Julian E. Barnes / New York Times
Çin’in istihbarat servisleri, analizleri hızlandırmak, tehditlere erken uyarı sağlamak ve savaş sırasında operasyonel planların şekillendirilmesine potansiyel olarak yardımcı olmak için yeni araçlar yaratmak amacıyla yapay zekâya büyük yatırımlar yaptı.
Çin, ABD gibi, yapay zekânın istihbarat analizlerinin verimliliğini ve doğruluğunu artıracağını, böylece daha fazla istihbarat toplayıp bunları daha hızlı ve daha ucuza analiz edebileceğini umuyor.
Ulus-devletler, terörist gruplar ve suç örgütlerinden gelen tehditleri inceleyen Recorded Future’ın Insikt Group birimi tarafından hazırlanan bu çalışma, Çin’in casus teşkilatlarının yapay zekâyı gizli operasyonları desteklemek için nasıl kullanacağına dair artan endişeler arasında yayımlandı. Bu arada Batılı istihbarat servisleri de bu teknolojiyi benimsemeye devam ediyor.
Araştırmacılar, Çin Halk Kurtuluş Ordusu tarafından yapılan patent başvurularını, kamuya açık sözleşmeleri ve diğer materyalleri inceleyerek, Çin’in askeri ve istihbarat servislerinin yapay zekâya nasıl yatırım yaptığını daha iyi anlamaya çalıştı.
Meta, OpenAI, DeepSeek ve Zhipu AI öne çıkıyor
Recorded Future, Çin’in muhtemelen büyük dil modelleri (LLM’ler), yani büyük miktarda veriyi analiz edip sonuçlarını insan dilinde ifade edebilen teknolojileri kullandığını tespit etti. Çin’in kullandığı modeller arasında Meta ve OpenAI gibi Amerikan yapımları ile DeepSeek, Zhipu AI ve diğer Çinli firmaların modelleri olduğu düşünülüyor.
CIA ve diğer Amerikan casus teşkilatları da hem analitik çalışmaları geliştirmek hem de yurtdışındaki operatörlerin tespit edilmesini engellemek için yapay zekâ kullanımını artırdı. CIA’in geliştirdiği araçlardan biri, yabancı liderlerin pozisyonlarını değerlendirmek amacıyla bu yetkililerin yapay zekâ destekli sanal versiyonlarını yaratmak için tasarlandı.
Eski Amerikan istihbarat yetkilileri, Çin’in büyük nüfusunun uzun süredir ABD’ye karşı potansiyel bir avantaj sağladığını söylüyor, ancak yapay zekâ bu dengeyi eşitleyebilir. Üretici yapay zekâ modelleri, toplanan devasa iletişim istihbaratını tarayıp insan analistlerin incelemesi için en ilgi çekici bilgileri sıralayabiliyor.
Yapay zeka ve askeri hedefler
Bazı ABD’li yetkililer, yapay zekânın analitik değerlendirmeleri geliştirme potansiyeli göz önünde bulundurulduğunda, Çin’in bu alana yatırım yapmasının sürpriz olmadığını söylüyor. Ancak Recorded Future raporu, Çin’in büyük dil modelleri ve üretici yapay zekâyı sadece istihbarat analizlerini geliştirmek için değil, aynı zamanda askeri komutanların hedefleme ve operasyon planlarını iyileştirmesine yardımcı olmak için nasıl kullanabileceğine dair somut örnekler ortaya koydu.
Ekim ayında Çin Mühimmat Bilimi ve Araştırma Akademisi, çeşitli istihbarat biçimlerini kullanarak askeri bir modeli eğitmeye yönelik bir patent başvurusu yaptı. Başvuruda, modelin nasıl kullanılabileceğine dair örnekler sunuluyor: Örneğin, operasyonel planlar oluşturmak ve savaş alanı istihbarat analistlerinin dost ve düşman kuvvetlerini analiz etmesine yardımcı olmak gibi. Bu bilgiler, çalışmanın yazarı ve Insikt Group kıdemli tehdit istihbaratı analisti Zoe Haver tarafından aktarıldı.
Haver “Bu oldukça geniş kapsamlıydı ve istihbarat döngüsünün tamamında uygulanabilir olacak şekilde tasarlanmıştı” dedi.
Son iki yılda Çin, askeri ve istihbarat kurumlarının ne tür bilgiler elde ettiğine dair bilgi akışını sıkılaştırdı. Bu nedenle Recorded Future, genellikle üretken yapay zekâ modelleri ve sunucuların askeri tedarikini görebilse de, bu teknolojinin tam olarak nasıl kullanılacağı her zaman net değildi. Ancak bazı Çinli yükleniciler, büyük hedeflere sahip gibi görünüyor.
Çin’in askeri ve istihbarat kurumları, açık kaynaklı ve Batılı yapay zekâ modellerinden hızla uzaklaşarak DeepSeek’e yönelmiş gibi görünüyor. DeepSeek, ChatGPT’ye rakip bir modelini Noel’den bir gün sonra tanıttı. Ocak ayında DeepSeek’e yönelik küresel ilgi patlama yaşadı. Şubat ayı sonunda ise Çinli şirketlerin bu teknolojiyi hızla benimsediğini gösteren askeri tedarik kayıtları ortaya çıktı.
Bu arada, Amerikan firmaları Çin’in modellerini kullanmasına karşı önlem almaya başladı.
Bu ay, OpenAI Çin’den kaynaklandığı düşünülen birkaç operasyonu engellediğini açıkladı. Bu operasyonlar, etki kampanyaları ve gözetleme faaliyetlerinin bir kombinasyonuydu. Bunlardan biri, ABD Uluslararası Kalkınma Ajansı’nın dağıtılmasına ilişkin sosyal medya gönderileri oluşturmak için ChatGPT’yi kullanmaya çalıştı.
Bir modeli istihbarat hakkında anlamlı içgörüler sağlayacak şekilde eğitmek için, bir hükümetin ona istihbarat verilerine erişim vermesi gerekir. Ancak bu, gizli materyalleri güvenli tutarken zor olabilir.
Çin’in istihbarat ürünleri genellikle iktidardaki Komünist Parti’nin ideolojisiyle yoğruldu. Haver, bu tür raporlarla eğitilen bir modelin aynı şekilde taraflı istihbarat üreteceğini söyledi. Ancak Çin hükümetinin bunu bir sorun olarak görüp görmediği başka bir mesele.
“Bazı Çinli kamu güvenliği araştırmacıları, ChatGPT’nin istihbarat amaçlı kullanımı hakkında konuşuyor” diyen Haver şöyle devam etti: “Eğer yabancı modeller kullanılırsa, nesnellik, tarafsızlık, neoliberalizm ve kapitalist değerlerin Çin istihbarat çalışmalarına sızmasından endişe ediyorlar”
© 2025 The New York Times Company
