Liam Stack / The New York Times
Birkaç gün içinde Dr. Mehmet Öz, ABD ara seçimlerinde Pensilvanya’dan senatoya seçilebilir. Bu onu ülkenin ilk Müslüman senatörü yapacak. Devlet içindeki Müslümanlar da bunu göz önünde bulundurarak onu camilerdeki etkinliklere davet ettiler. Hayatının, inancından nasıl etkilendiği hakkında konuşmasını istediler. Böyle yüksek bir ulusal makama bir Müslümanın seçilmesinin önemini fark edip etmeyeceğini merak ettiler. Ama o bunların hiçbirini yapmadı.
Öz, Demokrat aday John Fetterman ile Senato'nun kontrolüne karar verebilecek bir yarıştayken, Müslüman geçmişine büyük bir kararsızlıkla yaklaşıyor ve bazı Müslüman Amerikalılar da benzer şekilde çelişkili duygulara sahip.
Öz'ün kişisel ve siyasi kimlikleri, onu tarih yazan, engelleri aşan bir Müslüman halk figürü rolüne pek uygun görünmüyor. Öz kendisini laik bir Müslüman olarak tanımlıyor ancak dört çocuğunu eşinin Hristiyan inancına göre yetiştirdi. Dini inançlarına dair toplum içinde çok nadiren tartışmaya giriyor. Birçok Müslüman Amerikalı’nın aksine o Cumhuriyetçi. İslam hakkındaki nadir yorumlarından bazıları, Müslümanlar tarafından İslamofobik sinyaller olarak görüldü.
Arkasında İslamofobi'yi yayan Trump var
Her şeyden önce, birçok Müslüman'ın Öz'e karşı hissettiği yabancılaşma, bir zamanlar Amerika Birleşik Devletleri'ndeki camileri kapatmayı şiddetle düşüneceğini söyleyen eski Başkan Donald Trump'ın sesli desteğinden kaynaklanıyor. Trump başkanken, birçok Müslüman ülkenin ABD’ye seyahat etmesini yasakladı.
Başka bir deyişle, ilk Müslüman senatör, siyasi yükselişini İslamofobi'yi diğer yeni Amerikan liderlerinden daha geniş alana yayan bir şahsiyete borçlu olabilir. Chester County İslam Cemiyeti başkan yardımcısı Abdul Maghees Chaudhri, “Bunu anlamaya çalışmak zor olacak” dedi.
Yıllarca televizyonda kendi kendine yeten bir kişilik olarak tanınan Öz, dindar babası ve laik annesinin kendi ana vatanları Türkiye'deki bölünmeleri yansıtan çelişkili görüşleriyle şekillenen manevi bir hayatı anlattı. Mehmet Öz’ün kampanya ekibi röportaj taleplerine geri dönmediler.
"Müslüman kimliğimle mücadele ettim"
2009'da Henry Louis Gates Jr. ile PBS televizyon programı Faces of America’da yaptığı röportajda, “Müslüman kimliğimle çok mücadele ettim, çünkü kısmen ailemde bu konuda iki farklı bakış açısı vardı” dedi. Sonunda Gates'e, annesinin laikliğini benimsediğini ve hem Sünni hem de Şii İslam'da bulunan ve ilahi arayışını vurgulayan bir hareket olan tasavvufa yöneldiğini söyledi. Öz, “Biri dinin yasal yönlerine kapıldığında, beni hiç bitmeyen hayal kırıklığına uğratıyor” dedi.
Dünyanın dört bir yanındaki Müslümanlar, inançlarını çok çeşitli şekillerde yorumluyorlar ve Öz'ün yaklaşımı pek çok kişi tarafından paylaşılıyor. Birçok Amerikalı Müslüman’ın endişeleri ise Öz’le teolojik farklılıklar veya onun dini riayetlerinden dolayı değil topluluklarına düşman olan politikacılarla aynı safta yer alırken onları alenen kucaklamaktaki isteksizliğinden kaynaklanıyor.
