Ephrat Livni / The New York Times
Milyarder sanat koleksiyonerleri nadiren anlaşmalarını ya da kirli çamaşırlarını kamuoyuyla paylaşır. Ancak Alberto Giacometti’nin bir heykeli üzerine açılan ve tanınmış iki ismi karşı karşıya getiren dava, artık kamuya açık bir şekilde ilerliyor. Ruhsatsız aracılar, milyon dolarlık anlaşmalar ve yaygın şekilde gizlilikle yürüyen küresel sanat piyasasına bir ışık tutuyor.
Çinli kripto girişimcisi Justin Sun ile Amerikalı eğlence yöneticisi David Geffen, New York’taki federal mahkemede birbirlerine yazılı suçlamalar yöneltti. Her ikisi de Alberto Giacometti’nin “Le Nez” (“Burun”) adlı heykelinin yasal sahibi olduğunu iddia ediyor. New York’tan Singapur’a, Paris’e ve tekrar ABD’ye uzanan bu hikâyede Sun, heykelin bir danışmanı tarafından gizlice ve sahtekârlıkla satıldığını öne sürerek Geffen’e dava açtı. Geffen ise bu hafta karşı dava açarak, Sun’ın satıştan pişmanlık duyduğu için karmaşık bir dolandırıcılık hikayesi kurguladığını iddia etti.
Bu karmaşaya, olayın sorumlusu olup olmadığı belli olmayan, hatta şu an Çin’de bir gözaltı merkezinde bulunup bulunmadığı bile net olmayan bir aracı da dahil.
Mesele Le Nez
Sun, Singapur’da kurduğu Tron adlı kripto platformu aracılığıyla 2021 yılında New York’ta düzenlenen bir müzayedede “Le Nez”i satın almak için 78,4 milyon dolar ödedi. Heykel bronz, çelik ve demirden yapılmış, uzun bir buruna sahip bir kafayı açık bir kafes içinde tasvir ediyor.
Geffen ise bu heykeli geçen yıl, Paris’teki Giacometti Enstitüsü’ne ödünç verilmişken satın aldı.
Ancak bu yılın başlarında Sun, heykelin kendisinden izin alınmadan 10,5 milyon dolar ve ismi açıklanmayan iki tablo karşılığında satıldığını iddia ederek dava açtı. Sun’a göre, satışı gerçekleştiren danışman belgeleri sahte şekilde imzaladı ve anlaşmayı sağlamak için var olmayan bir Çinli avukat uydurdu. Bu danışmanın yıllardır Sun ile sanat alımları konusunda bağlantılı olduğu ve Giacometti dahil birçok eserde ona danışmanlık yaptığı biliniyor.
"Tamamen yanlış yönlendirildi"
Geçen ay Geffen, Sun’a karşı dava açarak danışmanın yasa dışı bir satış gerçekleştirdiği iddiasının uydurma olduğunu savundu. Aslında Sun’ın satıştan sonra tabloları beklediği kadar yüksek fiyata satamadığını ve bu nedenle pişmanlık duyduğunu iddia etti.
Sun’ın avukatları, bu hafta çarşamba günü mahkemeye sundukları belgede, Geffen’in “tamamen yanlış yönlendirildiğini” ve esasen danışmana dava açması gerektiğini söyledi. Danışmanın, Şubat ayından bu yana “itiraf ettiği dolandırıcılık ve hırsızlık” nedeniyle Çin’de gözaltında olduğunu öne sürdüler. Bu iddia bağımsız olarak doğrulanamadı.
"Çaresizce ve tuhaf"
Sun’ın avukatı William Charron, e-posta yoluyla yaptığı açıklamada Geffen’in iddialarını “çaresizce ve tuhaf” olarak nitelendirdi ve Geffen’in danışmanın hırsız olmadığı yönündeki “kurguya” tutunduğunu söyledi.
Avukatlara göre, olayın gerçekten bir hırsızlık olup olmadığı dava için kritik önemde ancak sonucu tek başına belirlemeyebilir. Eğer danışman heykeli yetkisiz bir şekilde devrettiyse, Sun yasal sahibi olarak tanınabilir. Ancak Geffen, danışmanın beyanlarına makul bir güvenle hareket ettiyse heykeli elinde tutabilir.
“Sanat dünyasında onlarca yıldır çalışıyorum ve pek çok şüpheli anlaşmaya tanıklık ettim. Bu iş başka hiçbir şeye benzemez” diyor Washington DC’deki sanat avukatı Joshua Kaufman ve ekliyor: “Her iki tarafın anlatımı da doğru olabilir.”
New York’ta sanat avukatı olan Jana Farmer ise olayda birçok gerçeğin hâlâ tartışmalı olduğunu ve Sun’ın davasının “dik bir yokuş” olduğunu söylüyor.
Takas edilen tablolar kamuya açıklanmıyor
İddialar ve karşı iddialar yüzlerce sayfalık belgelerle ifade edilmiş durumda ve milyarderlerin anlatımları arasında büyük uçurumlar var. Sun, danışmanın bağımsız çalışan ve dolandırıcı olduğunu söylüyor. Geffen ise Sun’ın internet üzerindeki mesajları ve delilleri silmeye çalıştığını iddia ediyor.
Tarafların neredeyse tek hemfikir olduğu konu, 2024’teki anlaşmada takas edilen tabloların kamuya açıklanmaması. Uzmanlara göre bu gizlilik, tablolara bu davanın gölgesinin düşmesini önlemek için.
34 yaşındaki Sun, sanat dünyasında ve dışında tartışmalardan uzak değil. Geçtiğimiz yıl, duvara bantlanmış bir muzdan oluşan kavramsal bir eseri 6,2 milyon dolara satın almasıyla gündeme gelmişti ve geleneksel değer anlayışlarına meydan okumaktan gurur duyuyor.
Kripto paralarının fiyatını şişirmekle suçlandılar
2023’te ABD Menkul Kıymetler ve Borsa Komisyonu (SEC), Sun ve Tron’u, kripto paralarının fiyatını sahte işlemlerle şişirmekle suçladı. Sun ayrıca, geçen yılın sonlarında Donald Trump ile bağlantılı kripto tokenlara 75 milyon dolar harcaması nedeniyle eleştirildi. Bu hamle, yaklaşan başkanlık döneminde davanın düşmesini sağlama çabası olarak görülmüştü; ancak Sun bu iddiayı reddetti. Dava, bu yıl mahkeme tarafından hükümetin talebi üzerine durduruldu.
82 yaşındaki Geffen ise Sun henüz doğmadan önce sanat eserleri toplamaya başlayan önemli bir koleksiyoncu. Farmer’a göre, Sun’ın Geffen’e açtığı dava sadece “Le Nez” heykelinin mülkiyetini değil, aynı zamanda Geffen’in “sanat dünyasındaki büyük saygınlığını” da hedef alıyor.
Farmer, bu olağandışı şekilde kamuya açık hale gelen milyarderler arasındaki anlaşmazlığın muhtemelen gizli bir anlaşmayla sonlanacağını düşünüyor. Eğer öyle olursa, bu dava sadece sırlarla dolu sanat piyasasına kısa bir bakış sunmuş olacak.
© 2025 The New York Times Company
