Knvul Sheikh / The New York Times
Soğuk algınlığı ve grip mevsimindeyiz. Bu da büyük olasılıkla etrafınızın öksürük ve burun çekme senfonisi ile çevrili olduğu anlamına geliyor. Eğer öksürenlerden biriyseniz; ateş, baş ağrısı, burun akıntısı veya tıkanıklığı gibi semptomların geceleri daha da kötüleştiğini düşünüyor olabilirsiniz. Peki gerçekten öyle mi? Uzmanlara göre bu hissin beyninizin size oynadığı bir oyun olmadığında emin olabilirsiz.
"Beyniniz vücudunuza mesaj gönderiyor"
Semptomların geceleri daha da artmasının ardında vücudunuzun iç saati olan sirkadiyen ritminizden başlayarak farklı faktörler yatıyor olabilir. Bunun temel nedenlerinden biri; beyniniz güneş battığında, yatmak için hazırlanmanızı söylemesi ve aynı zamanda bazı bağışıklık hücrelerini daha aktif olmaları için teşvik etmesidir. Bu hücreler her gece vücudunuzun farklı bölgelerinde, istilacı virüs ve bakterileri aramak üzere görevlendirilir. Jude Çocuk Araştırma Hastanesi'nde pediatrik enfeksiyon hastalıkları uzmanı olan Dr. Diego Hijano bu sırada vücutta yaşananları "Bağışıklık hücreleri; virüsleri tespit edip onlarla savaşmaya çalıştıklarında, tahrişe ve iltihaplanmaya neden olabilir. Bu da geceleri solunum semptomlarının daha da kötüleşmesine neden olur" diyerek anlatıyor.
Kortizol seviyesi etkili oluyor
Ayrıca kortizol gibi bazı hormonlar da sirkadiyen bir ritim izler. Kortizol seviyeleri sabahları en yüksek seviyededir. Bu da gün boyunca enflamasyonu bastırmaya ve dolayısıyla semptomları hafifletmeye yardımcı olur. Kortizol seviyeleri akşamları düşmeye başladığında, semptomlar tekrar alevlenmeye başlayabilir.
Geceleri mukus birikir
Geceleri öksürük ve soğuk algınlığı semptomlarını daha da kötüleştirebilen bir diğer faktör de, yatarken boğazınızın arkasında birikmeye başlayan mukus olarak adlandırılan geniz akıntısıdır. Güney Kaliforniya Üniversitesi Keck Medicine'de aile hekimliği uzmanı olan Dr. Juan Chiriboga-Hurtado'ya göre; gün boyunca mukus birikimi daha az sorun yaratır çünkü dik durduğunuzda ve hareket ettiğinizde yerçekimi mukusun boşalmasına yardımcı olur. Ancak geceleri mukus birikebilir ve öksürme ve solunum yollarınızı temizleme içgüdünüzü tetikleyebilir. Dikkatinizi dağıtacak şeylerin olmaması (Bu normal koşullarda uyku için iyi bir şeydir) geceleri boğazınızdaki kaşıntıyı görmezden gelmenizi de zorlaştırır. Buna bir de yatak odanızdaki havanın kuruluğu gibi çevresel koşullar eklenirse, solunum yollarınızda tahriş daha da artabilir.
İlaçlar öksürüğü tetikleyebilir
Alerji, astım ve gastro özofajial reflü gibi diğer hastalıkların da aynı nedenlerle geceleri kötüleşme eğilimi gösteren öksürükle bağlantılı olduğunu belirten Chiriboga-Hurtado bazı tansiyon ilaçları gibi bazı soğuk algınlığı ilaçlarının da daha fazla öksürmenize neden olabileceğine dikkat çekiyor.
3 haftadan uzun sürerse doktora danışmak gerekir
Soğuk algınlığı olan çoğu insan için gece öksürüğünün diğer semptomlarla birlikte beş ila yedi gün içinde geçmesi gerektiğini belirten Chiriboga-Hurtado "Bazı durumlarda öksürük iki hafta ya da daha uzun süre devam edebilir. Ancak üç hafta içinde şikayetleriniz geçmezse, başka bir neden olup olmadığını kontrol etmek için bir doktora danışmak iyi olacaktır" diyor.
Doğal yöntemler rahatlatabilir
Geceleri öksürük ve soğuk algınlığı semptomlarını iyileştirmeye yardımcı olabilecek çeşitli doğal yöntemler/ ev ilaçları olduğuna dikkat çeken Dr. Diego Hijano, gün boyunca daha fazla sıvı tüketmenin bile tek başına mukusu daha ince tutmaya ve yatarken geniz akıntısını en aza indirmeye yardımcı olacağını söylüyor. Hijano, sıcak bir banyo yapmanın, burun tuzu spreyi kullanmanın ya da yatmadan önce burnunuzu temizlemenin de mukusu inceltebileceğini hatta bunların özellikle kendi sümküremeyen küçük çocuklar için yararlı olacağını tavsiye ediyor.
Nem-buhar makinesi faydalı olabilir
Burun kanallarını nemli tutmak için geceleri bir nem-buhar makinesi kullanmak da faydalı olabilir. Araştırmalar, odaları yaklaşık %40 ila %60 nem seviyesinde tutmanın; solunum yolu virüslerinin bulaşmasını azalttığını ve hasta olduğunuzda öksürük ya da tıkanıklık gibi semptomları hafifletebileceğini gösteriyor.
Yastıkları yükseltmeyi deneyin
Uyurken mukusun boşalmasına yardımcı olmak için başınızı birkaç ekstra yastıkla yükseltmeyi deneyin. Bu yönetimin küçük bebekler için güvenli olmadığını söyleyen Hijano "Beşiğin bir tarafını yükselterek aynı etkiyi yaratabilirsiniz" diyor.
Yetişkinler için dekstrometorfan içeren öksürük kesiciler, öksürme dürtüsünü azaltarak rahatlama sağlayabilir. Guaifenesin içeren ilaçlar gibi öksürük söktürücüler mukusun gevşemesine yardımcı olarak atılmasını kolaylaştırabilir. Bunlar tek başına veya öksürük ve soğuk algınlığı ilaçları kombinasyonu şeklinde bulunuyorlar. Bazı kombinasyon ürünleri, burun tıkanıklığını hafifletebilen ve geniz akıntısını azaltabilen antihistaminikler de içerir. Bir Gıda ve İlaç İdaresi panelinin yakın zamanda burun tıkanıklığını azaltmada etkili olmadığını tespit ettiği için artık fenilefrin bileşenini içeren ürünleri unutabilirsiniz.
Uyku en önemli ilaç
Seçenekleriinn bunlarla kısıtlı olmadığını belirten Chiriboga-Hurtado, boğazınızın kurumasını ve tahriş olmasını önlemeye yardımcı olabilecek öksürük damlasının veya balında iyi bir tercih olabileceğini söylüyor. Uykunun iyileşme için çok önemli olduğuna belirten Chiriboga-Hurtado "Öksürük uykuyu bölebilir ve bu süreci uzatır. Dolayısıyla dinlenmenize yardımcı olacak her şey daha hızlı iyileşmenize yardımcı olacaktır" diyor.
© 2023 The New York Times Company
