Damien Cave - Somini Sengupta / The New York Times
Dünyanın dört bir yanındaki büyük etkinlikler aşırı sıcak tehdidi altında. Sıcaklardan gömleklerini çıkaranlar, gözleri kapalı öylece yatan yaşlı insanlar. Sıcağın çarptığı bilinci yerinde olmayanlarla dolu yardım çadırları. Ve ister dini etkinlikler, ister konser, ister seçim sandığı ya da spor olsun, gölgeliklerin altında terleyen inançlı insanlar objektiflere yansıyor.
Ancak bu yazın daha henüz başında olmamıza rağmen aşırı sıcaklıkların faturası ağır olmaya başladı. Bu yıl Suudi Arabistan'da düzenlenen hac ziyaretinde sıcaklıkların 38 dereceyi aşması nedeniyle en az 1300 kişi hayatını kaybetti. Ve birçok açıdan bu ağır bilanço, aşırı sıcaklarla karşı karşıya kalan kalabalıklar için gelen büyük tehlikenin son sinayliydi.
Hindistan'daki son seçimlerde onlarca sandık görevlisi iş başında hayatını kaybetti. Geçtiğimiz yaz, Güney Kore'yi bir jübile için ziyaret eden izci grupları, Avustralya, Avrupa ve Kuzey Amerika'daki müzik festivallerinde olduğu gibi sıcaktan rahatsızlandı.
Sıcaklar günümüzde diğer tüm aşırı hava olaylarından daha fazla insanın ölümüne neden olsa da, hala yaz döneminde yapılan büyük etkinliklerde önlemlerin alınmadığı görülyor. Birçok büyük etkinlik organizatörü ve katılımcısı hala iklim değişikliğine adapte olabilmiş değil ve başarısız bir sınav veriyorlar.
Ezberleri bozmanın vakti geldi
Johns Hopkins Üniversitesi'nde sağlığa zarar veren iklim olaylarını inceleyen iklim bilimci Benjamin Zaitchik, "Sıcak mevsimler uzadıkça, sıcak hava dalgaları daha erken geldikçe, uyum sağlamak zorunda kalacağız" dedi. Zaitchik ayrıca kişisel davranışların yanı sıra, altyapı, acil durum yönetimi ve sosyal takvimlerin de "bu yeni gerçekliğe uyum sağlaması gerektiğini sözlerine ekledi.
Hastalık ve ölümleri önlemenin ileri teknoloji gerektirmeyen yöntemleri arasında gölgelikler, su istasyonları, sıcağı yansıtmak için beyaza boyanmış kaldırımlar ve şiddetli sıcak çarpması vakalarını tedavi etmek için acil sağlık hizmetleri bulunuyor. Singapur gibi bazı sıcak ve değişen iklime ayak uydurabilen ülkeler, dış mekan ile iç mekanı birleştiren kamusal alanları hali hazırda inşa etmiş durumda. Otobüs durakları gibi insanların beklemek zorunda kalabileceği alanlara dahi klima eklemeyi ihmal etmediler.
En zoru insanları sıcağa karşı bilinçlendirmek
En zoru ise şu: Sıcak yerlerde yaşamaya alışkın olanlar da dahil olmak üzere insanları sıcağın riskleri konusunda eğitmek. Aşırı sıcakların insan vücudu üzerinde pek çok olumsuz yansıması var ve maalesef pek çok kişi bu rahatsızlıkların sıcaktan kaynaklandığının farkında değil. Çoğu zaman aşırı sıcakların, halihazırda böbrek hastası veya hipertansiyonu olanlar için ne kadar tehlikeli olduğundan habersizler. Alerji veya astımı tedavi eden ilaçlar bile terlemeyi kısıtlayarak sorunları hızlandırabilir.
San Diego'daki California Üniversitesi'nde çevre araştırmacısı ve doçent olan Tarik Benmarhnia, "Sıcaklık çok ama çok karmaşık ve sinsi bir katildir" ifadelerini kullandı.
Dini bir hac yolculuğu tüm etkinliklerin en risklisi olabilir. Filipinler'de Hıristiyanlar, Hindistan'da Hindular ve Suudi Arabistan'da Müslümanlar olmak üzere pek çok dine inananlar son birkaç yıl içinde dini ritüeller sırasında sıcak çarpması nedeniyle hayatını kaybetti.
Hac döneminde riskler arttı
Ancak hac belki de en ciddi tehlike düzeyini taşıyor. Tüm Arap Yarımadası sıcak ve hızla ısınıyor, gece sıcaklıkları da artıyor ve vücudun genellikle serinlediği saatleri çalıyor. Haccın beş ya da altı gün sürmesi, kutsal şehir Mekke'de sıcağa maruz kalma riskini artırıyor.
Hac takvimi de ay döngüsüne göre belirlendiğinden, bu yıl olduğu gibi, yolculuk için planlanan zamanlar en sıcak zamanlar olabilir. Hacılar orantısız bir şekilde yaşlı olduklarından, aşırı sıcağın etkilerine karşı daha savunmasızlar.
