Julian E. Barnes, Eric Schmitt / New York Times
Pentagon, geçen yılın başlarında Ürdün’deki bir karakola İran destekli bir milis tarafından düzenlenen saldırıda üç ordu mensubunun öldürülmesinin ardından, son 18 ayda yurtdışındaki üslerde drone savunmalarını güçlendirmek için çalışmalar yürütüyor.
Ancak son aylarda, ABD ordusu potansiyel olarak daha geniş bir kırılganlık alanı gördü; hem İsrail hem de Ukrayna, düşman hatlarının çok gerisine sızdırılan insansız hava araçlarıyla (İHA) saldırılar gerçekleştirdi.
İsrailli bir istihbarat ajansının İran içinde gerçekleştirdiği saldırılar ve Ukrayna’nın "Örümcek Ağı Operasyonu" olarak bilinen, Rusya’daki stratejik bombardıman uçaklarını içerden fırlatılan İHA’larla vurduğu operasyon, ABD ordusuna yönelik tehdidin yalnızca yurtdışında değil, aynı zamanda yurt içinde de geçerli olduğunu net biçimde ortaya koydu.
Amerikan savunma şirketleri, İHA’ları daha etkili şekilde durdurabileceklerini söyledikleri yeni teknolojiler üzerinde çalışıyor. Bu şirketler, Pentagon’un füze savunması için planladığı milyarlarca dolarlık yatırımın “Altın Kubbe” programı olarak adlandırılıyor ve yeni İHA savunmaları için de kullanılmasını umuyor.
Hedef tek tek değil, topluca İHA'ları etkisiz hale getirmek
Bazı yeni teknolojiler, İHA’ları teker teker düşürmeyi değil, yüksek güçlü mikrodalga gibi yönlendirilmiş enerji sistemleriyle büyük İHA sürülerini aynı anda etkisiz hale getirmeyi hedefliyor. Ordu, bu yeni mikrodalga sistemini Ortadoğu ve Pasifik’te olmak üzere en az iki kez test etti ve Pentagon’un daha büyük çaplı yatırımlar yapmasının önünü açtı.
Bu sistemleri geliştiren Epirus şirketinin yöneticileri, yeni nesil İHA’ların yükselişinin ABD ordusunu, Pentagon’un geleneksel savaş anlayışına tamamen yabancı olan bir “makine gerilla savaşı” tehdidiyle karşı karşıya bıraktığını söylüyor.
Epirus CEO’su Andy Lowery, Rusya-Ukrayna savaşında İHA savaşlarının inanılmaz bir hızla evrildiğini ifade etti:
“Rusya’da gördüğümüz şey, burada da yaşanacak” diyen Lowery sözlerini şöyle sürdürdü: “‘Örümcek Ağı Operasyonu’ bizim için, tüm dünya için çok ciddi bir uyarı olmalı”
Ukrayna, ABD’nin yardımıyla İHA teknolojisine yatırım yaptı ve gemiler, uçaklar ve tanklara karşı kullanılabilecek yeni türde İHA’lar geliştirdi. Amerikan yetkililer, son aylarda Ukrayna İHA’larının Rusya’nın verdiği kayıpların yaklaşık %70’ine neden olduğunu tahmin ediyor.
“Örümcek Ağı Operasyonu” sırasında Ukrayna’nın istihbarat teşkilatı, Rusya’nın farklı hava üslerini aynı anda vurmak için İHA’ları ülke içine gizlice sokarak büyük bir sayıda stratejik bombardıman uçağını imha etti. Bu saldırı, görece ucuz ve gizlenebilir İHA’ların geleneksel ordulara karşı ne kadar etkili olabileceğini gözler önüne serdi.
Lowery “Ukraynalıların yeni teknolojilere ne kadar hızlı adapte olduklarını ağzımız açık izliyoruz” dedi.
Rusya da kendi İHA’larını ve İran yapımı İHA’ları Ukrayna birliklerini ve sivilleri hedef almak için kullandı. İran yapımı İHA’lar, sadece Ürdün’de üç Amerikan askerinin ölümüne yol açan saldırıda değil, Suriye, Irak ve Yemen’de de Tahran destekli milisler tarafından kullanıldı.
İsrail’in geçen ay İran’ın nükleer programını hedef alan ilk saldırısında İran içine gizlice soktuğu İHA’lar, yeni teknolojilerin ne kadar hızlı şekilde dünya genelinde yayıldığını gösterdi.
Uzmanlara göre, Pentagon’un stratejisini İHA’lara karşı değiştirmesi oldukça zorlu oldu.
