New York Times yazdı: İsrail ordusu sonucu belli olmayan bir oyunun içinde

Isabel Kershner / The New York Times

Hamas liderliğindeki binlerce silahlı kişi geçen yıl 7 Ekim'de Gazze Şeridi sınırını aşıp İsrailli toplulukları, ordu üslerini ve bir müzik festivalini ele geçirdiğinde, sürpriz saldırının kurbanları saklandıkları yerlerden ve güvenli odalardan sevdiklerine umutsuz mesajlar gönderdi. Saatlerce kurtarılmayı beklerken “Ordu nerede?” diye sordular. Öldürülen yüzlerce kişi için ordu çok geç geldi. İsrail tarihinin belki de en büyük askeri ve istihbarat fiyaskosundan bir yıl sonra ordu, zorlu bir bölgesel güç olarak imajını düzeltiyor. İstihbarata dayalı hassas saldırılarla baş düşmanlarının en gizli ve güvenli kalelerine girdi, kilit liderlerini ortadan kaldırdı, varlıklarına saldırdı ve bir yanıt verme çabalarını büyük ölçüde engelledi.

İsrail geçen hafta cuma günü gerçekleştirdiği bir bombardımanda Hizbullah lideri Hasan Nasrallah'ı, grubun hakim olduğu Beyrut yakınlarındaki yoğun bir kentsel alanda bulunan bir yeraltı sığınağına düzenlediği saldırıda öldürdü. Operasyonun askeri kod adının Yeni Düzen olması, İsrail'in sınırlarının ötesindeki gerçekliği değiştirme ve İran'ın kendisini sözde bir ateş çemberiyle çevrelemek için vekiller kullanmasını baltalama yönündeki iddialı hedeflerine işaret ediyor.

Şu anda birden fazla cephede savaşan İsrail'in hava savunması, ABD liderliğindeki müttefiklerinin de yardımıyla, İran'ın salı günü İsrail'e yaklaşık 200 füzelik bir yaylım ateşi açtığı büyük bir misilleme saldırısını büyük ölçüde engelledi. İsrail'in İran'a bu saldırı için ağır bir bedel ödetme sözü, İsrail ordusunun daha geniş bir bölgesel savaşa girme konusunda isteksiz olmadığını gösteriyor.

"7 Ekim öncesinin İsrail'i geri döndü"

Washington Institute for Near East Policy'de kıdemli araştırmacı olan İsrailli emekli tuğgeneral Assaf Orion'a göre 7 Ekim öncesinin güçlü ve akıllı İsrail'i geri döndü. Orion, Nasrallah'ın ölümünün İsrail'in düşmanlarına kendi mesajını verdiğini de sözlerine ekledi: İsrail'in size ulaşabileceğini anladınız.

Nasrallah'ın öldürülmesi, ekim fiyaskosunun kasvetli yıldönümü öncesinde İsrail'in moralini ve ordunun itibarını bir anda yükseltti. Ordunun cumartesi günü ölümü doğrulamasının ardından, cankurtaranların haberi duyurduğu ve İsrail sahillerinde güneşlenenlerin tezahürat yaptığı videolar paylaşılmaya başlandı. Tel Aviv Üniversitesi Ulusal Güvenlik Çalışmaları Enstitüsü tarafından bu hafta yapılan bir anket, İsrail'deki Yahudi nüfusun yüzde 87'sinin orduya yüksek ya da çok yüksek güven duyduğunu gösterdi. İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu'ya bu düzeyde güven duyanların oranı ise sadece yüzde 37'dir. İsrail'deki ilk coşku bir yana, Orion askeri eylemlerin net bir sonucu olmayan “uzun bir oyun” olduğunu söyledi. İsrail'in son günlerde Lübnan'da elde ettiği bir dizi başarının ardından asıl sorunun “Sonra ne olacak?” olduğunu ekledi.

"Hamas'ı ortadan kaldırmak mümkün değil"

Geçen yıl Hamas'ın öncülük ettiği saldırının ilk şokunu atlatan İsrail ordusu, Gazze'de ezici ve ölümcül bir karşı saldırı yürüttü. İsrail geçtiğimiz günlerde Hamas'ın askeri altyapısını büyük ölçüde çökerttiğini ve militanların kapasitesini bir gerilla gücü seviyesine indirdiğini açıkladı. Bunun bedeli ağır oldu. Savaşçılar ve siviller arasında ayrım yapmayan yerel sağlık yetkililerine göre 41 binden fazla Filistinli öldürüldü. Bu rakam İsrail'in uluslararası alanda kınanmasına yol açtı. Netanyahu'nun “mutlak zafer” ısrarına rağmen ordunun baş sözcüsü Tuğamiral Daniel Hagari bile Hamas'ı bir ideoloji ve hareket olarak ortadan kaldırmanın mümkün olmadığını söylüyor.

