Emily Anthes / The New York Times
Maui orman yangınları devam eden bir insanlık trajedisi oldu. En az 115 kişi hayatını kaybetti, yüzlercesinden haber alınamıyor ve birçoğu evlerinden oldu. Ancak bu tür yangınlar hayvanlar için de risk teşkil ediyor. Vahşi hayvanlar, çiftlik hayvanları ve evcil hayvanlar genellikle yangınlarda ölüyor. Alevler nesli tükenmekte olan türler için kritik yaşam alanlarını yok edebilir ve koruma çabalarını sekteye uğratabilir. (Hawaii yangınları, dünyanın nesli tükenmekte olan kuşlarından bazılarına ev sahipliği yapan Maui Kuş Koruma Merkezi için de tehdit oluşturdu). Ve hava soluyan tüm canlılar dumandan etkilenebilir.
Kuşlar bilhassa savunmasız
Los Angeles'taki California Üniversitesi'nde dumanın kuşları ve diğer vahşi yaşamı nasıl etkilediğini araştıran ekolog Olivia Sanderfoot, "Kuşlar özellikle savunmasızdır, çünkü uçma gücü için yeterli oksijen sağlamak üzere tasarlanmış inanılmaz derecede etkili bir solunum sistemine sahipler” dedi. Kuşların solunum sistemi özellikle havadan oksijeni çekmekte mahir, ancak etrafta dolaşan kirleticiler varsa, kuşlar bunları da kolayca alır.
Dumanın kuşları tam olarak nasıl etkilediği, cevaplanmamış birçok soruyla birlikte hâlâ yeni yeni oluşan bir araştırma alanı. Ancak çalışmalar, dumanın kuşların akciğerlerine zarar verebileceğini ve onları solunum yolu enfeksiyonlarına karşı daha savunmasız hale getirebileceğini gösteriyor. Ayrıca dumanda bulunan ve insanlarda sağlık sorunlarına neden olduğu kanıtlanmış ince partikül maddeler de kuşların solunum yollarında birikebilir. Sanderfoot, "Hava kirliliğinin ve özellikle dumanın solunum sıkıntısına neden olduğunu ve kuşların nefes almasını zorlaştırdığını biliyoruz" dedi.
© 2023 The New York Times Company
Duman göçleri etkiliyor
Duman bulutları, birçoğu tehdit altında olan göçmen kuşların yolculuklarını da aksatabilir. 2020 yılında, yazları Alaska'da geçiren kazlar, sonbahar göçlerine Batı Yakası'ndaki rekor niteliğindeki orman yangını sezonunun ortasında başladı. Bilim insanları, kazların Oregon'daki geleneksel mola yerlerine varmak için normal sürenin iki katından fazla zamana ihtiyaç duyduklarını ve uçuş yollarının yaklaşık 500 mil daha uzun olduğunu tespit etti.
Cornell Ornitoloji Laboratuvarı'nda büyük yangınların kuşları nasıl etkilediğini araştıran ekolog Andrew Stillman, "Kuşların yoğun dumanla karşılaştıklarında zor seçimler yapmak zorunda kaldıklarını görmeye başlıyoruz" dedi.
Kuşlar oturup dumanın dağılmasını bekleyebilir, bu da onları bilmedikleri bir bölgede günlerce mahsur bırakabilir ve göçlerini geciktirebilir. Dumanın etrafından uçabilir, yolculuklarını uzatan ve değerli enerji rezervlerini tüketen dolambaçlı yollardan yapabilirler. Ya da ilerlerken dumanı yutarak uçmaya devam edebilirler. Stillman, "Her iki durumda da, göç eden kuşlar sonunda vardıklarında daha kötü durumda oluyorlar. Ve herkes bu tehlikeli yolculuktan sağ çıkamıyor’’ dedi.
Kolay akşam yemeği olduğu için
Sanderfoot, dumanın kuş davranışlarını nasıl değiştirdiğini ve bu tepkilerin türlere ve koşullara göre nasıl değiştiğini araştırıyor. (Bazı yırtıcı kuşlar, belki de kaçan veya yaralanan küçük hayvanlar kolay bir akşam yemeği olduğu için yangınlara ilgi duyuyor gibi görünüyor). Orman yangınlarına karşı en savunmasız türler hangileri? Daha geniş yaşam alanlarına sahip kuşlar, daha küçük alanlara sahip olanlara göre daha kolay mı kaçıyor? Yangına açık bölgelerde yaşayan kuşlar, orman yangınlarının daha yeni bir tehdit olduğu yerlerde yaşayanlardan farklı tepki veriyor mu? Tepkiler yılın farklı zamanlarında değişiyor mu?
Sanderfoot, "Ve tüm bu çalışmalar, toplumumuzdaki kuş yetiştirircilerinden tekrar tekrar duyduğum soruları yanıtlamaya yönelik. İnsanlar dumanlı havalarda kuşlara ne olduğunu bilmek istiyor’’ dedi. Ayrıca bu soruları yanıtlamasına yardımcı olmaları için amatör kuş gözlemcilerinden de yardım alıyor. Phoenix Projesi adı verilen yeni bir çaba, yangın sezonu boyunca haftada 10 dakikasını yerel kuşları gözlemlemeye ayırmak isteyen California sakinlerini arıyor.
Habitat kullanımları nasıl değişiyor?
Sanderfoot, kuşların dumana tepki olarak habitat kullanımlarını nasıl değiştirdiklerini ve kuş yemlikleri ve banyoları sağlamanın "duman arazide devam ettikçe gelişmelerine yardımcı olup olamayacağını" öğrenmeyi umuyor. Sanderfoot, ‘’Tüm bunları bir araya getirmeyi ve giderek daha fazla duman gördüğümüzde kuşlara yardımcı olmak için neler yapabileceğimizi politika açısından öğrenmemize gerçekten yardımcı olmayı umuyorum’’ dedi.
© 2023 The New York Times Company
