Ronen Bergman / New York Times
Kuzey Gazze Şeridi'nde büyük bir arabanın geçebileceği kadar geniş, betonla güçlendirilmiş ve elektrik kablolarıyla donatılmış tünel bulundu. İsrail’in şimdiye kadar keşfettikleri içinde en genişi olduğunu söylediği tünelin bir kısmı, İsrail sınır kapısına yürüme mesafesinde. Aralarında New York Times'tan iki gazetecinin de bulunduğu gruba tüneli gezdiren İsrailli yetkililer, Hamas’ın İsrail güçlerinden saklanmasına ve saldırmasına olanak tanıyan bir tünel ağı inşa ettiğini söylüyor.
Tünel gezisinin İsrail’e savaşı durdurması için yapılan baskıların artmasının ardından yapılması dikkat çekiyor. Gazze Sağlık Bakanlığı’ndan yapılan açıklamaya göre İsrail’in saldırılarında yaklaşık 20 bin Filistinli öldü. ABD’li yetkilier Biden yönetiminin İsrail’den büyük ölçekli kara ve hava harekatından vazgeçip önemli görevlere odaklanmasını istediğini söyledi: Hamas liderini bulup öldürmek ve 7 Ekim’deki saldırıda kaçırılan rehineleri kurtarmak için hassas görevler yürütmek.
"Bu tünel yıllardır inşa ediliyordu"
Gazetecilerin gezdiği tünelin büyüklüğü ve sınıra olan yakınlığı İsrail’in tünel inşasını engelleyememe konusundaki başarısızlığını gözler önüne seriyor. Turu düzenleyen yetkililer arasında yer alan İsrail Ordusu Baş Sözcüsü Daniel Hagari, söz konusu tünelin Hamas’ın beton gibi inşaat malzemelerini sivil amaçlar dışında kullandığının bir kanıtı olduğunu söyledi. Hagari “Bu tünel yıllardır inşa ediliyordu. Parayı, çimentoyu ve elektriği hastanelere, okullara ve Gazzelilerin diğer ihtiyaçlarına harcamak yerine bu tünele harcadılar” dedi.
Daha geniş bir ağa bağlı olabilir
İsrailli yetkililer tünel gezisi boyunca gazetecilere eşlik etti ancak 150 ila 200 metre sonrasında ilerlemelerine izin verilmedi. Böylesine kısa bir kesitte dahi tünelin daha uzağa gittiğini görmek mümkündü. İsrailli yetkililer tünelin ana damardan aşağı doğru uzandığını ve yerin daha derinindeki çok daha büyük bir tünel ağına bağlı olabileceğini öne sürdü.
Turun ardından iki askeri yetkili, yakın zamanında aldıkları istihbaratta İsrail’in tünel ağını önemli oranda küçümsediğini açıkladı. Yetkililer, ordunun daha önce 96 kilometre olduğunu düşündükleri tünel ağının şimdi yaklaşık 402 kilometre olduğuna inandıklarını belirtti. Ancak tünellerle ilgili iddialar henüz bağımsız kaynaklar tarafından doğrulanamadı.
İsrailli yetkililere göre Gazze'de kontrolü elinde tutan Hamas, tünelleri kazmak için yıllarını harcadı. Yerleşim bölgesinin altında olduğu söylenen tünel ağı, silahları ve savaşçıları saklamak ve nakletmek için kullanılan gerçek bir yeraltı sistemiydi.
İsrail'in birinci hedefi tüneller
Gazze’nin altındaki tüneller, 7 Ekim’de Hamas’ın düzenlediği ve 1200 kişinin ölümüne neden olduğu saldırıdan beri İsrail’in birinci hedefi oldu. Gazze’deki sivil ölümlerine yönelik tüm dünya İsrail’e tepki gösteriyor. İsrailli yetkililer ise tünelleri bombalamanın yanı sıra yok etmenin alternatif yollarını bulmaya çalıştıklarını söyledi.
Turdan sonra röportaj yapılan ve isimlerinin gizli kalması koşuluyla konuşan İsrailli askeri yetkililere göre, geçen ay İsrailli mühendisler saklanan savaşçıları çıkarmak için tünelleri deniz suyuyla doldurmayı denedi. Yetkililere göre tünellerin birden fazla kanadından su gönderilmesi gerektiğinden bu tekniğin işe yarayıp yaramayacağı belirsiz.
Tünel inşaasından video paylaştılar
İsrail ordusu tünel gezisinin yanı sıra gazetecilere büyük hafriyat makineleriyle tünellerin kazıldığını gösteren bir video verdi. Yetkililer videoyu Hamas karargâhlarına düzenledikleri kara harekatında ele geçirdiklerini söyledi. Videoda çalışmaların depoya benzeyen büyük bir binada yürütüldüğü görülüyor. İsrail ordusu nerede çekildiği bilinmeyen videonun gezdirdikleri tünelin inşaatını gösterdiğini söyledi.
Gazetecilere konuşan iki yetkili, İsrail liderlerinin video karşısında şaşkına döndüklerini çünkü Hamas’ın bu kadar büyük bir tüneli hızlı ve güvenli bir şekilde inşa etmelerini sağlayan hafriyat makinelerine erişimi olduğunu fark edemediklerini söyledi. Yetkililer, video ortaya çıkana kadar Hamas’ın değil sadece Hizbullah’ın bu kadar büyük tüneller inşa edebileceğini düşündüklerini söyledi.
Geçen ay İsrail güçleri Hamas'ın yeraltı üssüne koruma sağladığını iddia ettikleri Şifa Hastanesi'ne saldırıya hazırlandığı sırada hastane yetkilileri tesisin yalnızca hastaları tedavi etmek için çalıştığı konusunda ısrar etti. Ancak hastane İsrail tarafından ele geçirildikten sonra gazetecilere, hastanenin altındaki tünel ve odalar gösterildi. İsrail ordusu, bulunan tünellerin hastaneye asker gönderme kararını desteklediğini savundu.
© 2023 The New York Times Company
