06 Temmuz 2025, Pazar
Abone Ol Giriş yap
Haber Giriş: 24.06.2025 21:05 | Son Güncelleme: 25.06.2025 10:31

New York Times yazdı: Amazon'un dev yapay zeka üssü 1 milyon eve yetecek elektriği tüketecek

Amazon, Indiana’daki mısır tarlasını dev bir yapay zekâ veri merkezine dönüştürüyor. 1 milyon eve yetecek elektriği tüketecek kompleks, Anthropic’in insan beyni seviyesinde bir yapay zekâ geliştirmesi için tasarlandı. E-ticaret devinin bu dev altyapısı beraberinde soru işaretlerini de getirdi
New York Times yazdı: Amazon'un dev yapay zeka üssü 1 milyon eve yetecek elektriği tüketecek
A+ Yazı Boyutunu Büyüt A- Yazı Boyutunu Küçült

Karen Weise, Cade Metz / New York Times

Bir yıl önce, Indiana eyaletindeki New Carlisle kasabası dışında kalan 1200 dönümlük bir tarım arazisi, boş bir mısır tarlasıydı. Şimdi ise, her biri bir futbol sahasından büyük yedi Amazon veri merkezi verimli topraktan yükseliyor.

Önümüzdeki birkaç yıl içinde Amazon, bu alanda yüz binlerce özel bilgisayar çipiyle dolu yaklaşık 30 veri merkezi inşa etmeyi planlıyor. Her bir çip ve bilgisayar arasında uzanan yüz binlerce kilometre fiber ile tüm kompleks, yalnızca yapay zekâ için tasarlanmış devasa bir makine oluşturacak.

1 milyon eve yetecek kadar elektrik tüketecek

Tesis, 1 milyon eve yetecek kadar — 2,2 gigawatt — elektrik tüketecek. Her yıl, çiplerin aşırı ısınmasını önlemek için milyonlarca galon su kullanılacak. Ve bu kompleks tek bir müşteri için inşa edildi: İnsan beyni düzeyinde bir yapay zekâ oluşturmayı hedefleyen yapay zeka girişimi Anthropic için...

Sadece gökyüzünden tamamen görülebilecek kadar büyük olan bu kompleks, Amazon’un inşa ettiği yeni nesil veri merkezlerinin ilki. Şirketin Seattle’daki genel merkezine yakın konumlanan dağa atıfla “Project Rainier” adını verdiği bu projenin Mississippi ve muhtemelen Kuzey Carolina ile Pennsylvania gibi diğer bölgeleri de kapsaması planlanıyor.

Project Rainier, teknoloji endüstrisinin birkaç yıl öncesine kadar absürt sayılabilecek büyüklükte veri merkezleri inşa etme yarışına Amazon’un girişini temsil ediyor. Facebook, Instagram ve WhatsApp’ın sahibi Meta, Louisiana’da 2 gigawatt’lık bir veri merkezi kuruyor. OpenAI ise Teksas’ta 1,2 gigawatt’lık bir tesis ve neredeyse o büyüklükte bir başka tesisi Birleşik Arap Emirlikleri’nde inşa ediyor.

Bu veri merkezleri, 2022’de OpenAI’nin ChatGPT sohbet robotunun yapay zekâ patlamasını tetiklemesinden önce inşa edilmiş olanların çoğunu gölgede bırakacak. Teknoloji sektöründeki giderek daha güçlü hale gelen yapay zekâ teknolojileri, özel bilgisayar çiplerinden oluşan dev ağlara — ve bu çipleri barındıracak veri merkezlerini kurmak için yüz milyarlarca dolara — ihtiyaç duyuyor. Ortaya çıkan sonuç ise şu: Elektrik şebekesinin sınırlarını zorlayan ve dünyanın bilgisayar anlayışını kökten değiştiren dev yapılar.

8 milyar dolarlık dev yapay zeka yatırımı

Amazon, Anthropic’e 8 milyar dolar yatırım yaptı ve yeni tesisten girişim ortağına bilişim gücü kiralayacak. Amazon’un çip ve veri merkezi çalışmalarında şirketle iş birliğini yöneten Anthropic kurucu ortağı Tom Brown, bu kadar büyük bir bilişim gücünün tek bir yerde toplanmasının, girişimin tek bir yapay zekâ sistemini eğitmesini mümkün kılabileceğini söylüyor.

Brown “Eğer tek büyük bir çalıştırma yapmak isterseniz, bunu yapabilirsiniz” şeklinde konuştu.

Amazon bu komplekste kullanılan teknolojiler üzerinde neredeyse on yıldır çalışıyor. 2015’te şirket, İsrailli bir çip tasarımcısı olan Annapurna Labs’ı satın aldı. Bir yıl sonra, Teksas’ın Austin kentindeki bir laboratuvarda, büyük ölçüde bağımsız çalışan Annapurna mühendisleri, Amazon’un yapay zekâya özel ilk bilgisayar çipini tasarlamaya başladı.

Inferentia adı verilen bu ilk çip yaygın kullanılmadı. Ancak kullanılabilir bir bilgisayar çipi geliştirmek yıllar süren bir tasarım süreci gerektirir. Annapurna Labs, en son çipi Trainium 2’yi, Anthropic mühendisleriyle birlikte, New Carlisle gibi dev kompleksler için özel olarak tasarladı.

Annapurna Labs müşteri ve ürün mühendisliği kıdemli direktörü Gadi Hutt'a göre "bu bir yolculuk”.

