Nicole Hong / The New York Times
Çin'in Mao döneminden kalma ailelere tek çocuk sınırlamasının yıllar önce kaldırılmasına ve hatta aileleri daha fazla çocuk sahibi olmaya teşvik eden yeni teşviklere rağmen, Çin'in nüfusu giderek azalıyor. Tamda bu yüzden Hindistan dünyanın en kalabalık ülkesi olurken bu hem ülke için hem de küresel olarak geniş çaplı etkileri olacak önemli bir değişim. Bu değişim Çin'i Asya'daki birçok komşusuyla aynı yaşlanma ve küçülme rotasına sokuyor ancak izleyeceği yolun sadece bölge ekonomisi üzerinde değil, dünya genelinde de çok büyük etkileri olacak. Peki, ekonomistler ve diğer uzmanlar bu gelişmelerden neden endişe duyuyor?
Küçülen işgücü küresel ekonomiyi sekteye uğratabilir
Çin'in çalışma çağındaki muazzam nüfusu, ucuz işgücüyle dünyanın dört bir yanına ihraç edilen malları üreten fabrika işçilerini tedarik ederek yıllarca küresel ekonominin lokomotifi oldu. Uzun vadede, daha iyi eğitimli bir işgücü ve azalan genç nüfus nedeniyle Çin'deki fabrika işçisi sıkıntısı, Çin dışındaki tüketiciler için maliyetleri artırabilir ve ABD gibi ithal Çin ürünlerine büyük ölçüde bağımlı olan ülkelerde enflasyonu şiddetlendirebilir. Çin'de artan işgücü maliyetleriyle karşı karşıya kalan birçok şirket, üretim faaliyetlerini Vietnam ve Meksika gibi daha düşük ücretli ülkelere kaydırmaya başladı bile.
Küçülen nüfus aynı zamanda Çinli tüketicilerin harcamalarında düşüş anlamına gelebilir ve Apple akıllı telefonlarından Nike spor ayakkabılarına kadar Çin'e ürün satışına bağımlı küresel markaları tehdit edebilir.
Veriler Çin'in konut piyasası için kötü haber
Kısa vadede, düşen doğum oranı Çin ekonomisinin yaklaşık dörtte birini oluşturan emlak sektörü için büyük bir tehdit oluşturuyor. Nüfus artışı konut talebinin önemli bir itici gücü ve ev sahibi olmak birçok Çinli için en önemli varlı. Tüketici harcamalarını ve ihracat büyümesini azaltan yaygın pandemi karantinaları sırasında Çin ekonomisi, zor durumdaki konut sektörüne daha da bağımlı hale geldi. Hükümet kısa bir süre önce konut krizinin etkilerini azaltmak amacıyla sıkıntılı gayrimenkul geliştiricilerine yardım etmek için müdahalede bulundu.
Küçülen işgücü yaşlanan nüfusunu destekleyemeyebilir
Uzun vadede daha az sayıda çalışma çağındaki insanla hükümet, giderek yaşlanan ve daha uzun yaşayan devasa bir nüfusu ayakta tutmakta zorlanabilir. Çin Sosyal Bilimler Akademisi'nin 2019 tarihli bir raporunda, ülkenin ana emeklilik fonunun kısmen azalan işgücü nedeniyle 2035 yılına kadar tükeneceği öngörüldü.
Japonya'yla aynı kaynaklara sahip değil
Ekonomistler Çin'in demografik krizini 1990'larda Japonya'nın ekonomik patlamasını durduran krize benzetiyor. Ancak Çin, yaşlanan nüfusuna bir güvenlik ağı sağlamak için Japonya gibi bir ülkeyle aynı kaynaklara sahip değil. Hane halkları ortalama olarak ABD ve diğer ülkelere kıyasla çok daha düşük gelirlerle yaşıyor. Birçok yaşlı Çinli, emeklilik döneminde önemli bir gelir kaynağı olarak devlet emeklilik ödemelerine bel bağlıyor. Çin aynı zamanda dünyadaki en düşük emeklilik yaşlarından birine sahip ancak çoğu işçi 60 yaşında emekli oluyor. Bu durum sadece devlet emeklilik fonları üzerinde değil, aynı zamanda ülkenin hastane sistemi üzerinde de muazzam bir baskı yaratıyor.
Krizin oluşumu on yıllardır sürüyor
Çin, nüfus artışının sürdürülemez seviyelere ulaşmasını engellemek için gerekli olduğunu savunarak 1970'lerin sonunda tek çocuk politikasını uygulamaya koydu. Hükümet, birden fazla çocuk sahibi olan çiftlerin çoğuna ağır para cezaları uyguladı ve yüz milyonlarca Çinli kadını kürtaj yaptırmaya zorladı. Birçok aile erkek çocuklarını kız çocuklarına tercih ediyor, kız çocuklarını kürtajla aldırıyor ya da doğar doğmaz terk ediyor, bu da Çin nüfusunda büyük bir bekar erkek fazlalığına yol açıyordu. Çin 2013 yılında aile büyüklüğü kısıtlamalarını gevşettiğini duyurdu, ancak birçok demografi uzmanı bu değişikliğin ülkenin nüfus yörüngesini değiştirmek için çok geç olduğunu söyledi.
Kolay bir çözüm yok
Hükümetin demografik krizi çözmek için bir bebek patlaması başlatmak için nakit yardımları ve üç çocuğa izin vermek için tek çocuk politikasını hafifletmek de dahil olmak üzere yaptığı çabalar düşen doğum oranlarını dengeleyemedi. Eğitimli Çinli kadınlar, yüksek konut ve eğitim maliyetleri nedeniyle giderek daha fazla evliliği erteliyor ve çocuk sahibi olmamayı tercih ediyor. Çin ayrıca nüfusu artırmak için göç kurallarını gevşetmekte isteksiz darandı ve daralan işgücünü yenilemek için tarihsel olarak nispeten az sayıda yeşil kart verdi.
İşgücü açığını gidermek için Çin, düşük vasıflı üretimi Asya'daki diğer ülkelere taşere ediyor ve gelecekteki büyüme için yapay zeka ve teknoloji sektörlerine daha fazla güvenmeyi umarak fabrikalarına daha fazla otomasyon ekliyor.
© 2023 The New York Times Company
