Katie Robertson / The New York Times
Arkadaşları, Moskova'daki muhabirlik işinin Evan Gershkovich'in aradığı her şeye sahip olduğunu söyledi: Uzak bir yerde deneyim ve Rus kökleriyle bağlantı kurma şansı. Sovyet göçmeni bir ailenin çocuğu olarak dünyaya gelen 31 yaşındaki Amerikalı gazeteci Gershkovich, ilk muhabirlik görevi olan The Moscow Times'daki işine başlamak için 2017'nin sonlarında New York'tan Rusya'ya taşındı ve arkadaşları ile iş arkadaşlarının söylediğine göre Moskova'daki yaşamı çabucak benimsedi.
"Hiç tereddütü yoktu"
Üniversiteden arkadaşı ve Jezebel'in editör yardımcısı Nora Biette-Timmons, "Hiç tereddütü yoktu; tamamen yeni bir şey denemeye gerçekten hazırdı" dedi ve "Yaptığı işi ne kadar sevdiğini çok net hatırlıyorum" diye ekledi.
Arkadaşları, Ocak 2022'de Wall Street Journal için Moskova merkezli bir muhabir olarak işe alındığını ve bunun hayallerindeki iş olduğunu anlattı. Ancak Perşembe günü, Moskova ile Batı arasındaki gerilimi tırmandıran bir hamleyle, Rus yetkililer gazeteciyi Amerikan hükümetinin çıkarları doğrultusunda casusluk yapmakla suçlayarak gözaltına aldıklarını açıkladılar.
20 yıla kadar hapis cezası alabilir
Rusya suçlamaları destekleyecek herhangi bir kanıt sunmazken, Gershkovich ve işvereni de iddiaları reddetti. Rus devlet medyası, Gershkovich'in tutuklandığı Ural Dağları'nda 900 mil uzaklıktaki Yekaterinburg'dan nakledildikten sonra yargılanmayı beklemek üzere Moskova'daki bir hapishanede tutulduğunu söyledi. Soğuk Savaş'ın sona ermesinden bu yana casusluk suçlamasıyla tutuklanan ilk Amerikalı gazeteci olan Gershkovich 20 yıla kadar hapis cezasıyla karşı karşıya.
"Basın karşıtı eylemleri tırmanıyor"
Düzinelerce küresel haber kuruluşu tutuklamayı kınadı ve Başkan Joe Biden Cuma günü Gershkovich'in serbest bırakılması çağrısında bulundu. Dünyanın dört bir yanından önde gelen editörler ve basın özgürlüğü örgütleri Perşembe günü Rusya'nın ABD Büyükelçisine yazdıkları mektupta tutuklamanın yersiz ve haksız ve hükümetinizin basın karşıtı eylemlerinde önemli bir tırmanış olduğunu belirttiler. Mektupta, "Rusya, sınırlarınız içinde gazeteciliğin suç sayıldığı ve Rusya'dan haber yapmak isteyen yabancı muhabirlerin hukukun üstünlüğünün avantajlarından yararlanamayacağı mesajını veriyor" ifadelerini kullandı.
Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Vedant Patel, Dışişleri Bakanı Antony Blinken'ın Pazar günü Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov ile görüştüğünü ve Rusya'nın ABD vatandaşı bir gazeteciyi kabul edilemez bir şekilde alıkoymasından dolayı ABD'nin duyduğu ciddi endişeyi ilettiğini ve Gershkovich'in derhal serbest bırakılması çağrısında bulunduğunu söyledi.
Çok az Batılı gazeteci çalışıyor
Rusya'nın bir yıldan uzun bir süre önce Ukrayna'yı işgal etmesi, bölgede haber yapmaya çalışan gazeteciler için riskleri büyük ölçüde arttırdı. Savaşın başlamasının ardından birçok bağımsız Rus yayın organı kapatıldı ve Rus gazeteciler kaçmak zorunda kaldı. On yıllardır ülkede büroları bulunan Batılı kuruluşlar muhabirlerini ülkeden çıkardı ve bugün çok az Batılı gazeteci ülkede tam zamanlı olarak kalmaya devam ediyor. Bazı muhabirler gerektiğinde ülkeye girip çıkarak Rusya'dan haber geçmeye devam etti.
