Anton Troianovski ve Valerie Hopkins / The New York Times
Kremlin dört yıl boyunca Başkan Donald Trump'ın dostane söylemlerini dostane politikalara dönüştürmeye çalıştı ve başarısız oldu. Şimdi ikinci bir şansı var. Salı günkü ABD seçimleri öncesinde Rus yetkililer sonucu pek de önemsemediklerini söylediler. Yaptırımları ve Ukrayna'ya silah sevkiyatını gerekçe göstererek, ABD'nin Rusya'ya yönelik politikasının Trump'ın görevde olduğu dört yıl boyunca sadece sertleştiğini savundular. Ancak Trump'ın zaferinden sonra hava değişmeye başladı. Kremlin'e yakın bazı kişiler, birçok Rus'un Ukrayna'da kendilerine karşı bir Amerikan vekalet savaşı olarak gördükleri şeye rağmen Washington ile yakınlaşmanın yolunu açmaya çalıştı.
"Pragmatik olma konusunda bir üne sahip"
Rusya'nın egemen varlık fonunun başkanı ve Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in yakın bir müttefiki olan Kirill Dmitriev çarşamba günü bir telefon röportajında “Trump ve ekibi çok pragmatik olma konusunda bir üne sahip” dedi. Dmitriev, Trump'ın Beyaz Saray'a dönüşünün “önceki yönetimlerin yaptığından daha sorun çözücü bir şekilde olaylara bakmak” için bir fırsat olacağını da sözlerine ekledi.
Dmitriev bu hafta Trump ekibinden herhangi birine özel mesaj gönderip göndermediği konusunda yorum yapmayı reddetti. Ancak Kremlin'in ikinci bir Trump başkanlığını hoş bir değişiklik ve Putin'in otoriter liderliğini sık sık öven ve Rusya'nın Ukrayna'yı işgalini kınamaktan kaçınan Trump ile bir bağ kurmak için yeni bir fırsat olarak gördüğüne işaret eden bir açıklama yaptı. Dmitriev, “Biden yönetiminin yalanları, beceriksizliği ve kötülüğünden” sonra, şimdi “Rusya ile ABD arasındaki ilişkileri sıfırlamak için yeni fırsatlar” olduğunu söyledi.
Rusya'nın istediği anlaşma
Putin'in gayrı resmi elçisi olarak oynadığı rol, ABD özel danışmanının Rusya'nın 2016 seçimlerine müdahalesine ilişkin soruşturmasında belgelenen Dmitriev'in bu daveti dikkat çekiciydi. Robert Mueller, Dmitriev'in Hillary Clinton'a karşı kazandığı zaferin ertesi sabahı Trump'ın yakın çevresiyle bağlantı kurmaya çalıştığını tespit etmişti. Kremlin'in bu seferki en önemli önceliği Ukrayna'da kendi şartlarına uygun bir anlaşma yapmak gibi görünüyor. Trump, nasıl olacağını söylemeden savaşı bir günde bitirebileceğini defalarca söyledi ve Başkan Yardımcısı seçilen JD Vance tarafından özetlenen bir çözüm, Kremlin'e yakın kişilerin Putin'in istediğini söylediği şeyi yansıtıyor: Rusya'nın ele geçirdiği toprakları elinde tutmasına izin vermek ve Ukrayna'nın NATO'ya katılmayacağını garanti etmek.
Uzun yıllar Rus ve Sovyet devlet televizyonlarında gazetecilik yapmış olan Vladimir Pozner, Moskova'dan verdiği bir mülakatta hiçbir arkadaşının ve tanıdığının Başkan Yardımcısı Kamala Harris'in kazanmasını istemediğini söyledi. Pozner, Trump'ın savaşı “muhtemelen Rusya'nın lehine” bitirebilecek biri olarak görüldüğünü söyledi. Pozner, “Trump'ın Rusya için daha iyi olacağına dair genel bir his var. Belki bu savaşı bitiririz ve belki de ilişkilerimiz düzelir" dedi.
