vasilyeva / New York Times
Ocak ayında Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin Ukrayna'da geçici bir ateşkes fikrini kesin bir dille reddetmişti. Ancak ABD Başkanı Donald Trump'ın ABD dış politikasını altüst ettiği ve Rus güçlerinin önemli bir savaşta ilerleme kaydettiği bir ayın ardından Kremlin şimdi en azından Ukrayna ve ABD tarafından Salı günü yapılan 30 günlük ateşkes önerisini değerlendirmeye istekli görünüyor.
Putin'in sözcüsü Dmitry Peskov Çarşamba günü gazetecilere yaptığı açıklamada Kremlin'in ABD ile Ukrayna arasında Salı günü yapılan görüşmelerin sonucunu ve bir aylık ateşkes çağrısını “dikkatle incelediğini” söyledi.
Peskov, ABD'nin önümüzdeki günlerde Rusya'yı “gerçekleşen müzakerelerin detayları ve varılan mutabakatlar” konusunda bilgilendirmesini beklediğini söyledi. Putin ve Trump arasında yeni bir telefon görüşmesi olasılığını gündeme getirerek Kremlin'in ateşkes önerisini daha geniş bir diplomasi atağının sadece bir parçası olarak gördüğünün sinyalini verdi.
Trump'ın ABD dış politikasını Rusya'nın lehine yeniden düzenlemesi, ABD müttefiklerini düşmanlaştırması ve Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski'yi Beyaz Saray'da azarlamasıyla Putin'in jeopolitik talihi geçtiğimiz ay baş döndürücü bir şekilde tersine döndü.
Putin'in ikilemi
Ancak ABD ve Ukrayna'dan ortak bir ateşkes önerisinin gelmesi Putin için işleri zorlaştırıyor. Ukrayna'da geniş kapsamlı bir zafer kazanma arzusu ile Trump'la yakın ilişkiler kurma arzusu arasındaki gerilimi derinleştiriyor.
Trump savaşı mümkün olan en kısa sürede bitirmek istediğini söylerken, Putin Batı'dan ve Ukrayna'dan Ukrayna'nın NATO'ya katılmayacağı ve ittifakın Orta ve Doğu Avrupa'daki varlığını azaltacağı taahhüdü de dahil olmak üzere büyük tavizler koparmadan savaşmayı bırakmayacağının sinyallerini verdi.
20 Ocak'ta Trump'ı göreve başlaması dolayısıyla kutlayan Putin, Ukrayna görüşmelerinin hedefinin “kısa bir ateşkes ya da bir tür mola olmaması” gerektiğini açıkça ifade etti. Rusya'nın “bu bölgede yaşayan tüm insanların, tüm ulusların meşru çıkarlarına saygıya dayalı uzun vadeli bir barış” istediğini söyledi.
Analistler Putin'in geçici bir ateşkese karşı çıkmasının, Rus güçleri savaş alanında kazanırken Moskova'nın taviz vermeden çatışmaları durdurarak elindeki kozu kaybedeceği şeklindeki basit hesaplamadan kaynaklandığını söylüyor.
Ancak analistler, Putin ile Trump arasında 12 Şubat'ta gerçekleşen telefon görüşmesinin ve Beyaz Saray'ın daha sonra Birleşmiş Milletler'de ve başka yerlerde Rusya'nın yanında yer almasının, Putin'in hesaplarını etkileyerek Trump'ın iyi tarafında kalmaya daha hevesli hale getirmiş olabileceğini söylüyor.
Bu da Kremlin için hassas bir denge unsuru oluşturuyor.
Moskova'da bir siyasi analist olan Ilya Grashchenkov, Kremlin'in “barış yanlısı olduğunu göstermek” için “taktiksel olarak elverişsiz ama stratejik olarak elverişli” bir ateşkesi kabul etme eğiliminde olabileceğini söyledi.
Salı günü Suudi Arabistan'ın Cidde kentinde yapılan görüşmelere Ruslar katılmazken, Trump yönetimi Kremlin'le temaslarını sürdürdü. Rusya dış istihbarat teşkilatı Çarşamba günü yaptığı açıklamada CIA Direktörü John Ratcliffe'in Salı günü Rus mevkidaşı Sergei Naryshkin ile görüştüğünü söyledi.
Geçen ay Putin'le birkaç saat görüşen Trump'ın elçisi Steve Witkoff, konuyla ilgili bilgi sahibi olan ve iç planları tartışmak için isimlerinin açıklanmasını istemeyen iki kişiye göre önümüzdeki günlerde Rusya'ya dönmeyi planlıyor. Trump Salı günü Putin'le bu hafta görüşeceğini düşündüğünü söylemiş ve Çarşamba günü Beyaz Saray'da gazetecilere yaptığı açıklamada müzakerecilerinin yolda olduğunu söylemişti.
Trump İrlanda başbakanı ile yaptığı görüşmede “Şu anda biz konuşurken insanlar Rusya'ya gidiyor ve umarım Rusya'dan bir ateşkes alabiliriz” ifadelerini kullandı.
Moskova'nın Trump tarafına attığı doğru attığı adımların bir işareti olarak, Rusya Dışişleri Bakanlığı Çarşamba günü Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov'un, aralarında eski Fox News kişisi Andrew Napolitano'nun da bulunduğu üç Amerikalı video blog yazarına verdiği 90 dakikalık bir röportajı yayınladı.
İngilizce konuşan Lavrov, Trump yönetimini Demokratların “Hıristiyan değerlerinden uzaklaşmasını” tersine çevirdiği için övdü ve Rusya'nın ABD'nin önerdiği “normal ilişkilere” hazır olduğunu söyledi.
RAND Corp'ta Rusya analisti olan Samuel Charap, 30 günlük teklifle ilgili olarak “Rusların bunu kabul etmesi kesinlikle imkansız değil. Koşulsuz, geçici bir ateşkes istedikleri için değil, artık Washington ile ilişkilerde bir çıkarları olduğu için” dedi.
Putin'in hesapları, Rusya'nın son günlerde Ukrayna birliklerini, Ukrayna'nın Ağustos ayında sürpriz bir saldırıyla birkaç yüz kilometrekarelik alanı işgal ettiği Rus sınır bölgesi Kursk'tan çıkarmada kaydettiği ilerlemeden de etkilenebilir.
Zelenski bu toprakları gelecekteki görüşmelerde pazarlık kozu olarak kullanmayı planladığını söylemişti ancak Kremlin, Ukrayna bu bölgeyi elinde tuttuğu sürece pazarlık yapmayı reddedeceğinin sinyalini verdi.
Moskova'da Kremlin yanlısı bir siyasi analist olan Sergei Markov, Kursk bölgesinin büyük ölçüde Rusya'nın eline geçmesiyle Putin'in artık Ukrayna'yı Rusya topraklarının bir bölümünün kontrolünde bırakacak bir ateşkesi kabul ederek itibar kaybetme riskini almadığını söyledi.
Markov'a göre Rusya'yı anlaşmaya teşvik eden bir diğer unsur da Moskova'ya yaptırım uygulamaktan kaçınan Batılı olmayan ülkelerin gözünde Rusya'nın “savaşa istekli gibi görünmemesini” sağlamak. Ancak Markov, Putin'in ateşkes süresince Ukrayna'ya silah sevkiyatının durdurulması gibi ön koşullarda ısrar etmesini beklediğini söyledi.
© 2025 The New York Times Company
