Marc Santora / New York Times
ABD Başkanı Donald Trump ile Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in, Rus liderin Batı ile yıllar süren diplomatik izolasyonunu sona erdirecek şekilde, Cuma günü Alaska’da görüşmeye hazırlanmasıyla birlikte, kenarda bırakılmış Ukrayna lideri, Trump’ın savaşı bitirmeye çalıştığı bir dönemde Kremlin’in “ABD'yi kandırmaya” çalışacağı konusunda uyarıda bulundu.
Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski, ülkesinin barışa engel olmadığını göstermek amacıyla, Rusya’nın reddettiği koşulsuz ateşkesi kabul etmeye hazır olduklarını vurguladı. Zelenski, Putin’in, Ukrayna’nın kabul edemeyeceği talepler öne sürerek ABD, Ukrayna ve Avrupa müttefikleri arasına gireceğini ve ardından Ukrayna'yı anlaşmanın önündeki engel gibi göstermeye çalışacağını belirtti.
Zelenskiy, Pazar gecesi ulusa sesleniş konuşmasında “Rusların ABD'yi kandırma niyetini anlıyoruz ve buna izin vermeyeceğiz” dedi.
Ukrayna ve Avrupalı müttefikleri, Putin’in azami taleplerinin Ukrayna’nın varlığını tehdit ettiğini belirterek, Zelenski’nin müzakerelere dahil edilmesi için yoğun baskı yapıyor. İki taraflı ve Ukrayna’yı dışlayan görüşmelerin sonuçlarından endişe ediliyor.
Avrupa’nın kaygılarını yansıtan bir adım olarak, Almanya Başbakanı Friedrich Merz Pazartesi günü, Trump’ın Putin’le yapacağı görüşmeyi değerlendirmek üzere Çarşamba günü sanal bir zirve düzenleyeceğini duyurdu. Alman hükümeti sözcüsü; bu görüşmeye Zelenski, Trump ve ABD Başkan Yardımcısı JD Vance ile birlikte birçok Avrupa liderinin katılacağını belirtti. Avrupa Komisyonu sözcüsü, Başkan Ursula von der Leyen’in de katılacağını söyledi.
Diplomasinin riskleri yüksek. II. Dünya Savaşı’ndan bu yana kıtadaki en kanlı savaş daha da ölümcül hale gelirken, taraflar düşman topraklarının derinliklerine vurabilecek silahlarını güçlendiriyor.
Avrupalı liderler ve diplomatlar Alaska’daki yaklaşan görüşmeleri, Ukrayna’ya yönelik saldırılarında geri adım atmaya niyeti olmadığını gösteren Rusya için bir “test” olarak görüyor.
NATO Genel Sekreteri Mark Rutte Pazar günü CBS News’e “Nihayetinde, Cuma günü önemli olan Putin’in ne kadar ciddi olduğunu görmek, bunu yapabilecek tek kişi de Başkan Trump” dedi.
Ukraynalı ve Avrupalı yetkililer, kamuoyuna yaptıkları açıklamalarda hassas bir denge gözetiyor.
Trump’ı karşılarına almamaya özen gösterirken, aynı zamanda tartışmayı tam bir ateşkes ihtiyacına geri döndürmeye çalışıyorlar. Ukrayna, herhangi bir anlamlı müzakere öncesinde bir ateşkes gerektiğini savunuyor. Bu, bir zamanlar ABD’nin de benimsediği bir pozisyondu ancak Putin, savaş alanında ilerlemeye devam ederken bunu reddetti.
Trump, Cuma günü yapılacak görüşmeleri duyururken, çatışmaların durmasından önce “bazı toprak takasları” olabileceğini öne sürdü. Zelenski ise bu öneriyi kesinlikle reddederek, Rusya’nın şu anda işgal etmediği hiçbir toprağı devretmeyeceklerini söyledi.
Eğer Alaska görüşmelerinden toprak tavizleri fikri çıkarsa ve Ukrayna bunu reddederse, Ukraynalı ve Avrupalı liderler, Rusya’nın Trump’ı barış anlaşmasının başarısızlığından Ukrayna’nın sorumlu olduğuna ikna edebileceğinden endişe ediyor.
Washington merkezli Savaş Araştırmaları Enstitüsü’nün Pazar günü yayımladığı analizde, Kremlin’in uzun süredir, Ukrayna’ya daha fazla Batı desteğini engellemek ve Rusya’nın barış sürecindeki uzlaşmaz tavrını perdelemek için ABD, Avrupa ve Ukrayna arasındaki uyumu zayıflatmaya çalıştığı belirtildi.
Analistlere göre Rusya’nın, Ukrayna’nın NATO’ya katılmasını engelleme, Kiev’de Kremlin yanlısı bir hükümet kurma ve Ukrayna’yı askerden arındırma yönündeki uzun süredir devam eden hedeflerinden taviz vermeye istekli olduğuna dair hiçbir kanıt yok. Bu hedefler Ukrayna’nın “tam teslimiyetine” eşdeğer görülüyor.
Analistler, Alaska’daki toplantılardan çıkacak bir ateşkes olsa bile, Rusya’nın “herhangi bir anlaşmayı ihlal edip bunu bir silah olarak kullanmasının” çok muhtemel olduğu uyarısında bulundu.
Putin Zelenski ile aynı masada olmak istemiyor
Vance, Pazar günü Fox News’e yaptığı açıklamada, ABD’nin Trump, Putin ve Zelenski arasında üçlü bir toplantı ayarlamaya çalıştığını ancak bunun zor olduğunu söyledi.
Vance, “En önemli tıkanıklıklardan biri, Vladimir Putin’in asla Zelenski ile aynı masaya oturmayacağını söylemiş olması” dedi. Ukrayna lideri ise defalarca, formatı ne olursa olsun Putin’le doğrudan görüşme çağrısında bulundu ancak Rusya bunu reddetti.
Zelenski, Pazar günü yaptığı açıklamada, “Başkan Trump’ın bu savaşta ölümleri sona erdirmeye olan kararlılığını değerli buluyorum” derken, kanlı çatışmanın asıl sebebinin “Putin’in savaşma ve temas ettiği herkesi manipüle etme isteği” olduğunu söyledi.
Ukrayna lideri, Pazar günü güneydeki Zaporijya kentinde bir otobüs terminaline yapılan ve en az 22 kişinin yaralandığı Rus saldırısının, Moskova’nın barış istemediğini gösteren yeni bir kanıt olduğunu söyledi.
© 2025 The New York Times Company