Benmarhnia bu yılki hac ölümleriyle ilgili haberleri duyduğunda ürperdiğini söyledi ve Pazartesi günü telefonla yaptığı açıklamada, "Bunun büyükannemin de başına gelebileceğini düşündüm" dedi.
Benmarhnia, büyük annesinin 2019'da Mekke'ye yaptığı seyahatin masraflarını karşılamıştı. Büyük annesi 75 yaşındaydı ama Nisan ayında Umre için yolculuğa çıktı. Benmarhnia, bu yıl ölümlerin artmasıyla birlikte, meteoroloji uzmanlarının yaşananları dini yetkililerle hızlı bir şekilde değerlendirmesi ve çözüm geliştirmeleri gerektiğini dile getirdi.
Suudi Sağlık Bakanlığı, önlem olarak insanları susuz kalmamaya ve şemsiye kullanmaya çağıran eğitimler vermeye çalışıyor. Yetkililer sahra hastaneleri ve su istasyonları kurdu. Binlerce sağlık görevlisi görevlendirildi.
Hindistan'ın kavurucu sıcaklarda yapılan seçimleri
Hindistan'da bu yıl yapılan seçimler, insanların aşırı sıcaklar konusunda çok daha fazla farkındalığa ihtiyaç olduğunu gösterdi. Eyaletin afet yardım yetkililerine göre, Bihar'da Mayıs ayı sonuna kadar en az 14 kişi öldü ve bunların en az 10'u seçim personeliydi. Haziran ayında bir noktada, Odisha'da 72 saat içinde yaklaşık 100 kişi sıcak koşullarla bağlantılı olduğundan şüphelenilen vakalarda öldü.
Hindistan'daki sağlık görevlileri hazırlık yapmak zorunda kaldı. Delhi'deki hastanelerin sıcak çarpması ünitelerinde hastalar sıcaklıklarını düşürmek için hemen buz dolu bir küvete yatırıldı. Ancak pek çok bölgede sıcak hava dalgaları ve oy verme işlemi aynı zamanda zirve yaptı ve Mayıs ayı sonlarında sıcaklıklar 48 dereceyi gördü. 3 milyon kişinin yaşadığı Bihar'ın Aurangabad bölgesi de aşırı sıcaklara teslim oldu.
Aşırı sıcaklar kitleleri hastanelik ediyor
Bir devlet hastanesinin başhekimi olan Ravi Bhushan Srivastava, 60 hastanın sıcak çarpması nedeniyle başvurduğu kötü bir günde, günlük otopsi raporlarını değerlendirdi. Srivastava, "En az 35 ila 40'ının durumu kötüydü. Bilinçleri yerinde değildi, vücutları çok sıcaktı ve nefes almakta zorlanıyorlardı" ifadelerini kullandı ve şöyle devam etti:
"Tüm kariyerim boyunca sıcak çarpması semptomları gösteren hastaları hiç bu kadar çok sayıda ve bu yoğunlukta görmemiştim"
Seçim mitingleri, beraberinde büyük kalabalıkları alanlara topladığından insanlar için özellikle riskli bir durum. Ancak pek çok uygulanabilir çözüm de var. Delhi'deki bir araştırma kuruluşu olan Sustainable Futures Collaborative'de adaptasyon uzmanı olan Aditya Valiathan Pillai, katılımcıların renk kodlu risk seviyeleri ile gerçek zamanlı yerel sıcaklıkları görebilmesi gerektiğini söyledi. Ayrıca su istasyonları, gölgelikler ve soğutma merkezleri kurulabilir. En önemlisi de, kamu kurumları sıcaklarla ilgili uyarılar yayınlamalı.
Pillai, "Artık beş gün öncesinden oldukça kesin olan sıcak hava dalgası tahminlerimiz var. Dolayısıyla bu tür bir ön farkındalık yaratma mümkün" dedi.
Avustralya'da 2020 yılında yaşanan orman yangınları sırasında internette büyük ilgi gören ve yaz okul tatillerinin sona erdirilmesi çağrısında bulunan bir makale kaleme alan iklim bilimci David Bowman, insanların şimdiden küçük yöntemlerle yeni döneme uyum sağlamaya başladığını söyledi. Şemsiyeler gölgelik için moda aksesuarlar haline geliyor, şortlar iş yerinde daha kabul edilebilir hale geliyor ve yol işçileri geceleri daha fazla iş yapıyor.
İklim değişikliğinin yarattığı değişimler gelecekte daha da artabilir. Bu noktada Bowman şu ifadeleri kullanıyor:
"Tüm bu felaketler kültürel bir değişimi de tetikliyor. Elbette değişen iklime rağmen yolumuza devam edebiliriz ama sonunda iklim kazanacak"
©️ 2024 The New York Times Company
