Benjamin Weiser, Ben Protess, Jonah E. Bromwich and William K. Rashbaum / The New York Times
Üç farklı savcı, eski Başkan Donald Trump'ı önümüzdeki yıl dört farklı şehirde, başkanlık kampanyasının tam ortasında yargılamak istiyor. Bunu başarmak neredeyse imkansız olacak. Yaklaşık iki düzine mevcut ve eski savcı, yargıç, hukuk uzmanı ve Trump davalarına müdahil olan kişilerle yapılan röportajlara göre davaları gecikmeler, mahkemelerde biriken işler ve hukuki çatışmalar bekliyor. Bazı uzmanlar önümüzdeki yıl sadece bir ya da iki davanın görüleceğini tahmin ederken, bir uzman da dört Trump davasından hiçbirinin seçimden önce başlamayacağı tahmininde bulundu.
Takvimde tüm duruşmalar için yer yok
Herhangi bir sanığın mahkemede böyle bir Twister oyunu oynaması neredeyse duyulmamış bir şey hele ki bu kişi aynı zamanda Cumhuriyetçilerin başkan adaylığı için önde gelen bir yarışmacı ise. Duruşmaların başlamasından önce yapılması gereken kapsamlı hukuki tartışmalar bir yana, duruşmaların haftalarca sürebileceğinden bahsetmeye bile gerek yok; takvimde eski başkanın tüm duruşmalarını sıkıştırmaya yetecek kadar yer yok.
"Gelecek yıl sadece bir yargılama olur"
Washington'da eski bir federal savcı olan ve şu anda William & Mary Hukuk Fakültesi'nde ceza usul hukuku dersleri veren Jeffrey Bellin, "Bu normal olmayan bir şey" dedi ve Trump'ın önümüzdeki yıl sadece bir kez yargılanabileceğini düşündüğünü aktardı. Bellin, "Bu noktada davaların her biri güçlü görünse de bir sanıktan tek seferde yapmasını isteyebileceğiniz çok fazla şey var" dedi.
Gecikme yararına olur
Herhangi bir gecikme, tüm suçları reddeden Trump için bir zafer anlamına gelecektir. Mahkeme salonunda daha az oturmak, seçim kampanyası için daha fazla zaman ayırmak demek ve danışmanları Trump'ın başkanlığı kazanarak hukuki sorunlarının üstesinden gelmeyi umduğunu gizlemiyor.
Eğer avukatları davaları 2025'e ya da daha sonrasına uzatmayı başarırsa potansiyel olarak ikinci bir Trump yönetimi sırasında, Trump kendini affettirmeye çalışabilir ya da Adalet Bakanlığı'na federal davaları kapatma talimatı verebilir. Her ne kadar Georgia ya da New York Manhattan'daki eyalet davalarını kontrol edemese de Adalet Bakanlığı uzun zamandır görevdeki bir başkanın cezai kovuşturmaya tabi tutulamayacağını ve bu durumun büyük olasılıkla eyalet davaları için de geçerli olduğunu belirtiyor.
Hakimlerin birlikte çalışması gerekebilir
Nihayetinde, dört davaya bakan hakimlerin, Trump'ın avukatlarının duruşmaları gereksiz yere geciktirmeden savunmasını yeterince hazırlayabilmeleri için koordinasyon içinde olmaları gerekebilir. Uzmanlar, etik kurallar uyarınca hakimlerin mahkemelerinin işlerini etkin bir şekilde yürütmek için birbirleriyle görüşmelerine izin verildiğini ve bunu periyodik olarak yaptıklarını söyledi. New York Üniversitesi Hukuk Fakültesi'nde hukuk etiği profesörü olan Stephen Gillers, "Dört iddianame, ışıkları ya da dur işaretleri olmayan bir kavşağa yaklaşan dört arabaya benzeyebilir ama bu olmayacak. Kavşaktan çok önce yargıçlar bunu anlayacaktır" değerlendirmesini yaptı.
Kampanyasını adliyeye taşıyabilir
Şimdilik Trump'ın mahkeme takvimi, Cumhuriyetçi önseçim sezonundaki önemli tarihlerle çakışan potansiyel davalarla neredeyse kampanya takvimi kadar kalabalık görünüyor. Kendisini görevden uzaklaştırmak isteyen adalet sisteminin kurbanı olduğunu iddia eden Trump, sonunda kampanyasını adliye merdivenlerine taşıyabilir.
