Neal E. Boudette / The New York Times
ABD'de Birleşik Otomobil İşçileri Sendikası (UAW) üyesi binlerce işçi bugün greve gitti. Eylem, Detroit merkezli üç dev otomobil üreticisinin tamamını aynı anda etkileyen ilk grev oldu.
Sendika ile General Motors, Ford Motor ve Chrysler'in ana şirketi Stellantis mevcut toplu sözleşmenin süresinin sona erdiği perşembe saat 23:59'a kadar bir uzlaşmaya varamadı ve müzakereler çıkmaza girdi. Resmi süre dolarken taleplerinin kabul edilmemesini protesto eden işçiler Michigan, Missouri ve Ohio'daki fabrikaların yakınlarında bir araya geldi.
Üç otomobil üreticisinin de birer fabrikasını durduran grev üreticilerin başka yerlerdeki fabrikalarında da üretimi durdurabilir ve ülkenin Orta Batı bölgesindeki bazı kasabalarda yerel ekonomiyi sarsabilir.
Sendikanın ikinci grevi
Sendika, kuruluşundan bu yana geçen 88 yıl boyunca sadece bir kez bir otomobil üreticisine karşı grev çağrısı yapmıştı. 2019'da GM ve sendika arasındaki toplu sözleşme görüşmeleri tıkanınca GM tesisleri 40 gün çalışmamıştı. Bugün greve çıkan işçiler üç otomobil devinde çalışan toplam 150 bin UAW üyesi işçinin küçük bir kısmını oluşturuyor.
Kısmi grev ama yayılabilir
Ancak bu sınırlı grev otomobil üreticilerini engelleyebilir çünkü bu tesislerde Ford Bronco SUV ve Chevrolet Colorado pikap gibi karlı araçlar üretiliyor. Sendika başkanı Shawn Fain görüşmelerin uzlaşmayla çözümlenmemesi halinde grevin genişleyebileceğini söyledi.
Etkilenen tesisler arasında Colorado'nun yanı sıra GMC Canyon'u da üreten Wentzville, Missouri'deki bir GM tesisi ve Toledo, Ohio'da Jeep Gladiator ve Wrangler'ı üreten bir Stellantis kompleksi yer alıyor.
Fain, Ford'un Ranger pikapının yanı sıra Bronco'yu da yapan Wayne'deki Michigan Montaj tesisinde yalnızca montaj alanı ve boyahanedeki işçilerin greve katılacağını açıkladı.
Dört yıl için yüzde 40 talebi
Sendikaya göre GM fabrikasında 3 bin 600, Stellantis fabrikasında 5 bin 800 saat başı ücretle çalışan işçi var. Ford'un Michigan Montaj fabrikasında ise greve çıkan 3 bin 300 işçi bulunuyor.
Önümüzdeki dört yıl içinde ücretlerinin yüzde 40 oranında artırılmasını talep eden sendika söz konusu üç şirketin CEO'larının ücret paketlerinin geçen dört yılda ortalama bu oranda arttığına dikkat çekti. Bu yıl sendika başkanı olarak göreve gelen Fain, aynı zamanda enflasyona karşı ücretleri daha da yükseltecek yaşam maliyeti düzenlemeleri, daha kısa çalışma haftası, emekli maaşlarında ve sağlık hizmetlerinde iyileştirmeler ve kapanacak fabrikalarda grev hakkı gibi iş güvencesi önlemleri taleplerinde de bulundu.
Yeni başlayan işçi saate 17 dolar alıyor
Buna ek olarak, sendika ücret skalasında da iyileştirme talep ediyor. Bugünkü skalaya göre işe yeni başlayan bir işçi saat başı 17 dolar alıyor ve UAW'li işçilerin aldığı en yüksek saat başı ücret olan 32 dolara çıkması için sekiz yıl geçmesi gerekiyor.
Otomobil şirketleri şu ana kadar ücret konusuna sendika ile bir orta yola geldiler ancak diğer taleplerin neredeyse tamamına karşı çıkıyor. Perşembe günü GM son teklifinin, dört yıllık sözleşme boyunca toplam yüzde 20'lik bir artış olduğunu, bunun yüzde 10'luk kısımının ilk yıl yapılacağını ve bazı kıdemli çalışanlara yaşam maliyeti düzenlemeleri getireceğini açıkladı.
"Elektrikliye geçiş sürecinde grev yapmayın"
GM CEO'su Mary Barra, perşembe gecesi şirketin internet sitesinde yayınlanan bir videoda “Çekici ve benzeri görülmemiş bir teklif sunduk. Bize en çok söyledikleriniz sorunlara eğiliyoruz: Ücret artışı, iş güvencesi ve uzun vadeli istikrar” dedi. Ayrıca sendikanın taleplerinin çoğunun veya tamamının karşılanmasının, elektrikli araçlara geçiş için on milyarlarca dolar yatırım yapan şirketin planlarına zarar verebileceğini öne sürdü.
Barra “Şirketi dönüştürme yolunda bir dönüm noktasındayız. Hata yapmayın: Yatırım yapmaya devam etmezsek yerimizi kaybederiz ve bu çok hızlı olur. Grevin kazananı olmaz” diye konuştu. Ford ve Stellantis de resmi süre dolmadan 48 saat önce sendikaya yeni tekliflerde bulundu ancak bu tekliflerin ayrıntıları açıklamadı.
Biden taraflarla görüştü
Hükümet perşembe günü yaptığı açıklamada Başkan Joe Biden'ın Fain ve otomotiv şirketlerinin liderleriyle müzakerelerin durumu hakkında konuştuğunu duyurdu. Üst düzey bir Beyaz Saray yetkilisi, Biden'ın ayrıntılar konusunda şirketlere veya sendikaya baskı yapmadığını ancak tüm tarafları masada kalmaya ve işçilerin adil bir sözleşme almalarını sağlamaya teşvik ettiğini söyledi.
Sendikanın daha yüksek ücret ve yeni sosyal haklara yönelik talepleri, otomobil üreticilerinin sıkıntılı bir dönem geçirdiği ve UAW'nin şirketlerin hayatta kalmasına yardımcı olmak için büyük tavizler kabul etmek zorunda kaldığı son 20 yıla kıyasla oldukça keskin.
21 milyon dolardan az alan CEO yok
Ancak son dönemde GM, Ford ve Stellantis rekora yakın gelirler açıkladı. Bu yılın ilk yarısında Ford 3.7 milyar dolar, GM 5 milyar dolar gelir elde etti. Aynı dönemde Stellantis'irn karı 11 milyar euro (yaklaşık 11,9 milyar dolar) oldu. Chrysler'de elektrikçi olarak yetişen ve daha sonra sendika yönetiminde çalışan Fain sendikanın başına seçilmeden önce bu yılki sözleşme görüşmelerinde daha agresif ve çatışmacı bir yaklaşım benimseyeceği sözünü vermişti.
Sendika üyelerine hitap ettiği konuşmalarda da sık sık otomobil üreticilerinin CEO'larının maaşlarına değiniyor. GM CEO'su Barra geçen yıl 29 milyon dolar kazandı. Ford CEO'su Jim Farley de 21 milyon dolar kazanırken, Stellantis CEO'su Carlos Tavares'e yaklaşık 25 milyon dolar değerinde bir ücret paketi verildi.
© 2023 The New York Times Company
