Marco Hernandez, Thomas Gibbons-Neff / New York Times
Rusya 2022’de Ukrayna’ya yönelik topyekûn işgalini başlattığında, iki tarafın tank bölükleri Soğuk Savaş’taki gibi görünüyordu.
Şimdi ise Rusya’nın ve Ukrayna’nın Sovyet dönemi tankları, insansız hava araçlarına karşı ağlar ve sivri uçlarla kaplanmış, sarkan zincirlerle ve hantal kafeslerle savaş alanında ilerliyor.
Bu devasa araçların dış cephesindeki bu dönüşüm, üç yıl içinde insansız hava araçlarının Ukrayna’daki savaşı ne kadar hızlı değiştirdiğinin bir kanıtı. Ölümcül dronlar, geleneksel füzeleri ve topçuları kenara itti.
Zırh değişiklikleri, Ukrayna’nın ABD’den aldığı tanksavar füzeleriyle Rus tanklarına tepeden saldırıp zayıf noktalarını delmeye başlamasıyla ortaya çıktı.
Patlayıcı mühimmatlara karşı koymak için Rus tank mürettebatı, tank kulelerinin üzerine ev yapımı kafesler monte etmeye başladı. Diğer bazı Rus birliklerinin tanklarında, yukarıdan gelebilecek saldırılara karşı önceden hazırlanmış kafesler zaten vardı.
O zamandan beri savaş alanı tamamen değişti. Artık küçük ve ucuz birinci şahıs görüşlü (FPV) dronlar, güdümlü füzeler gibi kullanılabiliyor.
Buna karşılık, Ukrayna ve Rusya, zayıf yönlerini kapatmak için tanklarını dönüştürdü.
Tanklar Birinci Dünya Savaşı’ndaki çamurlu, top mermisiyle yarılmış cephelerde yaygın şekilde kullanılmaya başlandığından beri gövde ve zırh düzenleri büyük ölçüde aynı kaldı: Korumanın çoğu aracın önüne yerleştiriliyordu, çünkü tehditlerin oradan geleceği düşünülüyordu.
Ama Ukrayna’daki savaş alanında küçük ve güdümlü dronlarla tehdit her yönden gelebiliyor ve zırhın zayıf noktalarını hassasiyetle vurabiliyor.
Konfigürasyonlar nadiren tek tip ve bu zırh değişikliklerinin ne zaman yaygınlaştığını kesin olarak tespit etmek zor. Ancak yeni koruma türlerinin ortaya çıkışı, özellikle 2023’te FPV dronların savaş alanında yaygınlaşmasıyla hızlandı.
Artık tanklar 2022’ye kıyasla çok daha az kullanılıyor. Tankların savaşta bir rol oynamasını sürdürmek için Ukraynalı ve Rus askerler, hızla değişen taktiklere karşı farklı koruma kombinasyonlarıyla onları kaplıyor.
Savaşın başlamasından kısa süre sonra, askeri araçlara yönelik ana tehditler Ukrayna’nın tanksavar füzeleri ve el bombası bırakan dronlardı. O döneme ait videolarda, Rus askerlerinin Donbas’ta yaygın kullanılan T-72 tanklarını değiştirdiği görülüyordu.
Önce askerler tankın toplarını söktü ve aracın üzerine metal bir iskelet kaynağı yaptılar. Sonra bu iskelete kütükler ve paletleri korumak için kauçuk katmanlar eklediler.
Ardından tüm yapıyı metal panellerle kapladılar, böylece tanklar dronların yoğun bölgelerde ek bir zırh tabakasına kavuştu.
Tankların açık kalan bölümleri genellikle dronların girmesini engellemek için zincirlerle örtüldü.
Rusya’nın dron sayısı Ukrayna’nın yerli ölümcül drone filosuyla eşleşmeye başlayınca, Ukraynalılar da tank zırhlarını iyileştirdi.
Dron gelişiminin çoğu —ister bomba bırakan dronlar olsun, ister FPV’ler— Ukrayna’dan geldi. Kiev, Moskova’nın çok daha büyük ordusuna karşı daha ucuz ama aynı derecede ölümcül silahlarla karşılık verdi.
ABD, 2023 sonbaharında Ukrayna’ya M1 Abrams tanklarını gönderdi; bu tanklar uzun zamandır sınıfının en iyisi olarak görülüyordu. Ancak tanklar dronlara karşı uygun zırh olmadan cepheye sürüldü.
Ukraynalı askerler Amerikan tanklarının da eski Sovyet modelleriyle aynı tehditlere açık olduğunu fark edince, Abrams’ları modern savaş alanına uyarlamaya başladılar.
İlk Abrams’lar standart zırhlarla 2023’te gönderildi. Çoğu kaybedildi ve bunun nedeni drone saldırılarıydı.
Tanklara dronları yok eden özel zırh
Durumu değiştirmek için M1 Abrams’lara, çarpma anında patlayarak dronları yok eden ve tanka verilen zararı en aza indiren reaktif zırh takılıyor.
Paletler ve tekerlekler gibi hareketli parçalar, FPV dronlarının vurmasını önlemek için kauçuk panellerle kaplanıyor.
Dronlar dar bölgelere sızarak tankı alttan bile devre dışı bırakabildiği için bazen zincirler ve kablolar kullanılarak onları dolanmaya ve doğrudan çarpmayı önlemeye çalışılıyor.
Ayrıca kulelerin üzerine açılır kapanır ağlar ekleniyor; bu da kapak veya üstte açıkta kalan nişancıların bulunduğu bölgelere erişimi engelliyor.
Eklenen koruma maliyetle geliyor: Kafesler, kaplamalar ve ek zırhlar, mürettebatın küçük kapaklardan ve pencerelerden görmesini daha da zorlaştırıyor.
Ukraynalı ve Rus askerler, tankları savaşta tutabilmek için sürekli bu düzeneklerle uğraşıyor.
Ukrayna’nın 1200 kilometrelik cephesi üç yıl öncesine göre çok farklı görünüyor. Terk edilmiş tarlaları fiber optik kablolar kaplıyor ve dronlar günün her saati tek tek askerleri avlıyor.
Özellikle tanklar gibi büyük araçları hareket ettirmek son derece tehlikeli. Birkaç yüz dolarlık bir dron, milyonlarca dolarlık bir tankı kolayca imha edebiliyor.
Tanklar artık savaşta çok daha az kullanılıyor. Tanklar hem dronlar hem mayınlar gibi eski tehditlerle yüzleşiyorlar. Ama yine de önemini koruyorlar, özellikle de toprak ele geçirmek ve tutmak için tanklardan şu aşamada iki taraf da vazgeçmiyor. Tanklar; ağır ateş güçleriyle, saldırı, savunma ve piyadeleri destekleme görevlerinde rol oynamaya devam edecekler.
© 2025 The New York Times Company