Sadece yüzde 10'u Cumhuriyetçi
Sosyal Politika ve Anlayış Enstitüsü'nün araştırma direktörü Dalia Mogahed, Öz’ün geçmişini reddetmiş gibi hissettiğini söyledi. Mogahed, “Bence bu, çoğunlukla vurguladığı bir şey. Topluluğun ona sahip çıkması veya başarılarından gurur duyması bence mantıklı değil” dedi.
Sosyal Politika ve Anlayış Enstitüsü tarafından bu yıl yapılan bir araştırmaya göre Amerikalı Müslümanların yalnızca yüzde 10'u kendini Cumhuriyetçi olarak tanımlıyor. Müslümanların yüzde 46’sı Demokratlardan oluşurken yüzde 40’ı bağımsız olduğunu söylüyor. Öz’ün büyük bir partiden Senato için aday olan ilk Müslüman olduğuna inanılıyor.
Mogahed, Amerikalı Müslümanların bağımsız olma ihtimalinin yüksek olduğunu çünkü birçoğunun her iki siyasi partiye de uyduğunu düşünmediğini söyledi. Mogahed, “Birçoğu, eşcinsel evlilik ve vergilendirme gibi konularda Demokratlara karşı çıkıyor” dedi. Ancak Mogahed, enstitü tarafından 2022'de Amerikalı Müslümanlar üzerinde yapılan bir anket, çoğunluğun kürtaj haklarını ve silah kontrol yasalarını desteklediğini de ekledi.
Amerikalı Müslümanlar da 11 Eylül 2001'den bu yana Cumhuriyetçi Parti'ye derinden yabancılaşmış durumdalar. Cumhuriyetçi. Bu yabancılaşma, Trump yönetimi sırasında derinleşti. Bu yabancılaşma, Trump yönetimi sırasında derinleşti. Mogahed, Demokratlardan Keith Ellison'ın 2007'de Kongre'ye seçilen ilk Müslüman olduğu zamanki gibi toplumda Öz konusunda hiçbir heyecan olmadığını söyledi. Mogahed, Ellison'ın ülke genelindeki camileri ziyaret ettiğini, Kuran üzerine yemin ettiğini ve Amerikalı Müslümanlar için etkili bir sözcü olarak hizmet ettiğini söyledi.
Ailesindeki zıt kutuplar
Öz’ün dini geçmişiyle ilgili en önemli kamuoyu açıklamaları, Gates ile yaptığı 2009 röportajından geliyor gibi görünüyor. Röportajda Öz, bir ebeveynini dine yakın diğerini ise tam zıttı bir yönde diye tanımlayarak bölünmüş bir evde büyüdüğünü söyledi. Annesinin ailesi, 1922'de Osmanlı İmparatorluğu'nun dağılmasından sonra modern Türkiye'yi kuran Mustafa Kemal Atatürk'ün laik öğretileriyle uyumluydu. Öz, annesinin ailesindekilerin dindar insanlar olduğunu bunu bir mahremiyet içinde yaptıklarını söyledi. Öz, “Asla gösteriş yapmazlar; bunun hakkında asla konuşmazlar. Onların fikrine göre Müslüman olmaları sizi ilgilendirmez” dedi.
Öz, babasının ailesi içinse durumun tam tersi olduğunu “İslam onların özüydü, kim olduklarını tanımlayan şey buydu. Onlara ahlaklarını veren buydu” sözleriyle anlattı. Öz, “Hukuka bakışlarını dine bakışlarından ayırmak konusunda asla rahat hissetmezler” ifadelerini kullandı.
Pittsburgh İslam Merkezi imamı Chris Caras, Öz'ün televizyon şovunun hayranıydı ve onu yıllarca Facebook'ta takip etti, kilo verme ipuçları ve alternatif tıp hakkında tavsiyeler için onu izledi. Ancak Caras, Öz'ün Trump'ı kucaklamasının onu derinden hayal kırıklığına uğrattığını söyledi. Caras, “Gördüğüm tek şey, onun kırsal kesimde domuz eti yiyip bira ve şarap içtiğiydi. Yıllar sonra onu takibi bıraktım” dedi.
© 2022 The New York Times Company
