Damien Cave / The New York Times
Amerika'nın uzun zamandır vaat ettiği Asya'ya dönüş nihayet ivme kazanmaya başladı: Filipinler ve Hindistan'la yeni güvenlik anlaşmaları, genişletilmiş askeri tatbikatlar ve Çin teknolojisinin önüne geçmek için müttefiklerle yapılan planlar.
Ancak Orta Doğu bir girdap gibi Washington'u tekrar içine çekti. Amerika'nın Hint-Pasifik'teki ortakları, ki bunların çoğu zaten ABD'nin Pekin'e karşı yeterince hızlı hareket etmediğinden endişe ediyor, Pentagon'un görev güçleri, İsrail'e hızlandırılmış ABD silah sevkiyatı ve Orta Doğu başkentlerine acele ziyaretlerle Gazze Şeridi'ne aniden odaklanması, en kritik sorunlarından bazılarında ilerlemeyi geciktiren bir kayıp gibi hissediyor.
ABD kaynaklarının yönü değişti
Japonya'nın eski ulusal güvenlik danışmanı ve milletvekili Akihisa Nagashima geçen hafta Sydney'de düzenlenen bir strateji forumunda yaptığı konuşmada "Bizi en çok endişelendiren ABD ordusunun kaynaklarının Doğu Asya'dan Avrupa'ya ve Ortadoğu'ya yönelmesi. Bu çatışmanın çok yakında tamamen sona ermesini umuyoruz" dedi.
ABD askeri komutanları Hint-Pasifik bölgesinden hiçbir teçhizatın ayrılmadığını söylediler. İki üst düzey kabine yetkilisi, Savunma Bakanı Lloyd Austin ve Dışişleri Bakanı Antony Blinken, bu hafta Asya'yı dolaşarak güven mesajları verecekler ve Hindistan, Japonya, Güney Kore ve Endonezya'da ayrı ayrı ya da birlikte ya da ayrı ayrı bulunacaklar. Yol boyunca büyük olasılıkla Gazze konusunda farklı görüşler duyacaklar: Hindistan İsrail'i daha fazla desteklerken, Japonya daha dengeli bir yaklaşım arayışında olacak ve dünyanın en büyük Müslüman nüfusuna ev sahipliği yapan Endonezya, Hamas'ın İsrail'e saldırısını takip eden İsrail işgalinde öldürülen binlerce Filistinli sivile giderek daha fazla öfkelenecek.
Kaç ülkeye destek sözü verebilir?
Ancak bu ülkelerin hepsinin ortak noktası, Washington'ın Ukrayna'nın yanı sıra bir başka uzak savaşa daha bulaşmasının Hint-Pasifik'in ihtiyaçları karşısında nasıl tartılacağına dair sorular. Pek çok kişi şu soruyu soruyor: Yurtdışında güçsüz, yurtiçinde ise siyasi olarak bölünmüş bir güç olan ABD kaç ülkeye kaç destek sözü verebilir?
Silahlar ortak endişe alanlarından biri. Amerika Birleşik Devletleri'ndeki savunma sanayi, 155 mm top mermileri de dahil olmak üzere hem Ukrayna hem de İsrail'e sağlanan mühimmat sıkıntısıyla mücadele ediyor. Güdümlü mühimmatlar ve daha karmaşık ABD sistemleri de, Hint-Pasifik'teki Amerikan ortakları kendi silah teslimatlarını beklerken bile, her iki çatışmaya da aktarılıyor. Japonya, Tayvan ve Avustralya, ABD tarafından sözleşmeye bağlanan ve söz verilen askeri teçhizat konusunda gecikmeler yaşayabilir. Tayvan'ın eski savunma bakanlarından Andrew Nien-Dzu Yang, "Mesele sadece donanım değil. Bu sistemleri kullanacak insanları eğitmek ya da öğretmek zorundasınız. Endişe, ABD'nin Çin'i caydırmak için daha etkili ve bol miktarda kapasiteye sahip olamayacağıdır" dedi.
Savaş uzarsa etkisi değişir
İsrail ve Hamas arasındaki son savaş uzarsa, etkileri değişebilir. Uzun süreli bir çatışma ABD'nin cephaneliğini daha da zorlarken, Çin bundan şehir savaşının olağanüstü zor olduğunu öğrenebilir ve belki de Pekin'i kaybettiği topraklar olarak gördüğü yoğun nüfuslu Tayvan adasını ele geçirme tehditlerini uygulamaktan caydırabilir.