Ukrayna kabul etmek zorunda kalacaktır
Kremlin, Trump'ın 2016'daki zaferinin kutlamalarının aksine (parlamentoda şampanya mantarları patlarken) çarşamba günü kamuoyu önünde sessiz bir ton tutturmaya çalıştı. Trump başkanlığı boyunca Putin'den olumlu bir şekilde bahsederken, ABD'nin Rusya'ya yönelik yaptırımları arttı ve Ukrayna'ya tanksavar silahlarını ilk gönderen onun yönetimi oldu. Kremlin sözcüsü Dmitri Peskov, Trump'ın savaşı durdurma vaadine atıfta bulunarak, “Eğer birisi bir şeyleri değiştirebiliyorsa, bu memnuniyetle karşılanmalıdır. Eğer bunlar seçim kampanyası sırasında söylenmiş sözlerse, bunu daha önce de gördük" ifadelerini kullandı. Kremlin'in Trump'ı tebrik etmemesi dikkat çekiciydi ancak bu hala söz konusu olabilir. Elbette Ukrayna, Trump'ın Putin'le yapmaya çalışacağı herhangi bir anlaşmayı kabul etmek zorunda kalacaktır ancak ABD Ukrayna'nın en önemli silah tedarikçisi olarak bu konuda koz sahibidir. Şimdilik Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy savaşmaya devam etme sözü verdi ve topraklarını bırakmayacağını belirtti. Çarşamba günü Trump'ı “tarihi” zaferinden dolayı telefonla tebrik eden ilk dünya liderlerinden biri oldu.
Ancak Moskova'da bazıları Trump'ın savaşı nasıl olumlu bir şekilde sona erdirebileceğine dair senaryolar üretmeye başladı bile. Kremlin'e yakın bir Moskova gazetesi editörü olan Konstantin Remchukov, ilk adımın Ukrayna birliklerini Rusya'nın Kursk bölgesinden çıkarmak olacağını söyledi. Bundan sonra Putin'in, Rusya'nın ele geçirdiği toprakları elinde tutabilmesi koşuluyla görüşmelere hazır olacağını söyledi. Remchukov, Trump'ın göreve başlamadan önce bile pozisyonunu netleştirmek için kabine üyelerini gönderebileceğini sözlerine ekledi. (Trump'ın göreve başlamadan önce yapacağı herhangi bir müzakere 1799 Logan Yasası uyarınca yasadışı olabilir).
Remchukov, “'Noel için ateşkes yapalım' diyebilirler. Henüz başkan bile değil ama şimdiden puanları topluyor, çünkü barışın başkanı olduğu için her yerde barış var. Ben böyle olacağını düşünüyorum" diye konuştu. Başkan Joe Biden döneminde de Kremlin, Trump'ın yörüngesindeki kişilerle köprüler kurdu ya da kurmaya devam etti. Trump'ın yakın çevresinde yer alan eski Fox News sunucusu Tucker Carlson, şubat ayında Putin'le röportaj yapmak üzere Moskova'ya uçtu ve Ukrayna'nın geniş çaplı işgalinden bu yana Rus liderle masaya oturan ilk Amerikalı medya mensubu oldu. Moskova'daki gözlemciler, her ikisi de muhafazakar, “geleneksel” değerleri benimseyen ve sert, kararlı liderler olarak imajlarını besleyen Trump ve Putin arasındaki bağlantılara işaret ediyor.
Rus kurumları aile içi şiddeti suç olmaktan çıkardı, küresel LGBTQ hareketini aşırılık yanlısı görerek yasakladı ve kürtajı engellemeye çalıştı. Bunlar ABD'deki Cumhuriyetçiler tarafından izlenen politikaları yansıtan eylemler. Eleştirmenler ayrıca Trump'ın 2018'de Helsinki'de düzenlenen bir zirvede Putin'in 2016 seçimlerine müdahale etmediği yönündeki sözünü ABD istihbarat kurumlarının değerlendirmesine rağmen kabul etmesini de utanç verici olarak nitelendiriyor.
Yine de Putin'in en sert muhaliflerinden bazıları bile Trump'ın zaferinde umutlanmak için nedenler gördüklerini söyledi. Ağustos ayında Batı ile yapılan esir takasında serbest bırakılan önde gelen Kremlin karşıtı siyasetçilerden Ilya Yashin verdiği bir röportajda “Trump'ın ilk başkanlığının Putin için o kadar da kolay olmadığını” söyledi. Yaşin, Ukrayna'yı teslim etmenin son derece zayıf bir karar gibi görüneceğini belirterek "Trump'ın bunu çok iyi anladığını düşünüyorum” dedi.
© 2024 The New York Times Company
