Stanley Reed / The New York Times
Suudi Arabistan'ın başkenti Riyad'a arabayla iki saatlik mesafede, sıra sıra dizilmiş güneş panelleri okyanustaki dalgalar gibi ufka doğru uzanıyor. Neredeyse sınırsız petrol rezervine sahip olmasına rağmen krallık, kısmen ülke için hayati önem taşıyan ancak hızla değişen enerji sektöründe lider konumunu korumak amacıyla güneş ve rüzgar enerjisini benimsiyor. Kısa süre önce tamamlanan Sudair adlı güneş enerjisi projesinin CEO'su Faisal Al Omari, 22 kilometre karelik çölü kaplayan 3,3 milyon panele bakarak çocuklarına ve torunlarına Suudi Arabistan'ın enerji dönüşümüne katkıda bulunduğunu anlatacağını söyledi. Omari, “Bunun bir parçası olduğum için gerçekten gurur duyuyorum” dedi.
2030'a kadar yüzde 50'ye çıkacak
Petrol üretimi Suudi ekonomisinde önemli bir rol oynamaya devam etse de krallık diğer enerji türlerine de ağırlık veriyor. Sudair, 185 bin evi aydınlatabilecek, güneş ve rüzgar gibi yenilenebilir enerji kaynaklarından elde edilen üretimi 2030 yılına kadar yaklaşık yüzde 50'ye çıkarmayı amaçlayan birçok dev projenin ilki. Halihazırda yenilenebilir enerji, Suudi elektrik üretiminin ihmal edilebilir bir kısmını oluşturuyor.
Analistler bu son derece iddialı hedefe ulaşmanın pek mümkün olmadığını söylüyorlar. Washington'daki bir araştırma kuruluşu olan Orta Doğu Enstitüsü'nde iklim analisti olan Karim Elgendy, “Yüzde 30'a ulaşırlarsa mutlu olurum çünkü bu iyi bir sinyal olur” dedi. Yine de krallık hızla güneş enerjisi çiftlikleri kurmayı planlıyor. Sudair'in Suudi geliştiricisi ve uluslararası elektrik ve su endüstrilerinde büyüyen bir güç olan Acwa Power'ın CEO'su Marco Arcelli, “Burada gördüğünüz hacimleri başka hiçbir yerde göremezsiniz, sadece Çin'de görebilirsiniz” dedi.
"Çok fazla sermayeleri var"
Suudiler sadece hızla büyümek için gerekli paraya sahip değil, aynı zamanda Batı'da bu tür projeleri engelleyen uzun izin süreçlerinden de muaflar. Washington'daki bir araştırma kuruluşu olan Stratejik ve Uluslararası Çalışmalar Merkezi'nde kıdemli bir araştırmacı olan Ben Cahill, “Çok fazla yatırım sermayeleri var ve proje geliştirme konusunda hızlı hareket edip tetiği çekebiliyorlar” dedi. Suudi ekonomisinin baş tacı ve neredeyse tüm petrolün üreticisi olan Saudi Aramco bile değişen bir enerji manzarası görüyor.
920 milyon dolara hisse aldı
Aramco, güneş enerjisi alanında bir yer edinmek için Sudair'in yüzde 30 hissesini satın aldı. 920 milyon dolara mal olan bu hisse, hükümetin yenilenebilir enerji konusundaki hedeflerinin büyük bir kısmını karşılamayı amaçlayan 40 gigawatt'lık (İngiltere'nin ortalama elektrik talebinden daha fazla) bir güneş enerjisi portföyünün ilk adımı. Şirket, sera gazlarını yeraltında depolamak için büyük bir işletme kurmayı planlıyor. Ayrıca, özellikle İspanyol enerji şirketi Repsol'e ait Bilbao, İspanya'daki bir rafineride karbondioksit ve hidrojenden otomobiller için e-yakıt üretme çabalarını finanse ediyor.
Aramco'nun bilgisayar bilimcileri ayrıca yaklaşık 90 yıllık petrol sahası verilerini kullanarak yapay zeka modellerini eğitiyor ve böylece sondaj ve çıkarma işlemlerinin verimliliğini artırarak karbondioksit emisyonlarını azaltıyor. Aramco'nun strateji ve kurumsal gelişimden sorumlu başkan yardımcısı Ashraf Al Ghazzawi, “Çevre yönetimi her zaman çalışma tarzımızın bir parçası oldu" dedi. Petrolün uzun bir geleceği olduğu konusunda ısrar etse de dünyanın en büyük petrol şirketi Saudi Aramco, kirlilikle boğuşan bir geçmişe saplanıp kalmadığının, daha çok inovasyona odaklanmış bir Silikon Vadisi şirketi gibi olduğunun sinyallerini vermeye çalışıyor gibi görünüyor. Kısa bir süre önce şirket bir grup gazeteciyi, genç Suudilerin petrol ararken hantal kamyon filoları yerine insansız hava araçları kullanmak ya da karbondioksiti emmek için tropikal kıyı şeritlerindeki bataklıkları restore etmek gibi çevreci uygulamaları anlattığı bir sunuma davet etti.
