Serge Schmemann / The New York Times
New York Times'ın Rusya'nın sessizce Ukrayna'daki savaşı durdurmaya hazır olduğu sinyalini verdiği yönündeki yeni haberi hem şüphe uyandırıcı hem de kışkırtıcı. Ateşkes, Ukrayna topraklarının yaklaşık beşte birinin kontrolü Vladimir Putin'de bırakacaktır. Putin güvenilir biri değil. Uzun süren müzakereleri yeni bir saldırı için güçlerini takviye etmek ya da Batılı yetkilileri Ukrayna'ya yardımı kesmeye ikna etmek için kullanabilir. Rusya lideri, başkanlık için tercih ettiği Donald Trump'ın Beyaz Saray'a geri döneceği ve Ukrayna'yı karşı tutumu sertleştireceği umuduyla oyalıyor olabilir. Ancak Putin'in ciddi olduğu ortaya çıkarsa, Ukrayna akan kanı durdurma fırsatını kaçırmamalı. Bu savaşta zaferin tek ölçütü geri kazanılan topraklar değil.
Savaş çıkmazda
Acı bir gerçeklik kontrolü, 965 km uzunluğundaki Ukrayna-Rusya cephesinin mecazi ve gerçek anlamda donduğunu, Ukrayna kaynaklarını ve hayatlarını tükettiğini ve öngörülebilir gelecekte pek bir değişiklik beklentisi olmadığını gösteriyor. Geçtiğimiz altı ay içinde Ukrayna'nın çok beklenen karşı taarruzu, kayıplar ve malzeme açısından büyük bir maliyete yol açsa da cephe hatlarını zorlukla rahatsız etti. Ukrayna'nın en üst düzey askeri komutanı savaşın bir çıkmazda olduğunu söyledi ve sadece bir tarafın ya da diğerinin beklenmedik bir teknolojik atılımı bunu kırabilir.
Sonu gelmez bir çatışma
Yılın sonuna yaklaşırken, ABD ve Avrupa'daki yetkililer Ukrayna için kritik öneme sahip yardım paketlerini ayrı ayrı beklemeye aldılar ve yeni yılda nasıl bir yol izleyecekleri belli değil. Çatışma daha önce olduğu gibi yine beklenmedik bir hal alabilir. Ancak şu anda görünen, Ukrayna'ya daha fazla zarar verecek, daha fazla cana mal olacak ve Avrupa'ya istikrarsızlık yayacak uzun bir yıpratma savaşı. Savaşın yeni bir tarihi olan Collisions kitabının yazarı Michael Kimmage'a göre gidişata bakılırsa, Ukrayna öngörülebilir gelecekte Avrupa'nın en tehlikeli jeopolitik fay hattını barındıracak. Kimmage, Rusya'nın Batı'ya yabancılaşmasını derinleştiren, Putinizmi yücelten ve Ukrayna'nın Avrupa'ya entegrasyonunu geciktiren sonu gelmez bir çatışma öngörüyor.
En azından savaştaki zafer tanımının Rusya'nın 2014'te ve son 22 ayda işgal ettiği tüm Ukrayna topraklarından, Kırım ve Ukrayna'nın güneydoğusundaki kalın bir kama da dahil olmak üzere, toplamda Ukrayna'nın egemen topraklarının yaklaşık beşte birinden çıkarma hedefiyle tanımlanmaya devam etmesi en kasvetli öngörü. Ancak toprak kazanmak en iyi sonucu hayal etmenin yanlış yoludur.
Zelenskiy için ateşkesten bahsetmek zor
Ukrayna için gerçek zafer, savaş cehenneminden güçlü, bağımsız, müreffeh ve güvenli bir devlet olarak çıkmak ve Batı'yla yakınlaşmak. Bu tam da Putin'in Rusya ile derin tarihi bağları olan komşu bir devletten en çok korktuğu şey olacak. Ateşkesten söz etmek, savaş alanındaki istikrarlı başarılarıyla moral veren bir tablo çizmeye çalışan cesur Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy için anlaşılır bir şekilde zor. Rusya'yı cezalandırmadan ve Ukrayna topraklarının büyük bir bölümünün kontrolünü Rusya'ya bırakarak çatışmaları durdurmak onun için çok acı verici ve siyasi açıdan çok zor olacaktır. Üst düzey askeri komutanı General Valery Zaluzhny'nin Kasım ayında The Economist'e verdiği bir röportajda gerçek durumu bir çıkmaz olarak tanımlamasının ardından Zelenskiy, yenilgi olarak algıladığı bu duruma öfkelendi.
Ancak ateşkesi aramak, çekip gitmek anlamına gelmiyor. Aksine, görüşmeler başladığında bile Rusya üzerindeki askeri ve ekonomik baskıyı sürdürmek için mücadele devam etmeli. İster Kongre'deki bazı Cumhuriyetçiler ister Macaristan'daki Viktor Orban olsun, Ukrayna'ya yardımın devam etmesine direnenlerin şimdi Ukraynalıları terk etmelerine izin verilmemeli. Eğer Putin ciddi bir şekilde ateşkes arayışındaysa, bunu alternatifin askerlerinin katledilmeye devam etmesi olduğu ve yıkım, şiddet ya da palavrayla elde edebileceği başka bir şey olmadığı varsayımıyla yapıyor demektir.
Ateşkes Putin'e zafer kazandırmaz
Ne kadar yüksek sesle iddia ederse etsin, savaşı durdurmak Putin'e bir zafer kazandırmayacak. Ukrayna ve dünyanın büyük bir kısmı onun herhangi bir Ukrayna toprağını ilhak etmesini kabul etmeyecek. Rusya'nın ordusu hırpalanmış ve aşağılanmış durumda ve ülkenin ekonomisi Batı'dan kopmuş durumda. Bir ateşkesin sağlanması ya da denetlenmesi kolay olmayacak. Ancak çeşitli potansiyel modeller hakkında konuşmalar ve yazılar hükümet ve düşünce kuruluşu çevrelerinde sessizce dolaşıyor. En sonuncusunun yazarları Rand Corp'tan Samuel Charap ve Avrupa Dış İlişkiler Konseyi'nden Jeremy Shapiro, barış ihtimali ne kadar zayıf olursa olsun, savaşın muhtemelen bir tür müzakere yoluyla sona ereceğini savundu.
Görüşmelerin ilk aşamasında çatışmaların durdurulması, güçlerin ayrılması ve üçüncü taraf bir izleme misyonunun kurulması üzerinde anlaşmaya odaklanmasını önerdiler. Bir sonraki engel ise Rusya'nın batı sınırında tam bir NATO üyesine karşı çıkmasını dikkate alırken Ukrayna'ya ihtiyaç duyduğu güvenceyi verecek bir güvenlik düzenlemesi tasarlamak olacak. Rusya'nın savaş suçları, tazminatlar, yaptırımlar gibi pek çok başka konu da işin içine girecektir. Ve herhangi bir ateşkes nihai bir çözümden çok uzak olacak. Ancak Putin'in ateşkes konusunda ciddi olup olmadığını ve bir ateşkes yapılıp yapılamayacağını anlamanın tek yolu bunu denemek.
Rusya'yı hedeflerinden çok uzakta durdurmak ve Ukrayna'nın yeniden inşası ve modernizasyonuna yönelmek, uluslarının varlığını korumak için en büyük fedakarlığı yapan Ukraynalılara kalıcı bir övgü olacaktır. Ve hiçbir geçici ateşkes Ukrayna'nın tüm topraklarını geri almasını sonsuza kadar engelleyemez.
© 2023 The New York Times Company