Federal özel danışman Jack Smith, Trump'ın 2020 seçimlerine gölge düşürmek için komplo kurmak suçlamasıyla Washington'da yargılanması için önümüzdeki yıl 2 Ocak'ı (Iowa seçimlerinden iki hafta önce) önerdi. Trump'ın avukatları Perşembe gecesi mahkemeye yaptıkları başvuruda Nisan 2026 tarihini önerdiler.
Bu hafta Trump'a karşı şantaj suçlamalarını açıklayan ve onu Georgia'daki seçim sonuçlarını tersine çevirmek için bir suç girişimi düzenlemekle suçlayan Georgia, Fulton County bölge savcısı Fani Willis, bu duruşmanın 4 Mart'ta (Süper Salı'dan bir gün önce) başlamasını istiyor. Smith'in Washington'daki son davası ve Willis'in Georgia'daki davası, Trump'ın önümüzdeki ilkbaharda iki ceza davası daha görmesi planlandıktan sonra açıldı: 25 Mart'ta New York'ta, yetişkin film oyuncusu Stormy Daniels'a yapılan sus payı ödemesiyle ilgili eyalet suçlamaları ve 20 Mayıs'ta Florida'da, Smith'in Trump'ı görevden ayrıldıktan sonra gizli belgeleri kullanmakla suçladığı federal suçlamalar.
Ciddi suçlamalara öncelik verilebilir
Her ne kadar New York ve Florida iddianameleri daha önce açıklanmış ve takvimde ilk sırayı almış olsalar da bazı uzmanlar şimdi bu iddianamelerin Georgia ve Washington'da görülen ve Amerikan demokrasisinin temelini sarsan seçimle ilgili davalara göre arka planda kalması gerektiğini savunuyor. Duruşma takvimi her zaman ilk gelen ilk hizmet alır şeklinde işlemiyor ve en ciddi suçlamalara öncelik verilebilir.
Manhattan Bölge Savcısı Alvin Bragg geçen ay bir radyo röportajında, ilk iddianameyi hazırlayan kişi olmasının, eski başkanı ilk yargılayan kişi olmakta ısrar edeceği anlamına gelmediğini söyledi. Bununla birlikte, davanın yargıcı Juan M. Merchan'ın takvimi nihai olarak kontrol ettiğini belirtti. Bragg, "Mahkemenin yönlendirmesini takip edeceğiz" dedi.
Bragg'in Mart ayındaki duruşma tarihini devralması en muhtemel aday Smith ve onun seçimlere müdahale davası olacaktır. Geçen günlerde, Cumhuriyetçiler tarafından atanan yaklaşık bir düzine eski yargıç ve üst düzey federal yetkili, bu davaya bakan yargıca, duruşmanın Smith'in önerdiği gibi Ocak ayında yapılması gerektiğini savunan ve adil ve hızlı bir yargılama için ulusal bir gereklilik olduğunu belirten bir metin sundu.
Ancak bu davada Trump'ın avukatları, hükümet tarafından teslim edilen ve savunmanın gözden geçirmesi gereken 11,5 milyon sayfalık belgenin hacmini gerekçe göstererek 2026 yılına duruşma tarihi verilmesini talep etti. Trump'ın avukatları, savcılığın önerdiği Ocak duruşma tarihine kadar bitirmenin, "Tolstoy'un Savaş ve Barış kitabını, şu andan jüri seçimine kadar her gün, günde 78 kez, baştan sona okumak" anlamına geleceği değerlendirmesini yaptı. Bu davada Smith, 2020 seçimlerini iptal etme çabalarıyla bağlantılı olarak Trump'a karşı toplam dört ağır suçtan oluşan ve ortak sanığı bulunmayan suçlamalar yönetmişti.
Buna karşılık Willis'in seçim davası, yalnızca 13 suçlamayla karşı karşıya olan Trump'ı değil, aynı zamanda Beyaz Saray'ın eski özel kalem müdürü Mark Meadows ve New York'un eski belediye başkanı Rudy Giuliani'nin de aralarında bulunduğu 18 eş sanığı kapsayan 98 sayfalık kapsamlı bir iddianame. Meadows daha şimdiden davasının eyalet mahkemesinden federal mahkemeye taşınması için dilekçe verdi ve diğer sanıkların da bunu takip etmesi muhtemel. Bu süreç aylar sürebilir ve ABD Yüksek Mahkemesi'ne temyize götürülebilir, bu da muhtemelen Willis'in önerdiği 4 Mart duruşma tarihini uzak ihtimal haline getiriyor. Trump'ın Georgia'daki davasının büyüklüğü ve açılan dört davanın sonuncusu olması, Trump'ın Georgia'daki herhangi bir davasının gelecek yılın da ötesine ertelenebileceğini gösteriyor.
© 2023 The New York Times Company
