Markham Heid / The New York Times
Kalabalık bir kaldırımda vakit geçirdiğinizde başların eğildiğini ve gözlerin aşağıya baktığını göreceksiniz. Yakın zamanda üniversite öğrencileri üzerinde yapılan bir araştırma, kavşaklardan geçen insanların dörtte birinin bir cihaza bağlı olduğunu ortaya koydu. Florida Üniversitesi'nde mühendislik profesörü olan ve telefon kullanımı ile yürüme kazaları arasındaki bağlantıyı inceleyen Wayne Giang, "İnsanların yürürken ve telefon kullanırken dikkatlerinin ne kadar dağıldığının ve durumsal farkındalıklarının ne kadar değiştiğinin farkında olduklarını sanmıyorum" dedi.
Gerçekten de bu cihazlar bazı uzmanların dikkatsizlik körlüğü olarak adlandırdığı duruma neden olabilir. Bir çalışmada, katılımcıların yürürken ve telefonla konuşurken tek tekerlekli bisiklet üzerindeki bir palyaçoyu fark etme olasılıklarının yarı yarıya olduğunu tespit etti. Ancak elinizdeki ekran sadece dikkatinizi dağıtmakla kalmıyor. Aynı zamanda ruh halinizi, yürüyüşünüzü ve duruşunuzu da değiştiriyor. A noktasından B noktasına başınıza bir şey gelmeden gitme becerinizi engelliyor.
Bir telefon adımlarınızı nasıl bozar?
Giang, aynı anda hem yürüyüp hem de telefon kullandığımızda, refleks olarak hareket şeklimizi ayarladığımızı söyledi. Yayaların video görüntüleri, telefon kullanan insanların, dikkatleri dağınık olmayanlara göre yaklaşık yüzde 10 daha yavaş yürüdüklerini gösteriyor. Danimarka Teknik Üniversitesi'nde telefon kullanırken yürümenin biyomekaniğini inceleyen bir proje yöneticisi olan Patrick Crowley, "Yavaşlamayı yansıtan bir dizi yürüyüş değişikliği görüyorsunuz. İnsanlar daha kısa adımlar atıyor ve her iki ayakları da yerdeyken daha uzun zaman geçiriyor" ifadelerini kullandı.
Kondisyonu da etkiliyor
Bu değişiklikler kaldırımdaki trafiği aksatabilir. Alabama Üniversitesi'nde egzersiz bilimi profesörü olan Elroy Aguiar, günlük fiziksel aktivitenizin büyük bir bölümünü yürüyüş oluşturuyorsa, telefonla dolaşmanın kondisyonunuz üzerinde olumsuz etkileri olabileceğini söylüyor. Yürürken dik durmak yerine akıllı telefona bakmak da boyun ve üst sırt kaslarına binen yük veya kuvvet miktarını artırarak text neck semptomlarına katkıda bulunabilir. Gait & Posture dergisinde yer alan bir araştırma, tüm bunların dengeyi azaltabileceğini ve tökezleme veya düşme riskini artırabileceğini öne sürüyor.
Ruh halinizi nasıl etkiliyor?
Bilim insanları stresi incelemeleri gerektiklerinde genellikle insanlardan aynı anda birkaç görevi yerine getirmelerini isterler. Bunun nedeni, çoklu görevlerin insanları strese sokmak için güvenilir bir yol olması. Telefon kullanırken yürümenin o anda farkında olmasak bile, bu şekilde işlediğine dair kanıtlar var. Bir deney, koşu bandında yürürken telefon kullanan kişilerin stres hormonu olarak adlandırılan kortizol seviyelerinin daha fazla yükselme eğiliminde olduğunu ortaya koydu.
2023 yılında yapılan bir çalışma, açık havada bir parkta telefona bakarak ya da bakmadan yürümenin psikolojik etkilerini inceledi. Araştırmanın yazarlarından ve Yeni Zelanda'daki Auckland Üniversitesi'nde sağlık psikolojisi profesörü olan Elizabeth Broadbent, "Genelde insanlar yürüyüşe çıktıklarında sonrasında kendilerini daha iyi hissederler ve biz de telefonsuz yürüyüş grubunda bunu gördü. Telefonla yürüyen gruplarda bu etkiler tersine döndü. İnsanlar yürüdükten sonra daha pozitif hissetmek yerine, daha az pozitif hissettiler, daha az heyecanlı, daha az mutlu, daha az rahatlamış" diye konuştu.
O ve çalışmanın ortak yazarları, bu olumsuz etkileri telefon kullanıcılarının çevreleriyle bağlantı kuramamasına bağlıyor. Doğal alanlarda yürüyüş yaparak vakit geçirmenin ruh halinize ve zihinsel sağlığınıza iyi geldiği artık yaygın olarak kabul ediliyor. Broadbent, "Görünen o ki, bu faydaları elde etmek için dikkatinizin telefonunuzda değil, çevrenizde olması önemli" dedi.
Dikkat dağınıklığının tehlikeleri
Çoğumuz yürürken telefon kullanmanın riskli olabileceğini biliyoruz. Honolulu gibi bazı şehirler, dikkati dağınık yayaları dizginlemek için yasalar bile çıkardı. Ancak bu tehlikeler üzerine yapılan araştırmalar bazı sürprizler de buldu. Giang'ın çalışması, telefona bağlı dikkati dağılmış yürüme ile acil servis ziyaretleri arasındaki bağlantıyı inceledi. 2011-2019 yıllarını kapsayan hükümet verilerini kullanan Giang ve meslektaşları, telefonların neden olduğu yaklaşık 30 bin yürüme kazasına ulaştı. Bu kazaların çoğu sokaklarda ve kaldırımlarda meydana gelirken, neredeyse dörtte biri evde gerçekleşti. Giang, bir şeye takılıp düşmenin ya da merdivenlerden yuvarlanmanın gerçek bir risk olduğunu söyledi.
Araştırmaya göre yaş, telefona bağlı yürüme kazaları için en önemli risk faktörlerinden biriydi. En yüksek yaralanma oranına 11-20 yaş arası gençler sahipken, onları 20'li, 30'lu ve 40'lı yaşlardaki yetişkinler izliyor. Giang, bunun nedeninin belki de gençlerin telefonlarını yaşlılardan daha fazla kullanması olabileceğini söyledi.
Peki nasıl güvende kalabilirsiniz? Telefonunuzu kontrol etmek istiyorsanız Giang, tercihen diğer yayaların yolundan uzak durmaya dikkat etmeniz gerektiği konusunda uyarıyor. Uzman, aynı anda hem yürüyüp hem de cihazınızı kullanıyorsanız, merdivenler, yaya geçitleri ve dağınık ya da engebeli arazilerde bulunmaktan kaçınmanızı tavsiye ediyor. Giang, "Uyanık ve bilinçli insanlar bile yürürken yaralanıyor Eğer dikkatiniz bir telefonla dağılıyorsa, kendinizi kesinlikle riske atıyorsunuz demektir" diye ekledi.
© 2024 The New York Times Company