Ancak Çin şimdilik korku politikasına devam etmekten yana görünüyor. Hamas'ın 7 Ekim'de İsrail'e saldırmasından iki hafta sonra, bir Çin sahil güvenlik gemisi ve deniz milis gemisi, Güney Çin Denizi'nin Çin'e ait olduğunu iddia ettiği bir bölümünde bir Filipin karakolu olan İkinci Thomas Sığlığı'na ikmal görevindeki Filipin gemilerine çarptı. Bu olay, iki ülke arasında tartışmalı bölge üzerinde 20 yılı aşkın bir süredir yaşanan en çatışmalı karşılaşmalardan biriydi.
ABD'yi bölgeden çıkarmak istiyor
Birkaç gün sonra bir Çin savaş uçağı Güney Çin Denizi üzerinde bir gece manevrasında bir Amerikan B-52 bombardıman uçağının 3 metre yakınına kadar gelerek neredeyse çarpışmaya neden oluyordu ki bu da ABD ordusunun zorlayıcı ve riskli operasyonel davranışların tehlikeli bir modeli olarak adlandırdığı şeyin bir parçasıydı. ABD Hint-Pasifik Komutanı Amiral John C. Aquilino'ya göre Çin'in amacı ABD'yi bölgeden çıkmaya zorlamak. Pentagon yetkilileri bunun gerçekleşmeyeceğini vurguladılar.
Bazı ülkeler için Filistin meselesinde yeniden alevlenen çatışma, ABD'nin Müslüman karşıtı ya da en azından İsrail'e karşı çok önyargılı olduğuna dair eski inançları alevlendirdi. Yıllarca Washington'ın Filistinlilere hem İsrail hükümeti hem de aşırı İsrailli yerleşimciler tarafından yapılan kötü muameleyle yüzleşmekten kaçındığını gördükten sonra, bazıları artık ABD'nin adil bir arabulucu olacağına güvenmiyor.
Öfkeyle karşılaşması muhtemel
Austin Endonezya'ya vardığında, Gazze Şeridi'nde sivil kayıpların nasıl önlenebileceği konusunda İsrail ordusuna tavsiyelerde bulunma çabalarına rağmen, ABD karşıtı protestolar olmasa da öfkeli bir halkla karşılaşması muhtemel. Singapur Ulusal Üniversitesi'nde siyaset bilimi profesörü olan Chong Ja Ian, "ABD'nin İsrail'e yaptığı itidal çağrılarına karşı ciddi bir şüphecilik var. Birçok açıdan Biden yönetiminin işi zor ve geçmiş ABD politikasının yükünü taşımak zorunda, bu da yönetimin işleri doğru yapmasını ve eşitlikçi olmak için çok çabaladığını göstermesini daha da önemli hale getiriyor" diye konuştu.
Chong, Blinken'in Arap liderlerle bir araya gelerek insani yardım için çatışmalara ara verilmesine aracılık etme çabalarının "ABD'nin İsrail'in eylemlerinden bağımsız olarak İsrail'i desteklediği izlenimini biraz olsun hafiflettiğini" sözlerine ekledi. Bu hafta Japonya'da yapılan G7 dışişleri bakanları toplantısında da önde gelen demokrasilerden oluşan grup insani duraklama çağrısına katıldı.
"Aynı anda hem koşuyoruz hem sakız çiğniyoruz"
Ancak Japonya ve ABD'nin Asya'daki diğer pek çok ortağı için Gazze'deki savaş hem petrol tedarikini hem de güvenlik konusundaki ilerlemeyi sekteye uğratma riski taşıyor. Onlara göre savaş ne kadar hızlı sona ererse, dünya Washington'ın hala en önemli sorunu olarak tanımladığı, birbirine bağımlı bir dünyada caydırıcılık ve Çin ile rekabet konusuna o kadar hızlı geri dönebilir. Çarşamba günü Japonya'da kendisine ABD'nin Gazze ve Ukrayna'daki çatışmalarla Asya'ya yönelmeyi sürdüremeyecek kadar meşgul olup olmadığı sorulan Blinken şunları söyledi: Size kararlı olduğumuzu ve aynı anda hem koştuğumuzu hem de sakız çiğnediğimizi söyleyebilirim. Hint-Pasifik bölgesi geleceğimiz için kritik bir bölge. Gazze'de ve Orta Doğu'da gerçek bir krizle uğraşırken bile aynı zamanda Hint-Pasifik'teki tüm menfaatlerimizle sadece ilgilenmekle kalmıyoruz, tam anlamıyla ilgileniyoruz.
© 2023 The New York Times Company