İsrail'in bombardımanları, Hizbullah'ın geçen yıl 8 Ekim'de Hamas'la dayanışma içinde İsrail mevzilerine ateş açmaya başladığı komşu Lübnan'da ve İran destekli Husilerin İsrail'e füze ve insansız hava araçları fırlatmasının ardından bin 600 km fazla uzaklıktaki Yemen'de düzenlenen operasyonları da içeriyor. Nisan ayında Suriye'nin başkenti Şam'daki İran Büyükelçiliği binasına düzenlenen saldırıda üst düzey İranlı askeri ve istihbarat yetkilileri öldürüldü ve İran nisan ayında ilk kez yüzlerce füze ve insansız hava aracıyla İsrail'e doğrudan saldırdı. O zaman da İsrail, ABD ve diğer müttefiklerinin yardımıyla bunların çoğunu engelledi.

Temmuz ayında İsrail, Lübnan'daki üst düzey bir Hizbullah askeri komutanını ve Hamas'ın siyasi liderini İran'ın başkenti Tahran'ı ziyaret ettiği sırada öldürdü. Eylül ayında, çağrı cihazları ve telsizleri aynı anda patlayan binlerce Hizbullah mensubu öldü ya da sakat kaldı ve İsrail savaş uçakları Lübnan'da binlerce hedefi bombaladı. Nasrallah'ın öldürüldüğü saldırıdan bu yana İsrail, bu hafta kara operasyonlarına başladığı Lübnan'daki diğer bazı hedeflerin yanı sıra Hizbullah'a ait mümkün olduğunca çok sayıda hedefi de vurmaya devam ediyor.

Beyaz Saray ulusal güvenlik sözcüsü John Kirby geçen hafta sonu ABC'ye verdiği demeçte İsrail'in Hizbullah'ın komuta yapısını neredeyse ortadan kaldırdığını ve binlerce füze ve insansız hava aracını imha ettiğini söyledi. “Bugünkü Hizbullah'ın bir hafta önceki Hizbullah olmadığı konusunda hiçbir şüphe yok” dedi. İsrailli eski bir tümgeneral ve eski ulusal güvenlik danışmanı olan Yaakov Amidror'a göre İsrail'in askeri ve teknolojik güç gösterisi, İran ile vekillerine karşı bir denge unsuru olarak yeniden öne çıkmasını sağladı.

Hamas geçen ekim ayında İsrail'i hazırlıksız yakalarken, ülke güçleri Lübnan harekatına hazırlıklıydı. Yaklaşık on yıl önce ordu, Hizbullah'ın İsrail sınırına yakın güney Lübnan köylerine askeri altyapı yerleştirdiği konusunda uyarıda bulunmuştu. İsrail'in Gazze'de Hamas'ın askeri ve yönetim kabiliyetlerini yok etme hedefinin aksine, hükümet Lübnan'daki harekât için daha mütevazı bir hedef belirledi: Geçen ekim ayında boşaltılan İsrail sınır bölgelerinde yaşayan yaklaşık 60 bin kişinin evlerine dönmesine izin vermek.

İsrail Savunma Bakanı Yoav Gallant, Hizbullah'a karşı savaşın aşamalı olarak ilerleyeceğini ve örgüte her noktada geri adım atma ve güçlerini sınırdan çekme şansı tanıyacaklarını söyledi. Salı günü İsrail ordusu, son aylarda sınıra yakın Lübnan topraklarında düzinelerce gizli baskın gerçekleştirdiğini ve güney Lübnan'da kara harekâtına başladığını açıkladı. Uzmanlar bundan sonra İsrail'in nihai oyununun belirsiz olduğunu söylüyor. Orion'a göre işin püf noktası, işlerin ters gitmeye başlayabileceği dönüm noktasından önce bir çıkış yolu bulmak. Orion, "Şimdilik hala filmin ortasındayız” dedi.