Keith Bradsher / New York Times
Avrupalı otomobil üreticileri hızla pazar payı kaybediyor ve birçok siyasi zorlukla karşı karşıya kalıyor. Volkswagen, geçen Aralık ayında Pekin’in Müslüman etnik grupları baskı altına aldığı Çin’in kuzeybatısındaki Sincan bölgesindeki fabrikasını satmayı kabul etti. Avrupa’daki ilaç ve tıbbi görüntüleme ekipmanı şirketleri ise, devlet kontrolündeki sağlık sisteminin büyük kısmından dışlanmış durumda.
Avrupa Birliği Ticaret Odası’nın Çarşamba günü yayımladığı kapsamlı yıllık iş dünyası anketine göre, şirketlerin neredeyse dörtte üçü Çin’de faaliyet göstermenin giderek zorlaştığını belirtti. Bu, ankette kurumsal kötümserliğin derinleştiğini gösteren üst üste dördüncü yıl oldu.
Çin’deki operasyonlarını genişletmeyi planlayan Avrupa şirketlerinin oranı da rekor düşük seviyeye geriledi. Bu yıl yalnızca %38’i böyle bir planlarının olduğunu söyledi. Avrupa yatırımları, Batı teknolojisinin Çin’e getirilmesinde ve Çin ürünlerinin dünya pazarlarına taşınmasında önemli rol oynamıştı.
Çin’deki şirketlerin karşılaştığı zorlukları çeyrek yüzyıldır takip eden ve Volkswagen gibi sanayi devlerinden, küresel tedarik zincirlerinin küçük halkaları olan birkaç çalışanlı küçük işletmelere kadar yaklaşık 1700 şirketin çıkarlarını temsil eden Ticaret Odası, anketin ortaya çıkardığı bir başka eğilime daha dikkat çekti. Bu eğilim, Başkan Donald Trump’ın Çin’den yapılan ithalata karşı uyguladığı tarifelerle Amerikan imalatını koruma çabaları açısından sorun yaratabilir.
Trump'ın tarifeleri Çin'e olan bağımlılığı daha da artırdı
Avrupa şirketleri Çin’deki yatırımlarını azaltırken, bazıları Çinli şirketlerden her zamankinden daha fazla parça satın alıyor. Bu da tedarik zincirlerini Çin’e daha da bağımlı hale getiriyor.
Ticaret Odası Başkanı Jens Eskelund konuya ilişkin "Çin Trump’ın tarifelerine karşılık olarak ABD mallarına kendi tarifelerini uyguladı. Bu da Avrupa şirketlerinin, ABD’den hâlâ aldıkları az sayıdaki bileşen için Çinli alternatifler aramasına neden oldu"
Çin’de fiyatların genel olarak düşmesi, Çinli bileşenleri birçok Avrupa şirketi için cazip hale getirdi. Çin para biriminin euro karşısında son dönemde zayıflaması da bu bileşenleri daha da cazip kıldı.
Eskelund “Dünyada başka hiçbir yerde, burada Çin’de aldıkları kadar iyi bileşenleri bu fiyata alamıyorlar” dedi.
Sadece ABD değil, Avrupa Birliği ve diğer ülkeler de Çin’in artan mamul ihracatına ve zayıf ithalat talebine karşılık olarak son zamanlarda tarifeler uyguladı. Çin’den diğer pazarlara ihracat yapan Avrupa şirketleri uzun süredir olası ticaret engellerinden endişe ediyordu, ancak bazıları yine de hazırlıksız yakalandı.
Ticaret Odası’nın Güney Çin şubesi üyesi ve Shenzhen’de iş insanı olan Klaus Zenkel “Bu korku şu anda birçokları için kâbusa dönüşmüş durumda” sözlerini kaydetti.
Zenkel’e göre bazı şirketler, Amerikan tarifelerini atlatmak için diğer ülkelerde geçici montaj operasyonları kurdu. Bu şirketler Tayvan gibi yerlerde depolar kiralıyor, Çinli bileşenlerin son montajını bu depolarda yapıyor ve ardından nihai ürünleri Çin menşeli olmadığını gösteren gümrük beyanlarıyla ABD’ye gönderiyor.
Trump yönetimi, bu tür dolaylı Çin sevkiyatlarını azaltmaya çalışıyor. Trump, ABD ile büyük ticaret fazlası veren ülkelere karşı yüksek tarifeler uygulamakla tehdit etti.
Yükselen ücretler konusunda endişe duyan Avrupa şirketlerinin oranı son yıllarda keskin şekilde düştü ve bu konu artık en az endişe edilen konular arasında yer alıyor. İş gücü maliyetleri, Çin’in hızla artan konut fiyatlarıyla birlikte yükselmişti. Ancak bu balon 2021’de patladı, inşaat sektöründeki düşüş birçok işin ortadan kalkmasına neden oldu.
Buna karşılık, durağan hatta düşen maaşlar, Çin’de ithal kozmetikten otel odalarına kadar her şey için talebin zayıf kalmasına yol açtı — bu da deflasyon olarak bilinen ve potansiyel olarak tehlikeli bir olguya işaret ediyor.
Eskelund sözlerini şöyle tamamladı: “Çok açık bir farkla, Çin’in ekonomik yavaşlaması en büyük etki olarak görülüyor”.
© 2025 The New York Times Company
