Marc Santora ve Steven Erlanger / The New York Times
Hayatta kalmak için ABD'nin askeri yardımına muhtaç olan Ukrayna, uzun zamandır ABD'de iki partinin desteğini korumaya çalışıyor. Bu hiçbir zaman kolay olmadı ama özellikle de Ukrayna'nın büyük dostu olmayan eski Başkan Donald Trump'ın Beyaz Saray'a dönme ihtimalinin artmasıyla daha da zorlaşıyor. Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy neredeyse her röportajda ikinci bir Trump yönetiminin Ukrayna için ne anlama geleceği soruluyor. Zelenskiy kelimelerini dikkatle seçse de bazen sorunun ardındaki, Trump'ın ABD askeri yardımını sona erdirerek Rusya'nın Ukrayna devletini yok etmeyi başarmasına izin verebileceği varsayımının ağırlığı belli oluyor.
Trump'ın sözleri strese sokuyor
Zelenskiy, İngiliz Channel 4 News kanalına verdiği röportajda, Trump'ın 27 Haziran'da Başkan Joe Biden ile yaptığı münazara sırasında barışa giden yolu tek başına bildiğini iddia etmesinin biraz korkutucu olduğunu söyledi. Zelenskiy, "Çok fazla kurban gördüm. Ama bu beni gerçekten biraz strese sokuyor" dedi. Zelenskiy daha sonra Bloomberg'e verdiği bir röportajda "Ukrayna'nın bağımsızlığına yönelik riskler varsa, devlet olma özelliğini kaybedersek, buna hazır olmak istiyoruz, bilmek istiyoruz. Kasım ayında ABD'nin güçlü desteğine mi sahip olacağımızı yoksa tek başımıza mı kalacağımızı anlamak istiyoruz" ifadelerini kullandı.
Putin, Trump'ın dönme ihtimalinden memnun
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Kazakistan'ın başkenti Astana'da düzenlenen bir zirvede yaptığı konuşmada Trump'ın Beyaz Saray'a dönme ihtimalinden memnun görünüyordu. Putin perşembe günü yaptığı açıklamada "Sayın Trump'ın bir başkan adayı olarak hazır olduğunu ve Ukrayna'daki savaşı durdurmak istediğini söylemesi bizim çok ciddiye aldığımız bir şey. Bunu tam olarak nasıl yapacağına dair fikirlerini görmedim ve kilit soru da bu. Ancak bunu içtenlikle söylediğinden hiç şüphem yok ve biz de bunu destekliyoruz" dedi.
Putin sık sık kendi başlattığı savaşı sona erdirmek için müzakerelere ilgi gösteriyormuş gibi davranıyor. Ancak perşembe günü Ukrayna'nın ateşkesin ön koşulu olarak geri döndürülemeyecek askerden arındırma tedbirlerini kabul etmesi gerektiğini söyleyerek Ukrayna'yı teslim olmaya zorlama niyetinin altını çizdi. Ukraynalı yetkililer, kamuoyuna açık ve özel olarak, ABD'deki aşırı partizan ortamın, Rusya'nın bu bölünmeleri körüklemek için devam eden çabalarının, başkanlık kampanyasının kargaşasının ve dikkati dağılmış bir Beyaz Saray'ın bir araya gelerek son derece zor bir diplomatik mücadele yarattığını söyledi.
"Kimseyle ilişkilerimizi bozmak istemiyoruz"
Ukrayna Parlamentosu Dış İlişkiler Komitesi Başkanı Oleksandr Merezhko verdiği bir röportajda "Açıkçası şu anda oldukça kırılgan bir durumdayız" dedi. Eğer Trump başkan olursa, bu bizim için bir şok olmamalı" diyen Merezhko, Trump'ın başkanlığı hakkında fikir edinmek için okuduğu bir yığın kitabı işaret etti. Ancak Trump'a yakın kişilere ulaşmanın "Demokratları kızdırmamak için hassas bir şekilde yapılması gerektiğini" de ekledi. Merezhko, "Amerika Birleşik Devletleri'ndeki iç siyasi mücadeleye dahil olmamak için çok dikkatliyiz. Kimseyle ilişkilerimizi bozmak istemiyoruz" diye konuştu.