“Bu 11 Eylül tarzı bir sorun ama biz hâlâ 10 Eylül kafasıyla hareket ediyoruz” diyen ABD ordusu için İHA tespit ve imha ekipmanları geliştiren savunma şirketi Anduril’in baş strateji sorumlusu Christian Brose “Felaket bir saldırının ertesi günü göreceğiz ki bu tehdit çok önceden belliydi” ifadelerini kullandı.
Pentagon yetkilileri, tehdidi ciddiye aldıklarını ve savunmaları geliştirmek için yatırım yaptıklarını ısrarla vurguluyor.
Özellikle Ortadoğu’daki Amerikan komutanları, son birkaç yılda düşman İHA, roket ve füze saldırılarını engellemek için “katmanlı savunma ağı” olarak adlandırılan sistemler –karıştırıcı cihazlar, füzeler ve diğer sistemler dahil– kurmak için adımlar attı.
Bu çabalar, üç Amerikan askerinin Ocak 2024’te Ürdün’ün kuzeydoğusundaki Tower 22 adlı uzak bir lojistik üste İran destekli milislerce fırlatılan İHA’larla öldürülmesinden sonra hız kazandı.
O zamandan beri ordunun “genel anlamda kayda değer iyileştirmeler” yaptığını belirten Amiral Charles B. Cooper II, geçen ay Senato’da yaptığı konuşmada, Başkan Donald Trump tarafından Pentagon’un Merkez Komutanlığı’nın başına aday gösterilmişti.
“Ürdün’deki saldırıdan öncekine kıyasla gerçekten çok ileri noktadayız” diyen Cooper “Ama yine de hiçbir zaman hazırlık konusunda tamamen tatmin olamam” dedi.
Ancak Brose ve diğerleri tehdidin sadece yurtdışındaki üslere yönelik olmadığını söylüyor. Aralık 2023’te, gözetleme İHA’ları Virginia’daki bir hava üssü üzerinde uçarken F-22 savaş uçakları oradaydı.
Brose “Eğer bir ülke, Ukraynalıların Rusya’ya yaptığı şeyi bize yapmak istese, bunda başarılı olamayacağını mı düşünüyoruz?” diye sordu ve sorusunu şöyle sürdürdü: “Kötü niyetli İHA’ların ülkeye gizlice sokulmasının imkânsız olduğunu gerçekten düşünüyor muyuz?”
Epirus CEO’su Lowery, Pentagon’un bu yıl başlarında duyurduğu genel bütçe kesintilerinden İHA savunma harcamalarının muaf tutulduğunu vurguladı.
Geçtiğimiz ay Kongre’de yapılan oturumlarda Savunma Bakanı Pete Hegseth, hem Cumhuriyetçi hem de Demokrat milletvekillerince ABD’nin İHA saldırılarına karşı savunmasızlığı konusunda sıkça sorgulandı.
Hegseth, “küçük patlayıcılarla donatılmış, tek yönlü, ticari olarak erişilebilir İHA’ların yeni bir tehdit oluşturduğunu” söyledi.
Savunma Bakanı, Ukrayna’daki saldırıların ardından Genelkurmay Başkanı Orgeneral Dan Caine ve diğer üst düzey komutanlarla bir araya geldiğini ve yurtiçi ve yurtdışındaki Amerikan askerî unsurlarının yeterince korunduğundan emin olmak istediğini belirtti.
Ordu Genelkurmay Başkan Yardımcısı Orgeneral James Mingus, geçen hafta Washington’daki bir konferansta, Hegseth’in yakın zamanda kara kuvvetleri liderliğinde yeni bir organizasyonun kurulmasına onay verdiğini açıkladı. Bu organizasyon, Pentagon’un yaklaşık 20 yıl önce Irak ve Afganistan’daki Amerikan askerlerine karşı kullanılan el yapımı patlayıcılara karşı oluşturduğu birimin modeline dayanıyor.
Ordu, askeri birlikler için İHA savunmasından sorumlu. Ancak ordunun geçmişteki yaklaşımlarını eleştirenler, mevcut karşı-İHA savunmalarının eski teknolojiye dayandığını ve Ukrayna’daki savaş alanında tehditlerin ne kadar hızlı evrildiği göz önüne alındığında yeterince uyum sağlayamadığını söylüyor.
Epirus CEO’su Lowery, ortaya çıkan İHA tehdidini ünlü bir Star Wars sahnesiyle kıyasladı:
“Ölüm Yıldızı’nın ortasına küçük bir bomba bırakan bir X-Wing pilotunu düşünmüyoruz ve o küçük bomba her şeyi yerle bir etti”
© 2025 The New York Times Company