"Yetenekli bir muhabir"
Röportajlarda Gershkovich'in arkadaşları onu Rusya'ya ve insanlarına karşı derin bir sevgi besleyen, dışa dönük bir gazeteci olarak tanımladılar. Financial Times'ın Rusya ve Ukrayna muhabiri Polina Ivanova, Gershkovich'le 2017'de Moskova'ya geldikten kısa bir süre sonra tanıştıklarını söyledi. Ivanova, "Evan tamamen yetenekli bir muhabir ve gazeteciliğin inanılmaz derecede doğal olduğu biri çünkü inanılmaz bir konuşmacı, herkesi etkiliyor ve çok komik" dedi.
Ivanova, ülkeyi haber yaparken karşılaştıkları riskleri sık sık tartıştıklarını ancak Gershkovich'in Moskova dışındaki hikayeleri haberleştirmek için her türlü çabayı göstermesi gerektiğini düşündüğünü anlattı. Amerikalı arkadaşlarının çoğu tarafından Gersh olarak tanınan Gershkovich Princeton, New Jersey'de büyümüş. Ailesi 1970'lerde Sovyetler Birliği'nden ayrılan Yahudi dalgasının bir parçası olarak Amerika Birleşik Devletleri'ne göç etmişti. Evde Rusça konuşuyordu ve 2018'de Hazlitt dergisindeki bir makalesinde, annesinin yemek masasına tuz dökmemek de dahil olmak üzere Rus batıl inançlarıyla büyüdüğünü ve mirasıyla bağını artırmanın yollarını aradığını anımsattı.
Maine'deki Bowdoin College'da felsefe ve İngilizce eğitimi alan Gershkovich 2014 yılında mezun oldu. Daha sonra Princeton in Asia bursuyla bir yıl boyunca Bangkok'ta yaşadı. Üniversiteden sonra New York'a taşınan Gershkovich, The New York Times'ta haber asistanı olarak çalıştı; önce genel yayın yönetmenleri Margaret Sullivan ve Liz Spayd için okuyucu e-postalarıyla ilgilendi, ardından da 2016 başından Eylül 2017'ye kadar haber merkezinin Okuyucu Merkezi'nde çalıştı. The Moscow Times'ta işe başlamak ve arzuladığı habercilik deneyimini edinmek için Times'tan ayrıldı. Gershkovich 2020'de Agence France-Presse için Rusya ve Ukrayna'yı takip etmeye başladı, ardından Wall Street Journal'a geçti.
"Kökleriyle bağlantı kurmak istiyordu"
Eski bir Insider muhabiri olan ve şu anda kenevir endüstrisi bülteni Cultivated'ı yazan Jeremy Berke, Gershkovich ile Bowdoin College'daki ilk yıllarından beri yakın arkadaş olduklarını ve bir süre New York'un Brooklyn ilçesinde birlikte yaşadıklarını söyledi. Berke, "Evan'ın ailesi Sovyet göçmeni, bu nedenle kökleriyle bağlantı kurma konusunda her zaman çok güçlü duygular taşıyordu. Rusya'nın çok ilginç bir dönemden geçtiğini düşünmekle kalmadı, aynı zamanda ABD'li izleyicilerle Rusya arasında gerçekten köprü kurabilecek bir kişi olduğunu da hissetti" diye konuştu.
"Oradaki hayatını çok seviyordu"
Berke, Gershkovich'in Moskova'da pek çok arkadaş edindiğini ve Rusya'nın 2022'de Ukrayna'yı işgalinden önce orada bir hayat kurduğunu dile getirdi. Berke, "Arkadaşlarının yazlıklarına davet ediliyordu, tüm havalı barların nerede olduğunu biliyordu. Oradaki hayatını çok seviyordu" ifadelerini kullandı.
Financial Times'tan Ivanova, Gershkovich ile birlikte çalışmış olan yabancı gazetecilerin onun gözaltına alınmasından dolayı perişan olduklarını söyledi. O ve diğerleri insanlardan destek mektuplarını e-posta ile göndermelerini istediler ve bu mektupları Rus yasalarının gerektirdiği şekilde Rusçaya çevirerek cezaevindeki Gershkovich'e gönderecekler. Ivanova şu anda Rusya'ya seyahat eden çok az sayıda Batılı gazeteci olduğunu söyledi. Ivanova, "Yaptığı şey inanılmaz derecede önemliydi. Gerçekten anlatılması gereken bir hikayeydi çünkü bunu anlamamız gerekiyordu. Rusya'nın bir kara kutu olarak kalmasının kimseye faydası yok" diye de ekledi.
© 2023 The New York Times Company
