Ben Casselman / New York Times
Trump son günlerde, faiz oranlarını yüksek tutmakla eleştirdiği Powell’a yönelik uzun süredir devam eden saldırılarını artırdı. Enflasyonun yavaşladığı, ekonomik büyümenin zayıfladığı bir ortamda Powell’ın faizleri yukarıda tutmasını hedef aldı. Salı günü Trump, bir grup Temsilciler Meclisi Cumhuriyetçisine Powell’ı görevden alıp almaması gerektiğini sordu ve bu yönde hazırlanmış bir mektup taslağını gösterdi.
Çarşamba günü Powell’ı görevden alıp almayacağı sorulduğunda Trump, böyle bir planı olmadığını ancak ihtimali de dışlamadığını söyledi. Böyle bir adım atarsa başarılı olup olamayacağı ise belirsiz. Powell görev süresini tamamlamakta kararlı ve birçok hukuk uzmanı yasanın onun lehine olduğunu söylüyor.
Trump Powell’ı görevden alsa bile bu hamle ters tepebilir. Yeni başkan, Fed’in doğrudan kontrol ettiği kısa vadeli faizleri düşürmek için diğer yetkilileri ikna edebilir. Ancak borçlular için esas önemli olan uzun vadeli faiz oranları. Özellikle de 10 ve 30 yıllık devlet tahvilleri faizleri. Bunlar, mortgage, taşıt kredisi ve işletme kredisi faizlerinin temelini oluşturur.
Fed’in kararları bu faizleri etkiler ama doğrudan belirleyen yatırımcıların tahvil alım satımları. Ekonomistler ise uyarıyor: Fed başkanını görevden almak ve böylece merkez bankasının uzun süredir süregelen bağımsızlığını zedelemek, bu faizleri yukarı fırlatabilir.
Columbia Üniversitesi ekonomisti ve eski Başkan George W. Bush’un danışmanı Glenn Hubbard, “Tek amacım borçlanma maliyetlerini düşürmek olsa, böyle bir yol izlememBu işe yaramaz” ifadelerini kullandı.
Nitekim Çarşamba günü Trump’ın tehditlerinin ortaya çıkmasının ardından devlet tahvili faizleri – yani yatırımcıların devlete borç vermek için talep ettiği faiz oranları – keskin biçimde yükseldi. Başkan, kararın yakın olmadığını belirtince faizler biraz gevşedi.
Powell’ı görevden almak uzun vadeli faizleri iki nedenle artırabilir. İlki enflasyon: Trump Fed’in kararlarında daha doğrudan söz sahibi olursa, tahvil yatırımcıları önümüzdeki yıllarda daha fazla enflasyon bekleyebilir ve bu nedenle daha yüksek faiz talep edebilir.
Fed, gelişmiş ekonomilerdeki merkez bankaları gibi, siyaset üstü bir yapı olarak enflasyonla mücadele için kısa vadede acı verici olsa da bağımsız karar alabilsin diye oluşturuldu. Powell, Biden döneminde fiyatlar artarken tam da bunu yaptı. Resesyon öngörülerine rağmen, enflasyonu kontrol altına almak için faizleri onlarca yılın en yüksek seviyesine çıkardı.
"Fed'in bağımsızlığı enflasyonun düşüşünde kritik rol oynadı"
Eski bir Fed ekonomisti ve şu anda Peterson Uluslararası Ekonomi Enstitüsü’nde çalışan Joseph E. Gagnon, “Fed’in güvenilirliği ve bağımsızlığı COVID sonrası enflasyonun hızla düşmesinde kritik rol oynadı” dedi.
Trump bu bağımsızlığı baltalarsa, yatırımcılar Fed’e olan güvenini kaybedebilir. Bu da yatırımcıların önümüzdeki yıllarda enflasyonun son on yıllardakinden daha yüksek seyredeceğini beklemesine neden olabilir.
Powell’ı görevden almanın ters tepebileceği ikinci neden ABD’nin borcuyla ilgili. Trump son haftalarda Fed’in faizleri yüksek tutarak vergi mükelleflerine “trilyonlarca dolar faiz yükü bindirdiğini” söyledi. Çünkü merkez bankası, doğrudan olmasa da, yaklaşık 30 trilyon dolarlık kamu borcunun faizi üzerinde etkili.
Bu tür açıklamalar, Trump’ın Fed’in amacını hükümetin borcunu ödemesine yardımcı olmak olarak gördüğünü ima ediyor. Oysa borç ve bütçe politikası Kongre ve başkanın sorumluluğunda. Çoğu ekonomist, ABD’nin zaten sürdürülemez bir mali yolda olduğu görüşünde. Üstelik Trump’ın bu ay imzaladığı dev vergi ve harcama paketi durumu daha da kötüleştirdi.
Harvard ekonomisti ve eski Başkan Obama’nın danışmanı Jason Furman, “Borç azalsın, vergi indirimi için alan açılsın diye faiz indirmek, bir merkez bankası için son derece tehlikeli ve korkutucu bir hedeftir. Bu yolu izleyen her merkez bankasının sonu çok kötü oldu” ifadelerini kullandı.
George Washington Üniversitesi’nden ekonomist Tara Sinclair, yatırımcıların hükümetin borçlarını ödeyebilme kabiliyetine olan güvenini kaybederse, bu riski telafi etmek için daha yüksek getiri talep edeceklerini söyledi.
Powell’ın başkanlık süresi Mayıs’ta sona eriyor. Yani Trump, tehditlerini hayata geçirmese de yeni bir başkan atama fırsatı yakında doğacak. Trump son haftalarda faizleri düşürme sözü veren birini seçeceğini ima etti. Seçeceği kişiye bu sözü tutması için baskı yapması muhtemel.
© 2025 The New York Times Company
