Amelia Nierenberg / New York Times
Tayland ve Kamboçya, Perşembe günü tartışmalı olan sınırlarında silahlı çatışmaya girdi; bu durum iki Güneydoğu Asya ülkesi arasındaki ilişkileri on yıllardır görülmemiş bir seviyeye indirdi.
Sınırdaki gerilim aylardır tırmanıyor ve bu durum Tayland’da bu ay Başbakan Paetongtarn Shinawatra’nın görevden alınmasına neden olan siyasi krize katkıda bulundu.
Perşembe günü ne oldu?
Perşembe sabahı erken saatlerde, sınırın Tayland tarafındaki antik Prasat Ta Muen Thom tapınağı yakınlarında silah sesleri duyuldu. Ülkeler uzun süredir tapınağın sahipliği konusunda anlaşmazlık yaşıyor.
Her iki ülke de ilk ateşi karşı tarafın açtığını iddia ediyor.
Paetongtarn, sosyal medyada yaptığı açıklamada Kamboçya kuvvetlerinin “silah kullanmaya başladığını ve Tayland topraklarına ateş açtığını” söyledi. Tayland ordusu, Kamboçya’nın dört Tayland eyaletindeki sivil bölgelere roket attığını ve karşılık olarak Kamboçya’daki hedeflere F-16 savaş uçakları gönderildiğini bildirdi. Tayland yetkilileri, Surin eyaletindeki sınır bölgesinde derhal tahliye emri verdi.
Kamboçya Başbakanı Hun Manet, ülkesinin “bu silahlı işgale karşılık vermekten başka seçeneği kalmadığını” söyledi.
Kamboçyalı yetkililer, Tayland askerlerinin ilk olarak tapınakta Kamboçya birliklerine ateş açtığını ve Kamboçya askerlerinin yaklaşık 15 dakika sonra karşılık verdiğini belirtti.
Kaç kişi öldü?
Taylandlı yetkililer, çatışmalarda 11 sivil ve 1 askerin öldüğünü, en az 31 kişinin yaralandığını; bunlar arasında 5 yaşında bir çocuğun da bulunduğunu söyledi. Binlerce bölge sakini tahliyeye başladı. Kamboçyalı yetkililer, can kayıplarına dair raporları henüz doğrulamadı.
Bu çatışmaların arka planında ne var?
İki ülke arasındaki uzun süredir devam eden gerilimler, Mayıs ayı sonlarında Tayland ve Kamboçya askerleri arasında sınırda çıkan ve bir Kamboçyalı askerin ölümüne yol açan çatışmanın ardından yeniden tırmandı.
Çarşamba günü ise bir Taylandlı asker sınır yakınında mayına basarak bacağını kaybetti. Bu olaydan sonra Tayland, Kamboçya ile diplomatik ilişkilerdeki seviyeyi düşüreceğini duyurdu, büyükelçisini geri çağırdı ve Kamboçya’nın büyükelçisini sınır dışı etti.
Tayland’daki siyasi gerilimi ne tetikledi?
Haziran ayında Paetongtarn, Kamboçya’nın fiili lideri ve mevcut başbakanın babası olan Hun Sen’i arayarak tırmanan sınır gerilimini görüştü. Hun Sen, Paetongtarn’ın babası ve Tayland’ın eski başbakanı Thaksin Shinawatra ile yakın ilişkilere sahip.
Hun Sen, görüşmenin kaydını yayımladı. Kayıtta Paetongtarn’ın Tayland ordusunu küçümseyen bir tavır sergilediği ve Hun Sen’e karşı boyun eğici bir tutum takındığı görülüyor. Hun Sen’e “amca” diye hitap eden Paetongtarn, “istediği her şeyi ayarlayacağını” söyledi.
Bu kayda tepki olarak binlerce kişi Bangkok sokaklarında protesto gösterileri düzenledi. Paetongtarn özür dilese de, henüz bir yılını bile doldurmadan görevden alınması yönünde baskı altına girdi. Bu baskı, kendi koalisyonundan da geldi.
Temmuz ayı başında Tayland mahkemesi onu görevden uzaklaştırdı.
Çatışmanın geçmişi uzun yıllara dayanıyor
İki ülke yüzlerce yıl boyunca zaman zaman askeri çatışmalar yaşadı. Sınır anlaşmazlıkları, Kamboçya’nın Fransız sömürgesi olduğu dönemde 1907 yılında oluşturulan bir haritaya dayanıyor. Her iki ülke de bu haritayı farklı şekilde yorumluyor.
2008 yılından bu yana aralıklı olarak askeri çatışmalar yaşanıyor, ancak son büyük ve ölümcül çatışma 2011 yılında gerçekleşti.
O yıl, tartışmalı bölgede yaklaşık bir hafta süren çatışmalarda aralarında sivillerin de bulunduğu en az 15 kişi öldü, on binlerce kişi yerinden edildi. Çatışmalar, her iki tarafın da hak iddia ettiği antik tapınakların bulunduğu ormanlık sınır bölgesinde yoğunlaşmıştı.
© 2025 The New York Times Company
