Keith Bradsher / The New York Times
Tesla ile rekabet etmeye çalışan Çinli elektrikli otomobil şirketlerinden Nio, araştırma ve geliştirme departmanında 11 bin kişi istihdam ediyor. Sattıkları otomobil sayısı ise ayda sadece 8 bin adet.
Robotlara o kadar yoğun yatırım yapıldı ki yılda 300 bin elektrikli otomobil motoru üretme kapasitesine sahip bir fabrikalarında sadece 30 teknisyen çalışıyor. Nio, araçlarındaki her koltuk için her biri 350 dolar değerinde artırılmış gerçeklik gözlüğü sunuyor. Aracın otonom sürüş sistemiyle etkileşime giren bir cep telefonu bile çıkardılar. Peki kâr ediyor mu? Hiç değil. Nio, nisan ayından hazirana kadar 835 milyon dolar zarar etti. Bu da araç başına 35 dolar zarar demek.
Anında 1 miyar dolar nakit buldular
Ancak Nio ve Çin'in genişleyen elektrikli otomobil sektöründeki diğer şirketler aldıkları muazzam hükümet desteği sayesinde bu tür kayıplara dayanıp büyümeye devam edebiliyor. 2020'de Nio'nun nakit parası neredeyse tükenince yerel yönetim şirketin yüzde 24'lük hissesi için 1 milyar doları enjekte ediverdi. Devlet kontrolündeki bir banka öncülüğündeki bir grup banka da şirkete 1.6 milyar dolar kredi sağladı.
Bugün Nio, Çin'in elektrikli araç inovasyonu ve üretimindeki hakimiyetini temsil ediyor. Şirket, ülkesinin Avrupa ve ABD'deki geleneksel otomotiv güçleri için ne denli önemli bir tehdit olduğunu gözler önüne seriyor.
ABD’de grev var
Bu arada Amerikan Birleşik Otomotiv İşçileri sendikasının Detroit'teki üç büyük otomobil üreticisinin bazı fabrikalarındaki grevi üçüncü haftasına girdi. Bu grev de özünde elektrikli araçlarla ilgili bir çatışma: Şirketler operasyonlarını yeniden düzenlemek için milyarlarca dolar yatırım yapmaları gerektiğini söylerken işçiler de bir yandan işlerini otomasyon ve teknolojiye karşı savunmak bir yandan da ücret artışı istiyor.
AB soruşturma açtı ama Çin’in kozu var
Geçen çarşamba günü Çin'den gelecek ihracat dalgasından endişe duyan Avrupalı politikacılar, Asya devindeki elektrikli otomobil üreticilerinin devlet sübvansiyonu alıp almadığına ilişkin resmi bir soruşturma başlattı. Bu hamle, Avrupa'nın gümrük vergileri uygulamasına yol açabilir. Çin'in elektrikli araç ihracatı son üç yılda başta Avrupa'ya olmak üzere yüzde 851 arttı. Avrupa Birliği'nin soruşturması jeopolitik açıdan karmaşık: Avrupa'nın en önemli şirketlerinin çoğunun Çin pazarıyla bağları var ve Çin yönetimi de misilleme yapmaya hazır.
Nitekim Çin Ticaret Bakanlığı ayın gün soruşturmayı kınadı ve bu girişimi “küresel otomotiv endüstrisi zincirinin tedarik zincirini ciddi şekilde bozacak, korumacı bir tutum” olarak nitelendirdi.
Almanya ve diğer Avrupa ülkelerinde pazarlamaya yoğun harcama yapan Nio gibi şirketlerin ihracata ihtiyacı var. Mesele, devasa Ar-Ge ve yatırımlarının karşılığını verecek kadar araba satıp satamayacakları.
Nio'nun başkanı ve CEO'su William Li, Şangay'daki bir basın toplantısında, “Aslında üretimin kapasitesi veya hacmiyle ilgilenmiyorum. Yalnızca taleple ilgileniyorum” dedi.
Pil teknolojisinde öndeler
Amerikalı ve Avrupalı üreticiler rekabette geri kalmamaya çalışırken Çinli otomobil üreticileri elektrikli araç tedarik zincirinin kritik bir alanında dünyaya liderlik ediyor: Pil teknolojisi. Çinliler maliyetleri önemli ölçüde düşüren ve uzun mesafeli sürüşe olanak tanıyan yeni batarya kimyalarına öncülük etti.