"ABD Ukrayna'yı arafta bıraktı"
Ukrayna'daki hayal kırıklıkları iki taraflı. ABD yardımlarının yavaş ilerlemesinden duyulan hayal kırıklığı ve Biden yönetimi tarafından talep edilen Batılı silahların kullanımına ilişkin kısıtlamalardan duyulan acı, Trump'a ilişkin endişeler kadar yaygın. Ukraynalı yetkililerin özel olarak belirttiğine göre Biden yönetiminin politikaları Ukrayna'yı ne kazanmak için gerekli silahlara ne de Ukrayna'nın lehine olacak şartlarda çözüm görüşmelerine başlama çabasına tam bir ABD desteğine sahip olmayan bir arafta bıraktı. Zelenskiy'nin çağrılarına rağmen Biden geçen ay İsviçre'de Ukrayna tarafından düzenlenen bir barış zirvesine katılmadı. Onun yerine Başkan Yardımcısı Kamala Harris katıldı.
Ukraynalı yetkililer, Trump'ın münazarada Rusya'nın savaşı sona erdirmek için öne sürdüğü şartları kabul etmeyeceğini kısa bir şekilde ifade etmesinden biraz olsun teselli buldular ve birçoğu Ukrayna'nın Cumhuriyetçi Parti içinde Trump'ı etkileyeceğini umdukları derin bir desteğe sahip olduğunu belirtti. Daha da önemlisi, Trump'ın öngörülemez olduğunu ve Putin'le bir anlaşma sağlayamazsa ve bu süreçte kendini zayıflamış hissederse, yardımı artırabileceğini ve büyük olasılıkla tırmanma korkularından çok daha az endişe duyacağını aktardılar.
Adaylık tartışması dikkatleri dağıtıyor
Ukraynalılar için en acil endişe, Biden'ın siyasi geleceğiyle ilgili tartışmaların bu hafta Washington'da yapılacak NATO toplantısı sırasında, örgütün Ukrayna'ya silah ve mühimmat tedarikini koordine eden daha büyük bir role doğru ilerlediği bir dönemde dikkatleri dağıtacak olması. Biden yönetimi, Trump'ın kendilerini Ukrayna'ya uzun vadede büyük meblağlar taahhüt etmekle suçlamasına fırsat vermemeye çalışıyor ve Fransa ve İngiltere'deki yeni hükümetler de önemli ekonomik zorluklarla karşı karşıya.
Ukrayna'nın Batılı müttefikleri, ABD seçimlerinde ne olursa olsun askeri yardımın devam etmesini sağlamaya çalışmak için duraksamalı adımlar attılar, ancak iç siyaset eylemlerini zorlaştırıyor. Örneğin, NATO yetkilileri kısa bir süre önce NATO büyükelçilerinin Kiev'de üst düzey bir sivilin çalışacağı bir ofis kurmayı kabul ettiklerini söylediler. Ancak üye devletlerin Ukrayna için çok yıllı finansman taahhüt etme çabaları şimdiye kadar başarısız oldu.
NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg başlangıçta, kısmen bazı üye ülkelerin daha fazla katkıda bulunmasını sağlamak amacıyla, Ukrayna için beş yıllık 100 milyar dolarlık bir fon fikrini destekledi. Ancak Amerika Birleşik Devletleri ve diğer büyük müttefikler, ikili çabaları tekrarladığı ve Macaristan ve Slovakya gibi Ukrayna'ya yardıma şüpheyle yaklaşan ülkelerin vetosuyla karşılaşabileceği gerekçesiyle bu öneriye şüpheyle yaklaştı.
Bunun yerine NATO müttefikleri Ukrayna'ya gelecek yıl, geçmişteki katkılarla aşağı yukarı aynı doğrultuda, yaklaşık 40 milyar dolar fon sağlamayı kabul etti ve gelecekteki yardımlar için açık bir taahhütte bulunmadı. Washington'daki Carnegie Endowment for International Peace'de Rusya uzmanı olan Michael Kofman, halihazırda taahhüt edilen askeri desteğin Ukrayna'nın yıl sonuna kadar kendini savunmasına ve gelecek için inşa etmesine izin vermesi gerektiğini söyledi. Kofman, "Asıl soru şu: Ne için?" dedi.
©️ 2024 The New York Times Company