Petrol üretimi azalmayacak
Geçen iki yıl içinde Suudi Arabistan, OPEC+ olarak bilinen gruptaki anlaşmalar doğrultusunda Aramco'ya petrol üretimini keskin bir şekilde azaltarak günde 9 milyon varile düşürmesi talimatını verdi. Ocak ayında Aramco, Suudi hükümetinin kendisine üretebileceği petrol miktarını artırma çabalarını durdurmasını söylediğini açıkladı. Aramco'ya göre bu kararlar fosil yakıt tüketiminin azalacağının habercisi değil. Yöneticiler, şirketin petrole yatırım yapmaya devam edeceği ve aynı zamanda doğal gaz üretimini keskin bir şekilde arttıracağı konusunda ısrarcı.
Daha az maliyet daha az emisyon iddiası
Bu yakıtların 2050 yılına kadar ve sonrasında da çok önemli bir rol oynamaya devam edeceğini belirten Al Ghazzawi, artan talebi karşılamak için hem yenilenebilir enerji kaynaklarına hem de petrol ve gaza ihtiyaç duyulacağını savundu. Al Ghazzawi, “Her zaman yeni ve konvansiyonel enerji kaynaklarına paralel ve eşzamanlı bir yatırım yapılması gerektiğini düşündük” dedi. Yöneticiler Aramco'nun gelecek yıllar için iyi bir konumda olduğunu söyledi. Dünyanın en büyük sahalarından bazılarının ve dikkatli yönetimin bir araya gelmesinin, varil başına ortalama 3,19 dolar gibi çok düşük bir maliyetle petrol üretebileceği anlamına geldiğini aktardılar. Şirket aynı zamanda petrol üretiminden kaynaklanan emisyonları azaltarak petrolünü daha cazip hale getirebileceğini de iddia ediyor, bu özellik şu anda piyasalar tarafından ödüllendirilmiyor ama sonunda bir prim sağlayabilir.
Aramco'nun teknoloji ve inovasyondan sorumlu başkan yardımcısı Ahmed Al-Khowaiter, “Bence eninde sonunda piyasa düşük karbonlu ürünlere değer verecek ve fiyatlandırma daha da karlı hale gelecek” dedi. Aramco, yatırımlarının yaklaşık yüzde 10'unu düşük karbonlu girişimlere ayıracağını söylüyor, ancak bu hamleler mali sonuçlarda pek görünmüyor. Araştırma şirketi Bernstein'da analist olan Neil Beveridge, “Petrol üretimi gerçekten de kazançların büyük bölümünü oluşturuyor" dedi.
Çin'le anlaştılar
Aramco'nun bazı girişimlerinin meyve vermesi muhtemelen yıllar alacak, ancak koşullar güneş enerjisi için şimdiden olgunlaşmış görünüyor. Suudi Arabistan yakıcı bir güneşe ve güneş panelleriyle doldurulabilecek geniş arazilere sahip. Bir araştırma şirketi olan Rystad Energy'de yenilenebilir enerji ve enerji analisti olan Nishant Kumar, Sudair'deki paneller de dahil olmak üzere yenilenebilir ekipmanların çoğunu tedarik eden Çin ile yakın bir ilişki içinde olduklarını ve çok düşük bir fiyata inşa ettiklerin söyledi.
Örneğin Sudair, elektriğini kilovat-saat başına yaklaşık 1,2 sentten satacak ki bu, anlaşmanın yapıldığı tarihte neredeyse rekor düşük bir seviyeydi. Acwa Power'ın eski CEO'su ve şu anda yenilenebilir enerji girişimcisi olan Paddy Padmanathan, “Ekonominin ancak sürekli azalan güneş enerjisi maliyetinden yararlanmaya devam edebilirlerse verimli olabileceğini çok iyi biliyorlar” ifadelerini kullandı. Krallık, bol ve düşük maliyetli elektrik enerjisinin çelik gibi enerji yoğun endüstrileri çekebileceğini düşünüyor. Acwa, Avrupa'ya ve daha yüksek maliyetli diğer yerlere ihraç etmek amacıyla, yeşil hidrojen üretimi için dünyanın en büyük tesisi olması muhtemel tesisin kurulmasına yardımcı oluyor.
Rakip firmalara için koşulları sağlamıyor
Krallık, bol ve düşük maliyetli elektrik enerjisinin çelik gibi enerji yoğun endüstrileri çekebileceğini düşünüyor. Acwa, Avrupa'ya ve daha yüksek maliyetli diğer yerlere ihraç etmek amacıyla, yeşil hidrojen üretimi için dünyanın en büyük tesisi olması muhtemel tesisin kurulmasına yardımcı oluyor. Analistlere göre tek sorun Suudi Arabistan'ın olabildiğince hızlı hareket etmemesi. Kumar'a göre Suudi Arabistan, 2030'daki iddialı güneş enerjisi kurulum hedefinin sadece yarısına ulaşabilir. Rüzgar daha da geride kalıyor. Bunun bir nedeni var: Analistler, hükümetin, üretimi artırabilecek rakip firmaları getirebilecek koşulları yaratmadığını söylüyor.
Yüzde 44'ü Kamu Yatırım Fonu'na ait
Örneğin, iddialı yenilenebilir enerji hedeflerinin tutturulmasında Acwa'ya büyük ölçüde güvenilecektir. Citigroup analistleri geçtiğimiz günlerde “Operasyonel ve finansal riskleri görmezden gelmenin zor olduğunu düşünüyoruz” notunu yazdı. Şirket borsada işlem görüyor ancak yüzde 44'ü Veliaht Prens Muhammed bin Salman'ın girişimleri için temel finansman aracı olan Kamu Yatırım Fonu'na ait.
©️ 2024 The New York Times Company