(Keith Bradsher/The New York Times)
Çin aynı zamanda elektrik motoru üretiminde ve pillerle motorları birbirine bağlayan yüksek verimli sistemlerin tasarlanmasında da hakim konumda. Elektrikli otomobil satışları hızla artıyor ancak Çin, neredeyse her elektrikli otomobil bileşeni için gereken fabrikaları daha da hızlı inşa ediyor. Bu durum, elektrikli otomobillerin fiyat etiketlerinin benzinle çalışan otomobillerin fiyatının altına düşmesine neden olan bir kapasite fazlalığı yarattı.
Şangaylı işçi yılda 30 bin dolar kazanıyor
Çin'de ücretler de daha düşük olma eğiliminde. Şangay gibi büyük şehirlerdeki otomotiv işçileri ücret ve sosyal yardımlardan yılda yaklaşık 30 bin dolar kazanırken, iç kesimlerdeki daha ucuz kentlerdeki işçiler çok daha az kazanıyor. Buna karşılık Ford Motor, çalışanlarının maaş ve sosyal yardımlardan yılda ortalama 110 bin dolar kazandığını söyledi. UAW sendikası dört yıl için yüzde 40 maaş artışı ve ayrıca her çalışma haftası için bir günlük ücretli izin talep ediyor.
Nio'nun yeni elektrik motoru fabrikasında da görüldüğü üzere, Çin’in otomobil üretimi, artık dünyada otomasyonu en yüksek alanlardan biri. San Diego'dan Çin konusunda uzmanlaşmış otomobil analisti Michael Dunne, Amerikalı otomobil üreticilerinin endüstriyel robotları ve diğer otomasyonları Çinli tedarikçilerden satın almak zorunda olduklarını fark ettiklerini söyledi. Aynı zamanda General Motors Endonezya'nın eski başkanı olan Dunne “Dönüp Amerika'nın otomasyon konusunda onlarınkine yakın bir yeteneği var mı diye soruyorlar. Cevap hayır” dedi.
İsviçre bankası UBS’in Asya otomotiv araştırma başkanı Paul Gong, Çinli otomobil üreticilerinin 2030'a kadar küresel otomobil pazarının üçte birini ele geçireceğini öngörüyor. Tahminine göre bu büyümenin büyük kısmı, Çinli otomobil üreticilerinin Avrupa pazarındaki payının şu andaki yüzde 3'ten yüzde 20'ye çıkmasından kaynaklanıyor. Gong “Çin'deki şiddetli rekabet her otomobil üreticisini yeni teknolojiler geliştirmeye itiyor” dedi.
BYD dünya lideri
Çinli elektrikli araç şirketlerinin hepsi de zarar etmiyor. Çin'in ve dünyanın elektrikli otomobil lideri BYD, bu yılın ilk yarısında kârını üç katına çıkararak 1.5 milyar dolara çıkardı. BYD kendi pillerini üreten oldukça verimli bir üretici. UBS araştırmacıları, BYD Seal elektrikli arabasını parçalara ayırmak için bir mühendislik firmasıyla işbirliği yaptı. Seal Hatchback Sedan'ın üretiminin, benzer kalitedeki biraz daha küçük bir otomobil olan Volkswagen ID3'ten en az yüzde 35 daha ucuz olduğu sonucuna vardılar.
Küresel pazarda BYD'nin ihracatı çok daha yüksek seviyeye gelebilir. Şirket yakın zamanda Çin tersanelerine kendi gemi filosunu oluşturmak için sipariş verdi. Bu filo şimdiye kadar inşa edilmiş en büyük otomobil taşıyan gemilerden oluşacak.
Çinli markalar, Avrupa'nın yanı sıra Avustralya'dan Orta Doğu'ya ve Latin Amerika'ya kadar uzanan pazarlarda otomobil satışlarının arttığını bildiriyor. Çin arabalarının ihmal edilebilir bir paya sahip olduğu, güç kazanmaları beklenmeyen tek pazar ABD. 2018 yılında Başkan Donald Trump'ın ticaret temsilcisi Robert Lighthizer, Çin'den ithal edilen tüm otomobillere yüzde 25 oranında vergi getirmişti. Joe Biden yönetimi elektrikli araçlar için Çin arabalarını kapsamayan bir sübvansiyon teklifi hazırladı.
© 2023 The New York Times Company