Amazon’un çipleri, yapay zekâ alanında hakim olan Silikon Vadisi merkezli Nvidia’nın son çipleri kadar karmaşık veya güçlü değil. Ancak Amazon, bu daha basit çiplerden iki kat daha fazlasını her veri merkezine yerleştirerek aynı miktarda elektrikle daha fazla bilişim gücü sunabileceğine inanıyor.

Hutt şu sözleri kaydetti: “Eğer müşterilerimizin istediği performansı sağlayabiliyorsak neden bizi yavaşlatacak ve gecikmelere yol açacak egzotik mühendislik tercihlerine gidelim?”

Amazon, çevrimiçi perakende işini ve diğer şirketlere bilişim hizmetleri kiralama işini yürütmek için 18 yıldan fazla süredir veri merkezleri inşa ediyor. Ancak Amazon başkan yardımcısı Prasad Kalyanaraman'a göre Amazon’un yapay zekâ için veri merkezi genişlemesi “oldukça ciddi şekilde” hızlandı.

Amazon OpenAI ile başlayan trende gecikmeden yetişti

OpenAI’nin ChatGPT’yi 2022’nin sonlarında piyasaya sürmesinden sadece birkaç ay sonra, Amazon elektrik sağlayıcılarıyla yapay zekâ hayalleri için yer arayışına girdi. Indiana’da, American Electric Power’ın (AEP) bir iştiraki, Amazon’a South Bend’in 15 kilometre batısında kalan ve sanayi merkezi olarak yeniden imar edilen tarım arazilerini gezmesini önerdi. 2023 Mayıs ayının sonuna kadar, Amazon’dan bir düzineden fazla çalışan sahayı ziyaret etmişti.

2024 başlarında Amazon, hâlâ mısır ve soya fasulyesi tarlalarından oluşan arazinin sahibi oldu. Indiana eyalet meclisi, şirkete 50 yıllık bir satış vergisi muafiyeti onayladı; bu, Tüketici ve Çevre Savunma Örgütü Citizens Action Coalition’a göre yaklaşık 4 milyar dolar değerinde olabilir. İlçe tarafından sağlanan ayrı mülkiyet ve teknoloji vergi muafiyetleri de önümüzdeki 35 yılda Amazon’a 4 milyar dolar daha kazandırabilir.

Veri merkezi kompleksinin geliştirme maliyeti tam olarak bilinmiyor. Vergi anlaşmasında Amazon, 16 bina için 11 milyar dolar harcama sözü verdi ancak şimdi neredeyse bunun iki katı kadar bina inşa etmeyi planlıyor. Nihai bina sayısı hâlâ net değil ve kısmen, şirketin kompleksin ortasındaki 10 dönümlük bir sulak alana inşaat izni alıp alamayacağına bağlı. Amazon, bu sulak alanın büyük bir doğa koruma alanı değil, küçük ve sığ bir bölge olduğunu belirterek üzerine inşa etmeyi planlıyor.

Saatte 8,3 milyon litre su pompalamak için izin istedi

 

Binaları birbirine bağlayan fiber optik kabloları gömmek ve diğer yeraltı altyapısını kurmak için Amazon, ıslak topraktan su pompalamak zorunda kaldı. Bir ruhsat başvurusuna göre şirket, günde 730 gün boyunca saatte 2,2 milyon galon (8,3 milyon litre) su pompalamak için izin istedi. Şimdi ise bazı komşuların kuruyan kuyularından dolayı, yetkililer bu 'suyun boşaltılması' işleminin etkilerini araştırıyor.

Bazı bölge sakinleri, projenin ilerleme şeklini protesto etti; su sorunları, artan trafik ve gürültüden, tarım topluluğunun görünüm ve hissinin büyük ölçüde değişmesinden ve kompleksin ortasındaki küçük doğal sulak alanın tahrip edileceğinden yakınıyorlar.

Yaban hayatı zarar görüyor

“Sulak alanlara itilecek toprak dağını görebilirsiniz” diyen New Carlisle’da yaşayan emekli posta görevlisi Dan Caruso, inşaat alanındaki yeni sürülmüş bir otoparkın yanındaki ağaç grubunu işaret ederek “O sulak alanlara yaban hayatı muhtaç” dedi.

Haziran ayı başlarında yedi bina inşa edilmişti ve buldozerler sekizinci binanın zeminini hazırlıyordu. Şu anda otopark olarak kullanılan alan yakında dokuzuncu binaya dönüşecek.

Amazon’un yaklaşımı, daha güçlü çipleri veri merkezlerine yerleştiren ve bu çipleri soğutmak için daha fazla enerji gerektiren tekniklere güvenen Google, Microsoft ve Meta gibi şirketlerden farklı. Amazon, önemli ölçüde daha küçük bir çip kullandığı için yeni kompleksini daha basit yollarla soğutabiliyor. Binaların dışından hava pompalayıp kargo konteyneri büyüklüğünde işleyicilerden geçiriyor ve sıcak aylarda belediye suyunu kullanarak havayı soğutuyor.

Kalyanaraman’a göre bu yaklaşım daha verimli; böylece kullanılabilir elektriğin daha fazlası yapay zekâ çiplerini çalıştırmak için kullanılabiliyor.

AEP, düzenleyicilere verdiği bilgiye göre, yeni büyük ölçekli veri merkezlerinin Indiana’da sağladığı en yüksek güç miktarını 2024’teki 2,8 gigawatt’tan 2030’a kadar 7 gigawatt’ın üzerine çıkaracağını bildirdi. Sadece Amazon’un kampüsü bu ek yük artışının yaklaşık yarısını oluşturuyor.

Citizens Action Coalition’dan Ben Inskeep “Eyalette Amazon’dan daha büyük elektrik tüketicisi yok, hem de çok büyük farkla” dedi.

 

© 2025 The New York Times Company